Translate this text / Traduci e texto aki:    

EILANDSRAAD VAN ARUBA
Notulen 1972 No. Ì
id
NOTULEN
van de openbare vergadering van de Eilandsraad
op maandag 31 januarì 1972 des middags om 2,00 uur. 1)
EE ed ne een EE
Behandelde onderwerpen :
Enig agendapunt:
Behandeling van het tussentijds advies van de Arubaanse Raads= commissie Staatkundige Structuur dd. 27 januari 197%.
1) Deze vergadering werd ingevolge artikel 28 van de Eilanden=regeling Nederlandse Antillen aangevraagd door de raadsleden: C.Yarzagaray, G.F.Croes en G.À.Oduber,
ne en EE NEE NE de rs onssnsttntens titties
DE VOORZITTER: O,S, Henriquez. DE SEKRETARIS : A‚J.Booi.
Aanwezig zijn de leden: HeÂngela, AsiiArends, G.F Croes, M.Croes; OsGroes, P.Croes, J.S.Eman, A.Falconi, F.D.Figaroa, V.kock, Eil.de Kort, JeltieLacle, D.I.Leo, D.C .Mathew, G,A,Oduber, G.P.Trinidad, Ee J.Vos, A.werleman, C.‚Yarzagaray; alsmede gedeputeerde J,R.Frank.
ene
Afwezig zijn de leden: J.A.O.Alders wegens ziekte en C.’ieters (ouitenland),
DE VOORZITTER: Ik open hierbij deze openbare vergadering van de Eilandsraad van Aruba en heet U allen van harte welkom, ook de heren adviseurs van de zg. Rijks-commissie, die vandaag onze gasten zijn als toehoorder, heet ik van harte welkom bij deze bijzondere vergadering van de Raad. Enig agendapunt dat aan de orde is, is het volgende :
Agendapunt L: Behandeling van het tussentijds advies van de Aru
eeens me mer, Gn 1
baanse Haadscommissie Staatkundige Structuur dd. 27 januari 1972,
Deze vergadering werd ingevolge artikel 28 van de Eilandenregeling Nederlandse Antillen aangevraagd door de Raadsleden: C.Yarzagaray s G.F .Croes en G.Â.Oduber.
Het zogenaamde tussentijds advies is naar ik aanneem in handen ge= steld van de Raadsleden bij de oproeping voor deze vergadering. Ik open de algemene beschouwingen en als eerste spreker zal het woord voeren de heer G,Yarzagaraye
ande
1 =&
DE HEER C.YARZAGARAY: Seftor Presidente, e miembronan di MEP, PPA y AVP ta gradici Bo pa Bo esfuerso cu Bo a haci pa yama e reunion aki hunto, pa asina nos por duna Raad un informacion tocante di e trabao di e comision. Seftor Presidente, manera nos sabi ta bien conoci a’ na Áruba e desaroyo= nan den ultimo temoo na Hulanda y na Antiyas Hulandes cu ta tumando un curso eu nos miembro dá comision a haya nos den e necesidad pa mas pronto eu ta posibel trece padilanti un tussentijds rapvort, rianera nos sabi, Sefior Presidente, e combersacionnan y e reunionnan cu lo worde tení den futuro ta dicidi e futuro estatal dl Antiyas ta algo masha grandi pa e isla di Aruba. Nos tur ta na haltura cu e comision aki a worde instalá dia 8 di november 1971 cu un tarea pa studia e futuro estatal di Antiyas y di Aruba en particular, Nos tur ta na haltura cu dia 29 di november 1971 gobierno Antiyano a nombrá un comision cual comision lo tin como tarea pa bay studia e lazonan cu Reinado, e alternativanan pa yega asina na un estructura nobo. Seftor Presidente, e comision aki, mirando e urgencia cu ta reina den e actividad aki a dicidí di acerca Raad, Nos tur a haya caba un tussentijdsrapport ariba cual e comision aki kier haya e punto di bista di e Raad, cual ta co voz ropresentativo di e pueblo arubano, e Raad cu ta eligf door di pueblo, Seftor Presidente, ta un derecho sagrado di cada pueblo pa dicidi pa nan mes e futuro di nan lugar. Ariba esakinan nos a mira e necesidadnan di e reunion aki, | Seftor Presidente, lo mi kier haci uso dí e oportunidad aki pa duna e Raad aki algun informacion di e actividadnan di e comision, cual a worde insta| 1â door di e Raad aki dia 8 di november 1971. Den e reunionnan cu nos a | tene, mi por bisa awe aki den cue presidencia di e comision aki ta lo si= guiente, Cada partido di e fraccionnan di Eilandsraad, esta tres, ta haya un termino pa sirbi como presidente di e comision, Kier meen cu nos tin un rouleer-systeem caminda cada un di nos pa un temporario tin presidenc La, Seftor Presidente, a toca na nos fraccion di AVP di tin e presidencia aki te ane, 51 di januari, mayan ta pa e fraccion di ME? y otro luna pa e fraccion di PPA. Esaki no ta un rapport final, esaki ta un rapport interino pa e comision por haya sabiì kiko ta e deseo di e Raad aki, pa sabi ariba ki punta di salida Aruba lo mester bay dicidi su destino. Nos a dieidi hunto en Ero; Senb 8 Len, moeiïon a worde apoyá pa sefior Dr. Gustaaf Oduber, sefior Gilbert Frangois Croes y mi persona y cual mocion nos kier traté alabez hunto cue rapport. Si no tin nada contra nos kier bay over na lesa e moeion aki pa nos duna Raad di conoce kiko ta e buntanan cu nos kier haya un acuerdo ariba dje'le,
MOT IE
Daamnnand
De Eilandsraad van Aruba, heden de 31° januari 1972, in openbare vergadering bijeen; |
Gelezen: het tussentijds advies dd. 27 janueri 1972 van de "Arubaanse Raadscommissie Staatkundige Structuur", ingesteld bij raadsbesluit van 8 november 19713
Overwegende 3 dat het in het voornemen ligt van de bij Landsbesluit dd. 29 november 1971 no. l ingestelde advies-commissie, die tot taak heeft de onderwerpen, welke aan de orde zullen worden gesteld in de bij Ko= ninklijk Besluit dd, 5 januari 1972 no. Ll ingestelde zg. Koninkrijkseommissie Staatkundige Hervorming, hier te lande nader te bestuderen, om zich allereerst te beraden over de toekomstige interne staat
l-5
kundige structuur van de Nederlandse Antillen;
dat het voor zinvolle en vruchtbare beraadslagingen in bovenbedoelde ad= vies-commissie van groot belang moet worden geacht, dat zij kennis draagt van de primaire wensen welke ten aanzien van voormelde structuur leven in de boezem van de eilandelijke, volksvertegenwoordigingen;
dat het immers een onvervreemdbhar recht van de Arubaanse Volksgemeenschap is om zelf haar staatkundige structuur en toekomst te bepalen;
VERKLAART:
aren
I. dat het Eilandgebied Aruba bereid is mede te werken aan de vorming van een Antilliaanse Federatie, waaraan de eilanden vrijwillig deelnemen, uitgaande van de volgende basispunten:
l. de erkenning van de zelfstandigheid'van Aruba als deelstaat van de te vormen federatie;
2. de erkenning en waarborging van het recht van de deelstaten tot vaststelling en wijziging van hun eigen constitutie (zg. con= stitutionele autonomie);
Z, de erkenning van het principe dat de bevoegdheden van het cen= trale federale gezag tot stand komen krachtens vrijwillige dele= gatie door de deelstaten,
II. dat de Eilandsraad van Aruba zich zal uitspreken over de banden met Nederland, eerst nadat er een duidelijk beeld verkregen is inzake onze toekomstige interne structuur;
en gaat over tot de orde van de dag.
Aldus gedaan in de openbare vergadering van 5l januari 197%,
Afschrift dezes te zenden aan:
de Regering van de Nederlandse Antillen,
de staten van de Nederlandse Antillen,
de Parlementaire Statuutcommissie uit de Staten van de Nederlandse Antillen, .
de Centrale Advies-commissie van de Nederlandse Antillen, ingesteld bij Landsbesluit van 29 november 1971, nos. A;
de Eilandsraden van de Eilandgebieden Curagao, Bonaire en de Bovemrindse Eilanden,
de-Bestuurscolleges van de Filandgebieden Curagao, Bonaire en de Bovenwindse Bilanden,
de Eerste- en Tweede Kamer van de Staten=-Genraal van Nederland,
de Nederlandse Regering,
de Staten van Suriname,
de Surinaamse Regering.
Seffor Presidente, esaki ta loke nos kier pone na orden awe y mi kier e oportunidad pa tur miembro por haya un copia.
DE VOORZITTER: Voordat de heer Croes het woord voert moet ik even de volgende formaliteit regelen, Aangezien wij deze motie gelijk behandelen met de algemene beschouwingen moet ik eerst vragen of deze motie
DE med
l=4
ondersteund wordt. Ik meen dat de heer Yarzagaray gesteld heeft dat het ingediend is door hem, het raadslid G4F,Croes en de heer G,À,Oduber.
De motie wordt ondersteund door de “leden G.F .Croes en G.A, Oduber.
DE HEER G.F.CROES: Seftor Presidente, mi ta kere cu nos tur aki den ta di acuerdo cue dia aki atrobe ta un dia historico y kizas inolvidable den his=toria politica di Antiyas y di Aruba en particular. Ultimo simannan cu e tres partidonan ta traha hunto den e comibion, es ta e Raadscommissie Staatkundige Structuur di Aruba, nos por a constata cu tur e partidonan tin e mesun puntonan d1 salida pa por: brece nan deseonan padilanti encuanto nos futuro estructura estatal. Nos tur politiconan pues dá tur partido di Aruba ta conciente di e deseonan cu ta reina den curason di nos pueblo y awe conhuntamente nos a firma e mocíón aki y sigur-sigur unamimamente nos lo bay aproba loke ta e contenido di e moeion, Sefior PresTdente, e ambiente cu tabata reina, e manerá cu e comision tabata traha y tur partido, tabata traha simultaneamente cu e comision, ‘ta duna nos motibonan pa ser optimis= ta encuanto di nos estructura estatal y esaki ta un garantia sigurgmente cu e dia a yega cu nos lo por presenta na nos pueblo algo cu nan ta satisfecho y feliz cuné, Ta desde hopi afia caba nos pueblo ta sclama pa por haya e eonstitucion di cual nan ta desea, Nos ta consideré como un derecho sagrado y manera e ta poní na Hulandes, e ta un “onvervreemdbaar recht! Nos por traducié dereecho sagrado of un derecho inanegable, un derecho intangible di nos pueblo pa nos por traha nos propio constitucion y alabez pa nos por cambia nos propio constitución, Nos ta mira den e mocion unda cu nos ta declara pa cu e Raad e formacion di un Federacion Antiyano abase di plena libertad, Alabez nos a pone como siguiente puntonan basico, ariba cual nos lo mes= ter bay traha nos constitucion, e reconocimiento di e independencia di Aruba como deelstaat di e Federacion, Na di dos lugar, e reconocimicnte y garantia di e derecho di e deelstaten pa por stipula y pa vor cambia nan propio constitucion loke ta poní den e terminologia Heonstitutionele auto= nomie! , Na di tres lugar, e reconocimiento di e principio cue poderesnan cu e centrale federale gezag lo haya, ta worde delegá door di e deelstaten, abase abrobe di plena Libertad, Y alabez den e mooi.on nos ta stipula cu Eilandsraad lo reunì na su debido tempo y mi ta kere cu e tempo ey Lo ta denter di un termino basta torto pa duna un declaracion ariba e Lazonan cu Hulanda. Seftor Presidente, mi ta kere cunha e momento akd no ta ovortuno pa nos bay back den historia pa duna un relato grandi dá tur e-momentonan grandi dí nos pueblo. Nos ta corda y mi ta. laga un revue masha chikito pasa ariba esaki, den effe 1950 oon ora ou Coreow tebate sinti P pole EEE dá Hulanda ariba e colonia Curazao, aki na Aruba sere a lucha contra e: dominio-di Corsow. Y awor, Sefior Presidente, nos vor a mira varùos À 5 dedica nan bida na
dta dk dl dd ) Ts aan de eilanden gegeven een volledige autonomie, dus de mogelijkheid hun eigen zaken zelfstandig te behandelen, los van het centrale gezag’, E
mesun Minister ta bisa dia 17 di september den Eerste Kamer: Ide bezwaren worden in elk geval opgeheven door de hiervoor gestelde en nader bij Algemene Maatregelen van Bestuur uit te werken Eilandenregeling Nederlandse Antillen, waardoor Aruba de volledige zeggingschap zal krijgen over de economie en over het bestuur van het Eiland. Het zal zich dan ook in de toekomst niet. meer behoeven te beklagen of ongerust te maken over de achteruitstelling van de zijde van het centrale gezag. Het Centrale Ge
zag houdt alleen in handen wet betrekking heeft met de gemeenschappe
lijke belangen van de zes eilanden", Y kiko ta e resultado, Dr, Boeli van
l=5
Leeuwen a bisé cu bonita palabra: ''men heeft het ene bedoeld, maar het andere gedaan"; Ta nifieg cu tur e promesanan a resulta, casi nos por bisa, un fracaso, Seftor Presidente, na e momento aki mi tin di conmemo= ra e hecho di e fecha 20 di november ora cu Eilandsraad unanimamente a dicidi pa forma un comision pa studia e zelfbeschikkingsrecht of mas autonomia. >ero awor cu di parti di Hulanda nos por a tende cu mester bin cambio den nos eonstitucion, e momento a yega di trece e cambio drastico y completamente di acuerdo cu deseonan di nos pueblo, Nos a kere ecu den pasado hopi promesas a ser haeí y no a ser curnplí cu nan,
e biaha aki mi ta kere cu Raad y tur politico di Aruba y nos por bisa henter e pueblo di Aruba, nos tabata tin un reunion cu representantenan di Antilliaanse Koninkrijkscommissie y tur „or reuni nan mes cu @ basispunten aki, Z aki ta depende di nos con nos lo bay traha pa realisa e obhetbo aki, Y ta deseo di Movimiento Flectoral di Pueblo cu Raad y tur partido politieonan lo bay di acuerdo tambe na su debido tempo pa laga pueblo expresa su opinion ariba esaki, por ehempel pa medio di un plebicit.
Sefior Presidente, for di e lugar aki mi kier a expresa mi satisfaccion di e manera cu tur politiconan di Aruba ta trahando ariba e materia aki y mi ta termina cue deseo cu Todopoderoso por duna nos tur, y henter e pueblo di Aruba e forsa pa alcansa y realisa nos deseonan y di henter
e pueblo di Aruba. Masha danki,
DE HEER G.A, ODUBER: Seffor Presidente, e importancia di e reunion aki
Ea incalcuiable pa varios motibo. Entre otro, e rapport interino cu e comision a manda pa Raad aki a trece pa e Cuerpo maximo di e pueblo gobierno insular di Aruba, Eilandsraad, ta un rapport caminda e comi= sion aki a hayé den un posieion cu mester a tuma un desicion ariba e puntonan basico di cierto tipo di gobernacion. E rapport akà y e moeïon cu seffor Yarzagaray a caba di lesa y ami como läder di fraccion
di Partido Patriotico Arubano ta sostencle, ta sali for di un principio completamente distinto di e Staatsregeling ye ERNA cu ta goberna te awe. E ta sali for di un princioio, caminda e soberanianan insular ta worde reconocf primariamente y for di djé ta worde delegá ciertbo poderio na Gobierno Central Federal, Seftor Presidente, prome cu mi
sigi ariba e punto aki mi kier a haci mencion cu nos fraccion no ta comoleto' awe cu excepeion di seffor Pieters cu ta ausente, Den un. reunion di asina gran imvportancia lo ta mas cu husto pa clarifica e ausencia
di e miembro aki y ta debf na su trabaonan cu ta haciele cu awe e ta ausente for di e isla di Aruba, Pero prome cu ela bay e tabata na naltura di e reunion aki ye deseonan di tur e miembronan aki ye moei on cu a worde presentá. Ela pidimi pa expresa na su nomber cu e ta bay di acverdo eu tur loke ta worde proponí awe.
Seftor Presidente, lo mi ta masha cortico despues di e dos oradornan cu a precedimi, Pero e principio cu ta worde usâ pa formacion di e generacion manera nos ta weita cu ta un posibilidad realista pa nos yega
na un Antiyas unf, ta basá fuertemente y en poco palabra ariba pagina 80 di e rapport di Dr. Boeli van Leeuwen, cu ta bisa mas of menos den
e sentido akis 'Un islefio no tin un muraya dà curá ariba cual e por steun pa papia y consulta cu su bisifia, É ta sintié isolá. Pa esey e instincto territorial den su caso ta mucho mas fuerte!',
Sefor Presidente, e rapport interino ta papia pa su mes, e moei on
ta un di e formanan ecu nos ta kere, ta mas realisable, cu awe nos
por sigi trata den e lucha pa mantene Antiyas liber, pero sobre todo eu e princioionan dá soberania di cada isla,
Tarbe mi kier a affadi cu e ausencia di seffor Alders awe ta debí na enfermedad.
Seftor Presidente, e principionan aki ta principionan basico.
l -6
pin e principionan aki y sin un palabra desicivo ariba e moeion aká di e „/uervo Legislativo di e territorio insular di Aruba, ta dificil pa e comision sigi’ traha den un caminda stipulá. Laga nos spera cu e moeion aki lo carga un unanimidad completo y cu nos por sigi traha den un union firme cu tanto e rapport como e mocion aki a sabi di carga for: dì e representantenan dí pueblo ak def, pa nos por termina e ruta dificil, pero necesario sí, na e mesun manera dà comprension y.sentido di realidad, e responsabilidad enorme cu ta ariba nos schouder y cu un unimidad cu ta presenta e deseo y anhelo di e pueblo Arubano, Masha danki,
DE VOORZITTER: Mag ik hierbij even bevestigen dat inderdaad gedeputeerde ÏTders tevens Raadslid, verhinderd is de vergadering bij te wonen wegens ziekte, :
Wenst de heer Yarzagaray nog een tweede ronde? De heer Croes? De heer Oduber nog een tweede ronde? ia
Zoniet, dan zijn wij hiermee gekomen aan het einde van de algemene beschouwingen en tevens aan het einde van de algemene beschouwingen op de motie, die ingediend is, ‘lag ik vragen of iemand hoofdelijke stemming ver= langt op deze motie? :
De heren G.A.Oduber, G.F „Croes en C.Yarzagaray wensen hoofdelijke stemming.
De motie wordt aangenomen met 19 stemmen vóór en geen stemmen tegen.
Vóór stemden de leden: Heângela, A.M,Arends, G.F.Croes, M.Croes, O,Croes, P.Croes, JeS.Eman, A,Falconi, F‚D.Figaroa, V.Kock, Weï.de Kort, J.i.Laclé, D.I.Leo, D.C „Mathew, G.A. Oduker, G.P,Trinidad, B.J,Vos, A.Werleman, Cs
Yarzagaray.
DE VOORZITTER: Wij zijn hiermee gekomen aan het einde van deze openbare vergadering. Ik kan niet nalaten om mijn grote waardering en bewondering uit te spreken bij deze als Voorzitter, dat de Eilandsraad van Aruba in, een zo'n belangrijke zaak voor de toekomst van dit Eiland en de bevolking, erin geslaagd is om wederom eensgezind op te trekken en met de drie Raadsleden die reeds het woord gevoerd hebben, wil ik: de hoop uitspreken dat ook in
de toekomst het mogelijk zal zijn, want de moeilijkste tijd die komt. nOge ; Wij weten wat wij willen, maar wij zullen heel wat moeten doen om te bereiken wat wij willen en er zullen heel wat problemen zijn die opgelost moeten worden, ook op ket technisch gebied, Naer met dezo eensgezindheid heb ik er vertrouwen in en met Gods zege hoop ik dab wij inderdaad voor Aruba de meest ‘ideale oplossing zullen kunnen vinden. Ik dank U allemaal en sluit deze vergadering. 2
De Voorzitter sluit de vergadering om 14,55 u. Nete
Aldus vastgesteld in de openbare vergadering Van s.sessevassversveere
De Voorzitter,
De Sekretaris,