Full Text / Transcription of https://coleccion.aw/show/?BNA-DIG-AWEMAINTA-2024-09-17
Translate this text / Traduci e texto aki:     Translate this text


Diamars 17 september 2024 HAYA NOS RIBA: WWW.AWEMAINTA.COM 588-0022 [email protected]
2 5 7
25
90 aña di servicio na comunidad
Renobacion di Hospital
Fayonan structural y e necesidad urgente pa
investigacion
Marlon Croes ta retira como director di DOW
A.T.A. & AHATA ta duna inicio na Aruba Global
Travel Conference
2 Diamars 17 september 2024 LOCAL AWEMainta
DESDE 2012 Aruba ta trahando riba e renobacion di su facilidadnan di hospital, un proyecto cu a bira sinonimo cu surpasa presupuesto, retraso y calidad deficiente. Loke a cuminsa como un inversion necesario den cuido di salud a crece bira un preocupacion cu e gobierno entrante y e minister nobo di Salud lo mester atende cu urgencia.
E situacion ta exigi un investigacion profundo riba e envolvimento y responsabilidad di varios partido, incluyendo SOGA, HOH, contratistanan y diferente gobiernonan.
Problemanan structural y responsabilidadnan E renobacion di hospital, presenta inicialmente como un proyecto cu lo hiba e cuido na Aruba na un nivel mas halto, ta luchando cu problemanan serio pa añanan caba. Apesar di e ambicion inicial, e proyecto a surpasa e presupuesto y tempo grandemente.
Esaki ta conduci na preguntanan tocante e maneho di proyecto y si e partidonan envolvi a ehecuta nan tareanan debidamente. Tanto companianan como instancianan gubernamental envolvi den e proyecto ta constantemente bao critica pa posibel fayonan den nan rol. Un pregunta central ta con e esaki por a tuma luga y dicon no tabatin suficiente supervision.
Tin indicacionnan concreto cu tin fayonan grandi den e maneho y ehecucion di e proyecto. Esaki no solamente ta trece preguntanan tocante e rol di e contratistanan den e proyecto, pero tambe tocante e tumamento di decision riba nivel gubernamental cu mester a supervisa. E ministernan responsabel, e Hunta di Directiva di hospital, y e doñonan envolvi mester wordo teni responsabel pa e supervision deficiente y falta di transparencia.
Problemanan di calidad y incidentenan di siguridad Ademas di deficiencianan financiero y organisatorio, ta surgiendo cada bes mas informe tocante e mal calidad di e infrastructura entrega.
Tin rumornan y incidentenan di siguridad cu ta trece e pregunta dilanti si e facilidadnan actual ta cumpli cu e normanan estableci.
Esaki ta haci e situacion ainda mas preocupante, ya cu no ta trata solamente di perdidanan financiero, pero tambe di e siguridad y durabilidad di e facilidadnan di hospital mes. Ta parce cu e infrastructura posiblemente no ta adecua pa uzo a largo plaso, loke ta subraya ainda mas e importancia di un
investigacion profundo.
E necesidad pa transparencia y investigacion Considerando e magnitud di e problemanan, un investigacion independiente ta inevitabel pa identifica e causanan di e fayonan aki.
E investigacion aki mester enfoca riba e responsabilidadnan di tur e partidonan envolvi, incluyendo posibel fayonan den e toma di decision y e falta di supervision efectivo. Solamente door di provee claridad tocante loke a bay robes, por traha riba restaura e confiansa den e proyecto aki y tuma medidanan pa preveni fayonan den futuro.
Pasonan futuro Independientemente di e resultado di eleccion, e gobierno futuro lo mester tuma accion pa no solamente resolve e problemanan actual, pero tambe pa desaroya un maneho cla pa inversionnan futuro den cuido di salud y mas.
Esaki ta significa cu mester bin mecanismonan di control mas estricto y structuranan di responsabilidad transparente. Solamente di e manera ey por garantisa cu proyectonan di e magnitud aki ta wordo ehecuta na un manera eficiente y efectivo.
Ademas, un investigacion profundo riba e maneho y calidad di e proyecto ta inevitabel.
E publico tin derecho na claridad y responsabilidad.
E resultado di e investigacion lo ta determinante pa e curso posterior di e proyecto y e futuro di cuido di salud na Aruba. Sin medidanan drastico, e proyecto aki ta menasa di keda un les costoso den mal maneho y falta di responsabilidad.
Renobacion di Hospital
Fayonan structural y e necesidad urgente pa investigacion
3 Diamars 17 september 2024 LOCAL AWEMainta
DEN un era caminda aparatonan digital ta omnipresente, e tendencia di usa tablet y smartphonenan pa entretene of maneha muchanan a bira cada bes mas comun. Conoci como "tablet nanny," e practica aki awor ta un standard den hopi hogar, ofreciendo mayornan un solucion rapido pa mantene nan yiunan ocupa. Pero mientras cu e conveniencia ta innegable, expertonan ta cuminsa cuestiona e efectonan a largo plazo cu e dependencia aki riba tecnologia por tin riba desaroyo y comportacion di muchanan.
Mayornan hopi biaha ta recurri na tablet den momentonan stressante—na restaurant, durante diligencianan, of simplemente ora nan mester un descanso. Hopi ta kere cu apps educativo of videonan adecua pa mucha por hasta ofrece algun beneficio di desaroyo. Sinembargo, ora e aparatonan aki bira un metodo principal pa calma of entretene muchanan, preocupacionnan ta surgi tocante posibel desbentahanan den desaroyo. Muchanan cu regularmente ta depende riba pantaya pa entretenimento por perde oportunidadnan pa desaroya habilidadnan social y emocional crucial a traves di interaccionnan den mundo real.
Un di e preocupacionnan mas grandi ta e impacto riba e habilidad di un mucha pa comunica y construi relacionnan. Conversacionnan cara-cara, conta storia, y wega interactivo ta esencial pa desaroya habilidadnan di idioma y inteligencia emocional. Aparatonan digital, aunke util den algun
manera, no ta ofrece e mesun tipo di compromiso. Tempo di pantaya prolonga por hiba na retraso den desaroyo di idioma y stroba e capacidad di muchanan pa compronde y expresa emocionnan.
Expertonan di comportacion tambe ta adverti di e riesgo di adiccion na pantaya. Ora aparatonan digital ta wordo uza excesivamente, muchanan por bira dependiente riba nan pa stimulacion y lucha pa entretene nan mes sin un pantaya. E dependencia aki por hiba na iritabilidad, falta di enfoke, y dificultad pa participa den actividadnan cu ta rekeri pasenshi of creatividad. Ademas, e dependencia riba aparatonan por crea tension den dinamica familiar, ya cu muchanan por bira menos inclina pa participa den interaccionnan den bida real.
E consecuencianan a largo plazo di e fenomeno di "tablet nanny" ainda ta wordo studia, pero indicacionnan trempan ta sugeri cu muchanan cu ta depende grandemente riba pantaya por enfrenta retonan den comunicacion, regulacion emocional, y creatividad mientras nan ta crece. Mientras cu tecnologia por ta un instrumento util, ta crucial pa mayornan establece un balansa, sigurando cu tempo di pantaya ta limita y complementa cu actividadnan cu ta encurasha compromiso den mundo real y desaroyo social. Haya e balansa aki por yuda preveni e efectonan negativo di dependencia excesivo riba tecnologia mientras ainda ta cosecha su beneficionan.
‘Tablet Nanny’
Tecnologia ta tumando luga di mayornan
4 Diamars 17 september 2024 LOCAL AWEMainta
Den e ultimo añanan, por a nota un patronchi preocupante entre algun
politico, director, y funcionarionan publico na Aruba cu ta parce di ta
maluza nan autoridad door di exclui cierto medionan di comunicacion
di acceso na informacion crucial of participacion den campañanan di
mercadeo patrocina pa gobierno. E tendencia creciente aki pa nenga
entrevista of nenga entrada di publicidad na prensa basa riba kehonan
personal ta refleha un malcomprendemento peligroso di libertad di
expresion y censura.
E funcionarionan publico aki mester wordo recorda cu e fondonan
uza pa campañanan di gobierno y esfuersonan di mercadeo no ta nan
recursonan personal. Esakinan ta placa di e pagadornan di belasting,
destina pa sirbi e interes di e publico, no pa castiga medionan di comu
nicacion cu ta critica nan of tuma un postura critico. Ora politiconan y
funcionarionan publico permiti nan sentimentonan personal of inco
modidad cu critica influencia con placa publico ta wordo gasta, nan ta
abusa e confianza poni den nan pa e hendenan cu nan ta sirbi.
E tipo di comportacion aki ta mina e principionan mes di democracia y
libertad di expresion. En bes di fomenta un ambiente unda cu prensa
por tene figuranan publico responsabel, e accionnan aki ta encurasha
miedo y faboritismo, distorsionando e panorama di media na fabor di
esnan cu ta cumpli cu e narrativa di gobierno. Si prensa mester haci
su trabou efectivamente, e mester wordo permiti pa opera sin miedo di
represalia financiero of exclusion basa riba su cobertura.
Censura suave, cu ta esencialmente loke e comportacion aki ta repre
senta, ta ora funcionarionan publico ta uza metodonan indirecto—
manera nenga entrevista of nenga di envolve cu cierto medionan di
comunicacion—pa controla e fluho di informacion. E tactica aki, aunke
mas sutil cu censura abierto, no ta menos dañino. E ta restringi e
acceso di e publico na un variedad di puntonan di bista, specialmente
esnan critico di esnan den poder, y ta descurasha debate saludabel.
Funcionarionan publico mester corda cu nan posicionnan ta temporal
y politicamente asigna. Ora e gobierno actual no ta den poder mas,
nan influencia tambe lo yega na un fin. Nan no mester actua comosi
fuera nan lo ta den oficina pa semper of comosifuera e prensa ta existi
solamente pa sirbi nan interesnan. De facto, ta net lo contrario: e rol di
prensa ta pa sirbi e publico door di provee informacion obhetivo y tene
esnan den poder responsabel.
E responsabilidad aki no ta djis un peso cu funcionarionan publico
mester tolera—e ta e base di democracia. Critica for di prensa, hasta
ora incomodo, ta vital pa un ambiente politico saludabel. E ta sigura cu
politiconan y funcionarionan di gobierno ta transparente y cu nan ta
keda responsabel pa nan accionnan
Ademas, ora politiconan ta tuma represalia contra medionan di comu
nicacion pa cobertura desfaborabel, nan no solamente
ta debilita prensa, pero tambe ta daña e confiansa entre
e gobierno y e publico. E hendenan ta depende riba un
prensa liber pa ricibi informacion preciso y pa scrutiña
esnan den poder. Ora funcionarionan publico ta interferi
cu e proceso ey, nan ta crea un precedente peligroso, uno
cu por hiba na mas erosion di balornan democratico.
Exclui medionan di comunicacion for di campañanan di
gobierno, nenga entrevista, y uza fondonan publico como
un instrumento pa represalia personal ta violacionnan cla
di e spirito di libertad di expresion. Placa publico mester
wordo asigna basa riba e necesidadnan y interesnan di
e pueblo, no riba vengansanan personal. Ta crucial cu
esnan den poder ta reconoce e distincion aki y actua di
acuerdo.
Den conclusion, e derecho na un prensa liber ta funda
mental pa cualkier democracia, incluyendo esun di
Aruba. Funcionarionan publico mester resisti e tentacion
pa maluza nan autoridad door di censura of exclui medi
onan di comunicacion cu ta ofrece cobertura critico. Al
final, nan rol ta pa sirbi e pueblo—no controla e narra
tiva. Door di respeta libertad di prensa, nan ta mantene
e balornan democratico cu nan a wordo eligi pa proteha.
Funcionarionan publico cu ta mina libertad di expresion E D I T O R I A L
5 Diamars 17 september 2024 LOCAL AWEMainta
DURANTE un conferencia di prensa dialuna 16 di september, a anuncia cu e director di DOW, Sr. Marlon Croes, lo retira na fin di 2024.
Sr. Marlon Croes a traha na DOW pa un total di 35 aña, incluyendo 20 aña como director. Bou su liderazgo, a realisa varios proyecto importante durante e periodo aki.
Ademas di su puesto como Director, Sr. Croes a participa den diferente comite cu tabata importante pa Aruba na diferente ocasion. Bou su liderazgo, a establece un serie di proyectonan valioso pa Aruba.
Algun proyecto notabel ta inclui reubicacion di e waf na Barcadera, e stacion di bus na LG Smith Boulevard, construccion di rotondenan y aplicacion di reglanan pa nan, como tambe e caminda importante di Tanki Flip y Pos Abou.
Despues di e anuncio, Sr. Croes a duna un splicacion di su carera na DOW, cu a cuminsa riba 16 di maart, 35 aña pasa. E la traha semper cu hopi satisfaccion y lo sigui traha te cu 31 di december 2024.
Sr. Croes a expresa su gratitud na e personal di Dow, cu kende semper el a traha bon.
E meta ta pa nombra un sucesor pronto, pa garantisa continuacion y crecemento di DOW, cu e ambicion di bira un Departamento mas automatisa y digitalisa den futuro.
Marlon Croes ta tuma su retiro como
director di DOW
6 Diamars 17 september 2024 LOCAL AWEMainta
register today at
www.funstaclemasters.com
Join the Caribbean’s most exciting obstacle course event since 2013! At Funstacle Masters, you can either master the fun or the obstacles.
This year’s profits will be donated to Mon Plaisir Basisschool!
Event Details
Price: AWG 25 per person (team of 4) Date: September 20 to 29, 2024 Location: Harbour Arena
scan for more info
SEPTEMBER 20 TO 29
Official Sponsor
DEN e proceso complica di interaccionnan humano, e tendencia pa husga otronan mientras cu nos ta rechasa fervientemente cualkier forma di husgamento riba nos mes ta revela un hipocresia profundo. E paradoha aki di husgamento no solamente ta refleha nos fayonan pero tambe ta subraya un desconexion fundamental entre nos accionnan y creencianan.
Naturalesa humano hopi biaha ta inclina nos pa evalua y critica e accionnan di esnan rond di nos. Sea ta a traves di plataformanan di medionan social, combersacionnan casual, of discurso publico, frecuentemente nos ta haya nos mes lihe pa husga comportacion, escogencianan, y estilo di bida di otronan. E tendencia aki por origina for di un variedad di fuentenan, incluyendo inseguridadnan personal, normanan social, of un deseo pa afirma nos propio balornan y creencianan.
E inclinacion pa husga otronan hopi biaha ta sirbi como un medio pa distingui nos mes for di esnan cu nos ta percibi como diferente of imperfecto, reforsando asina nos propio imagen propio.
Sinembargo, ora e situacion cambia y nos ta haya nos mes bao di scrutinio, nos reaccion por ta notablemente diferente. Nos tin tendencia di resisti y rechasa cualkier forma di husgamento dirigi na nos, insistiendo riba nos derecho na privacidad, comprension, y compasion. E deseo aki pa ta liber di husgamento ta refleha nos necesidad inherente pa empatia y respet, cual hopi biaha nos ta faya di extende na otronan. E contradiccion ta sinta den nos expectativa cu otronan mester mantene nos derecho di biba sin husgamento, hasta mientras nos ta lihe pa impone nos propio standardnan riba nan.
E standard dobel aki ta revela fayonan significante den nos enfoke riba husgamento. Di un banda, nos ta exigi un actitud no-husgador pa cu nos mes, buscando aceptacion y comprension sin importa nos accionnan of escogencianan. Di otro banda, nos ta castiga otronan libremente, hopi biaha sin conocemento completo di nan circunstancianan of motivacionnan. E disparidad aki ta destaca un inconsistencia preocupante den con nos ta aplica principionan di husticia y empatia.
Nos tendencia colectivo pa husga mientras simultaneamente ta rechasa husgamento riba nos mes por tin implicacionnan di largo alcance. E ta fomenta un ambiente unda individuonan ta sinti nan mes aliena y scrutina, minando e potencial pa conexion y comprension genuino. Ora nos ta faya di reconoce y adresa nos propio prehuicionan y husgamentonan, nos ta perpetua un ciclo di division y intolerancia.
Pa cera e gap aki, ta esencial pa cultiva consciencia propio y empatia. Reconoce nos propio propencion pa husga y esforsa pa extende e mesun comprension y respet na otronan cu nos ta desea pa nos mes por yuda mitiga e paradoha aki. Door di adopta un enfoke mas compasivo y reflexivo, nos por traha pa reduci e husgamento cu nos ta pasa riba otronan y fomenta un comunidad mas inclusivo y di sosten.
Den conclusion, e paradoha di husgamento—unda nos ta husga otronan mientras ta busca pa scapa husgamento nos mes—ta expone un inconsistencia fundamental den nos balornan y comportacionnan. Atende e asunto aki ta rekeri un esfuerso consciente pa alinea nos accionnan cu nos creencianan, promoviendo un cultura di empatia y comprension en bes di division y critica. Solamente door di reconoce y confronta nos propio fayonan den husgamento nos por spera di crea un sociedad mas harmonioso y aceptante.
Ken nos ta pa husga?
Reflexionando riba nos hipocresia den husgamento
7 Diamars 17 september 2024 LOCAL AWEMainta
A.T.A. den “partnership” cu AHATA a duna inicio na locual ta un momento sumamente importante pa nos industria turístico, e Aruba Global Travel Conference, caminda cu mas di 67 representante di companianan cu ta bende Aruba (“Tour Operators”) y aerolinea internacional lo uni pa ricibi un actualisacion di Aruba y di nos industria turistico.
Presente lo ta personanan clave di e mercadonan di Merca, Canada, Latino America (Colombia, Brazil, Argentina, Chile, Pero, Equador y Paraguay), y Europa (Hulanda, Italia y Alemania). Tur ta mercadonan importante pa Aruba cu lo uni den un solo conferencia.
Un total di 103 persona ta biahando pa Aruba pa e ocacion aki cu lo inclui tambe diferente representantenan di nos hotelnan, establesi den exterior, como tambe diferente miembro di ekipo di A.T.A. y algun prensa internacional.
E invitadonan ta inclui tambe diferente socionan local kende mescos cu A.T.A. lo reuni cu tur esnan concerni, brinda un bon bista di nos Aruba y di desaroyonan y yama sigur un Bonbini y bisa Danki – danki pa e confianza, y e “partnership” cu ta asina importante pa Aruba.
Durante henter e siman, participantenan y socionan den e mundo turistico lo bai tin e oportunidad pa intercambia na un manera productivo.
E aña aki, lo comunica e actualisacion y direccion nobo pa turismo riba e isla segun e plan multi anual di A.T.A. Alabes, lo comparti actualisacion di “The Aruba Effect” bou di cual e strategia di comunicacion internacional di Aruba ta resorta.
Lo presenta e capa nobo di promocion y strategia di comunicacion internacional pa Aruba, cu enfoke evolucionario den direccion di un turismo mas responsabel y sostenibel. Uno cu lo sigui traha pa atrae e bishitante di “High Value”, esta di balor halto.
E programa lo inclui un Mercado Turistico (Marketplace), caminda cu participantenan di entre otro hotelnan, aerolineanan, companianan di tour y otro operadornan turistico local lo reuni y explora oportunidadnan di negoshi y estabelece relacionnan duradero cu ehecutivonan internacional.
Aparte di e reunionan programa, invitadonan internacional lo bai gosa di diferente experencia “Low-Impact” rond di
nos isla, y lo cumpli cu diferente “site inspections” na diferente propiedad turistico.
Di e forma aki, lo percura pa crea un bon impresion di e isla y pa ekipa e companianan internacional cu informacion valioso tocante e producto turistico di Aruba y e futuro desaroyo di un industria turistico mas responsabel y sostenibel.
A.T.A. ta anctipica un siman educativo, caminda cu lo intercambia y estrecha lasonan nobo y existente entre socionan local como tambe cerca e participantenan internacional.
A.T.A. ta optimista cu e conferencia aki lo sirbi como un plataforma importante pa yuda nos isla logra metanan stipula, crea oportunidadnan nobo, y asina enrikece nos mercadonan turistico conforme e direccion desea.
Ta anticipa cu nos mundo di turismo lo briya e siman aki unda cu colectivamente lo haci e esfuerso pa brinda nos socionan un estadia memorabel y productivo!
‘Cu presencia di socionan clave di Norte y Latino America y Europa’
A.T.A. & AHATA ta duna inicio na conferencia importante: Aruba Global Travel Conference
8 Diamars 17 september 2024 LOCAL AWEMainta
ECONOMIA di Aruba ta creciendo rapidamente. E finanzas gubernamental tambe ta mustra un imagen positivo. For di 2022, ta stipula e presupuestonan na tempo. Sin embargo, e informacion di hustificacion ta atrasa, manera e entrega laat di tanto e informenan di implementacion como e cuentanan anual ta mustra. Esaki ta mina e derecho presupuestario y e funcion di control di Parlamento. CAft ta haya ta positivo cu a inicia un trayecto di mehoracion pa duraderamente pone na ordo e maneho financiero. Awor ta importante pa Aruba duna pasonan contundente y duna prioridad na e trayecto di mehoracion.
Ciclo di presupuesto y hustificacion A ofrece e proyecto presupuestario pa 2025 na Parlamento na tempo. Tanto pa 2025 como multianualmente, e presupuesto ta cumpli ampliamente cu e norma presupuestario central cu ta prescribi cu mester tin un surplus di un minimo di 1 porciento di e producto nacional bruto. CAft ta aprecia e resultadonan positivo aki.
Sin embargo, e proceso di implementacion y hustificacion ainda ta laga di desea. Tanto e informenan di implementacion como e cuentanan anual ta ser entrega laat. For di final di 2022, e retraso den e entrega di e informenan di implementacion a ascende te un kwartaal. Debi na esaki, CAft y Parlamento no por evalua suficientemente e grado di realidad di e presupuesto, y esaki ta limita nan den e implementacion di nan tareanan di control.
Ademas, Aruba tin hopi retraso den e stipulacion di e cuentanan anual. E cuentanan anual di 2019, por ehemplo, no a ser ofreci na Parlamento ainda. Pues ainda no ta cla ki dia lo stipula e cuentanan anual aki.
Trayecto di mehoracion maneho financiero Actualmente, Aruba ta trahando riba un sistema di raportahe nobo, y riba e mehoracion di e control riba ingresonan y gastonan di e pais. CAft ta haya importante pa enfatisa cu e responsabilidad pa bon maneho financiero ta mas amplio cu solamente Minister di Finanzas. Cada Minister lo mester haci esfuerso pa logra esaki riba su departamento. Bon maneho financiero ta importante pa percura cu ta emplea recursonan publico di un manera adecua, sin malgasta ni abusa nan. Ademas, Parlamento ta haya un miho
bista riba e estado financiero real di e pais. Esaki ta esencial pa un gobierno confiabel. P'esey ta importante pa Aruba logra realisa mehoracionnan significante for di awor.
Entidadnan gubernamental Recientemente, Algemene Rekenkamer Aruba a constata fayonan den e maneho di y e supervision riba e entidadnan gubernamental. Cerca un cantidad di e entidadnan gubernamental, e hustificacion no ta na ordo. Gobierno mester vigila mas estrictamente e deber di hustificacion di e entidadnan gubernamental.
Un falta di transparencia y hustificacion por conduci na riesgonan den futuro. CAft ya caba a pidi atencion pa mehoracion di e hustificacion di entidadnan manera Serlimar y Arubus N.V. CAft a bolbe expresa su preocupacionnan y ta urgi Aruba pa aumenta e autosuficiencia financiero di entidadnan gubernamental. Den e marco aki, implementacion di e Ordenanza Nacional Corporate Governance ta di importancia.
Finalmente, CAft ta constata un aumento di servicionan gubernamental cu ta ser ehecuta remotamente, sin cu a substancia esaki debidamente.
CAft ta subraya e necesidad di e proceso di mehoracion pa maneho financiero di Aruba
9 Diamars 17 september 2024 LOCAL AWEMainta
DEN e arena politico di Aruba, e Movimiento Electoral di Pueblo (MEP) y e Partido di Pueblo Arubano (AVP) a wordo considera forsanan dominante pa hopi tempo. Sinembargo, un analisis di e tendencianan di voto for di 2001 te cu 2021 ta revela un cambio significante den nan respectivo victorianan. Durante e ultimo dos decadanan, e cambionan den e sosten di votado pa e partidonan aki ta refleha un transformacion mas amplio den politica Arubano, señalando retonan y oportunidadnan potencial pa ambos. Den e eleccionnan general di 2001, MEP a sigura un liderazgo dominante cu 25,172 voto, mientras cu AVP a keda atras cu 12,749 voto. E dominio inicial aki di MEP a demostra nan posicion fuerte den politica Arubano. E rendimento robusto di e partido a pone un nivel halto, enfatisando nan influencia y e fabor di publico e tempo ey.
Pa 2005, e panorama politico a cuminsa cambia. E votonan di MEP a baha na 22,002, y AVP a mira un aumento na 16,725 voto. E cambio aki a indica un cambio creciente den preferencia di votado den direccion di AVP, refleha un clima politico cambiante. Apesar di e forsa continuo di MEP, e ganashi di AVP a sugeri un reto creciente pa e dominio di MEP. E tendencia a sigui den e eleccionnan di 2009, unda e sosten di AVP a subi dramaticamente na 26,476 voto, compara cu e 19,804 voto di MEP. E periodo aki a marca un cambio significante den e sentimento di votado, cu AVP emergiendo como un forsa mas formidabel. E aumento den e cantidad di voto di AVP a destaca nan compromiso exitoso cu e electorado y esfuersonan strategico di campaña.
Den e eleccionnan di 2013, AVP a yega su punto maximo cu 33,103 voto, mientras cu e votonan di MEP a baha na 17,653. E rendimento maximo aki di AVP a subraya nan consolidacion di poder y sosten significante di votado. E caida di MEP durante e
periodo aki a refleha un realineacion mas amplio di preferencianan politico na Aruba. E eleccionnan na 2017 y 2021 a mustra un stabilisacion den e sosten pa ambos partido. MEP a ricibi
20,700 voto, y AVP a obtene 18,335 voto den ambos aña. E patronchi consistente aki ta indica un ambiente politico balansa, cu ningun di e dos partidonan capaz di surpasa e otro significantemente. E stabilisacion ta refleha un panorama competitivo unda tanto MEP como AVP mester nabega un electorado mas fragmenta.
E tendencianan evolutivo den politica Arubano, manera demostra pa e victorianan cambiante di MEP y AVP, ta destaca un transformacion mas amplio. Mientras partidonan mas chikito ta gana tereno y preferencianan di votado ta diversifica, e dominio di e dos partidonan grandi aki ta parce di ta menguando. E cambio aki ta presenta retonan pa MEP y AVP mientras nan ta adapta na un ambiente politico mas dinamico y busca pa mantene nan influencia den e panorama politico semper cambiante di Aruba.
E Lucha entre MEP y AVP
ELECTORAL
GUIA
2024
10 Diamars 17 september 2024 POLITICA AWEMainta
E momento a yega pa esunnan cu ta balora profundamente e principionan cristian y e existencia di Dios, uni na defensa di nos creencianan.
Esaki ta un yamada na tur e ciudadanonan cu ta kere den e palabra di Dios y ta desea di vota cu consenshi. Den un
contexto caminda e leynan hopi biaha ta parce bay den contra di nos balornan, ta esencial pa nos reflexiona y actua cu consenshi.
"Nos conseho na pueblo di Aruba ta pa tuma tempo pa reflexion. Un gobierno tin e poder pa establece ley, pero mas y mas nos ta constata cu e leynan ta bay contra nos principio y balornan cristian.
Manera a pasa den varios pais caminda cu e prome ley cu a wordo pasa tabata matrimonio di mesun sexo. Awo na Colombia tin un debate pa matrimonio infantil (augustus 2024).
Nos pueblo mester habri nan wowo, paso despues cu bo vota y eligi un gobierno no lo bay tin ningun forma mas pa hala atras.
Bo bos no tin balor mas. Bo opinion no lo conta mas manera a pasa cu e miles y miles di firma contra matrimonio di mesun sexo, pasobra bo a vota pa un partido cu ta di acuerdo cu un maneho cu ta bay contra di bo principio y balornan.
Partido CURPA ta orguyoso di a defende cu firmesa su balornan desde dia 4 di september 2016, ora cu nan a opone n'e introduccion di matrimonio di e mesun sexo. "Nos
ta balora profundamente e 18 mil firmanan cu a respalda nos causa.
Awe, nos ta sigui ta e unico alternativa politico cu ta mantene fiel n'e principionan di Dios y ta defende husticia den gobernacion di Aruba. Ta momento p'e pueblo lanta y scoge un partido cu ta respeta nos balornan y proteha e futuro di nos generacion. Partido CURPA t'e unico opcion pa esunnan cu ta desea di mira un gobernacion integro y fiel na nos creencianan.
CURPA
Ta ora pa defende nos balornan cristian den Parlamento di Aruba
11 Diamars 17 september 2024 INTERNACIONAL AWEMainta
OCHO persona a perde nan bida tragicamente durante un intento pa crusa e Canal Ingles di Francia pa Inglatera, segun autoridadnan Frances a informa. E incidente a tuma lugar den oranan tempran di diadomingo ora un boto di rubber, cu tabata transporta alrededor di 60 migrante di paisnan incluyendo Eritrea, Sudan, Siria, y Iran, a haya su mes den dificultad den awanan cerca di Boulogne-sur-Mer den e parti noord di Francia.
Servicionan di rescate a wordo alerta despues cu e boto a cuminsa haya problema, pero ayudo no por a yega na e boto na tempo. E boto, inicialmente mira bayendo direccion di un beach na Ambleteuse, a wordo finalmente hiba riba barancanan, unda el a kibra.
Respondedonan di emergencia riba e beach a atende 53 sobreviviente, cu seis persona, incluyendo un baby sufriendo di hipotermia, transporta pa hospital. Apesar di buskedanan extenso den lama, no a haya sobrevivientenan adicional, y ocho morto a wordo confirma.
E incidente aki ta sigui un tragedia similar menos cu dos siman pasa ora 12 persona, incluyendo seis mucha y un
muhe na estado, a hoga den e Canal. E perdida reciente aki ta destaca e peligernan creciente cu migrantenan ta enfrenta haciendo e biahe peligroso a traves di e Canal, cu 45 persona a perde nan bida intentando e cruce te awor den 2024, segun e Organisacion Internacional pa Migracion di Nacionnan Uni.
E Secretario di Exterior di Reino Uni, David Lammy, a expresa tristesa pa e incidente, describiendo esaki como "horibel" pa tende di mas bida perdi den e Canal.
El a reitera e compromiso di e gobierno di Reino Uni pa atende e causanan principal di e crucenan peligroso aki door di traha estrechamente cu partnernan Europeo pa desmantela operacionnan di traficacion di hende. Mientras tanto, e autoridadnan Frances a lansa un investigacion den e tragedia mas reciente.
Amnesty International UK y otro gruponan humanitario, incluyendo e Refugee Council, a yama e mortonan evitabel y a urgi pa un acercamento mas completo pa e problema.
Nan ta argumenta cu implementacion so no ta suficiente, bogando pa mehora acceso na rutanan di asilo sigur y aumenta cooperacion entre nacionnan pa preveni mas perdida di bida den e Canal.
Cu mas di 23,000 persona a crusa e Canal e aña aki, y un aumento den intentonan durante periodonan di tempo mas calmo, e necesidad urgente pa miho medidanan di siguridad y maneho di asilo ta birando mas y mas cla.
Ocho persona a perde nan bida den tragedia durante intento di cruce di canal
12 Diamars 17 september 2024 INTERNACIONAL AWEMainta
PROME minister Israeli, Benjamin Netanyahu, a priminti cu rebeldenan houthi di Yemen lo "paga un prijs halto" despues cu un misil dispara pa e grupo, a dal Centro di Israel riba diadomingo.
E misil, cu a cay den un area deshabita, a causa daño pero no herido, siendo e prome biaha cu un misil tira pa e houthis ta yega asina leu den e pais.
Forsa di Defensa di Israel (IDF) ta investigando con e misil, lansa for di mas o menos 2,000 kilometer leu, por a evita e sistemanan di defensa aereo di Israel.
Segun e houthis, e atake a tuma luga usando un misil hipersonico nobo, cu por splica pakiko e Iron Dome di Israel y otro sistemanan di defensa no a logra intercepta e misil.
E houthis, cu ta identifica nan mes como parti di un "axis di resistencia" lidera pa Iran contra Israel, a afirma cu e atake a wordo lansa den solidaridad cu e Palestinonan.
E grupo a adverti di mas atake ora cu e prome aniversario di e masacre lidera pa Hamas na Israel ta yegando, cu a inicia e actual conflicto di Gaza, dia 7 di october.
Netanyahu a contesta cu un advertencia severo, recordando e houthis e capacidad di represalia di Israel.
"E houthis ya mester sa cu nos ta cobra un prijs halto pa cualkier intento di haci nos daño", e Prome Minister a bisa.
"Cualkier persona cu ataca nos lo no scapa di nos armanan", el a agrega, insinuando un represalia inminente.
E ultimo gran atake houthi contra Israel a tuma luga na juli, cu un morto y ocho herido na Tel Aviv. Den contesta, Israel a lansa un atake aereo mortal contra e ciudad portuario Yemení di Hodeida.
E ultimo atake cu misil ta prepara e escenario pa un escala mas grandi den e region, mientras Israel ta prepara pa posibel atake futuro.
Netanyahu ta priminti represalia despues di atake cu misil Houthi den centro di Israel
13 Diamars 17 september 2024 AWEMainta
14 Diamars 17 september 2024 INTERNACIONAL AWEMainta
UN secura severo den e selva tropical di Amazonia na Brazil ta afectando e bida di residentenan drasticamente, specialmente den pueblonan manera Manacapuru, cerca di e capital di estado di Manaus. Nivelnan di awa record di abou den e parti superior di e Rio Amazonas, incluyendo su tributario e Rio Solimoes, a stroba mobilidad y a desbarata bida diario. E Rio Solimoes, un ruta di transporte clave pa mercancia, awor ta yen di botonan pega mientras e nivelnan di awa ta baha drasticamente.
E secura a haci dificil pa localnan transporta productonan esencial manera pisca, banana, y cassava. E rio seco tambe a obstaculisa e entrega di necesidadnan basico manera cuminda y awa di bebe for di pafo di e region. Piscado Josue Oliveira, kende su boto a keda pega riba tera seco durante anochi, a describi e situacion como critico. Su colega, Francisco da Silva, a adverti cu e awa di rio, awor birando berde, pronto por bira peligroso pa bebe. "Nos lo mester bebe esaki di tur manera," el a bisa, reconociendo cu haya suministro fresco for di otro areanan pronto por bira imposibel.
E Centro Nacional pa Monitoreo y Alerta Tempran di Desasternan Natural (Cemaden) ta reporta cu esaki ta e
secura mas severo y extenso cu Brazil a enfrenta desde cu recordnan a cuminsa na 1950. Un temporada di yobida debil, aumento di temperatura atmosferico, y deforestacion tur a contribui na e situacion empeorando. E limpiesa di areanan di selva pa pastoreo tambe a exacerba e crisis ambiental, poniendo comunidadnan local na mas riesgo. Den respuesta na e crisis, e Corte Supremo di Brazil riba diadomingo a autoriza e lantamento di restriccionnan di gasto relaciona cu candelanan di mondi y secura den e regionnan di Amazonia y Pantanal. E decision ta bin mientras e pais ta lucha cu e consecuencianan economico di e eventonan climatico aki, cu ta menasa tanto e medio ambiente como e sosten di miyones di hende dependiente riba e recursonan di Amazonia.
Mientras e secura ta intensifica, e residentenan di e region di Amazonia ta sigui enfrenta desafionan den acceso na awa limpi y productonan esencial.
E situacion ta destaca e impacto mas amplio di cambio climatico y deforestacion riba e ecosistemanan delicado di Amazonia, como tambe e necesidad urgente pa practicanan sostenibel di maneho di tera y awa pa proteha tanto e medio ambiente como e hendenan cu ta depende riba dje.
Secura severo den Amazonia di Brazil ta destruí bida y economia
15 Diamars 17 september 2024 INTERNACIONAL AWEMainta
E administracion Biden a propone reglanan nobo cu tin como meta impone impuestonan riba envionan di balor abou for di China, particularmente esunnan for di e plataforma popular di e-commerce Shein y Temu. E reglanan aki lo elimina un exencion existente cu ta permiti paketenan cu balor menos cu $800 drenta Merca sin tarifa, un maneho cu a wordo critica pa duna e companianan aki un bentaha competitivo riba rebendedornan domestico.
E regla "de minimis", estableci na 2016, a wordo inicialmente aumenta for di $200 pa $800 pa simplifica comercio y yuda oficialnan di douane Mericano enfoca riba importacionnan di prioridad mas halto. Sin embargo, legisladornan a expresa preocupacion tocante su mal uzo door di companianan manera Shein y Temu, cu ta haci envio directamente for di fabricantenan na China pa clientenan Mericano, hopi biaha superando competidornan cu prijsnan mas abou. E reglanan nobo lo primordialmente ta dirigi riba productonan Chines cu ya ta enfrentando tarifanan Mericano, manera textil, paña, zapato, y makinaria.
Tanto Shein como Temu a defende nan modelonan di negoshi. Temu a atribui su crecemento na un "modelo di negoshi eficiente" cu ta elimina intermediarionan, permitiendo nan pasa e ahoro pa e consumidornan. E compania a declara cu e tabata revisando e reglanan proponi pero a keda comprometi na entrega balor na su clientenan. Shein tambe a enfatisa su modelo "on-demand", apoyando refor
manan pa aplica e reglanan hustamente den tur sentido. E compania a agrega cu e tabata trahando caba estrechamente cu e Servicio di Douane y Proteccion di Frontera di Merca (CBP) pa mehora cumplimento.
E aumento di Shein y Temu, impulsa pa mercadeo agresivo y prijsnan ultra abou, a pone nan bou di scrutinio di legisladornan y reguladornan Mericano. Preocupacionnan a wordo lanta tocante e siguridad di productonan bendi riba nan plataformanan y alegacionnan cu algun articulo por ta wordo traha usando labor forsa. Ademas, e aumento den envionan di balor abou a supera douane Mericano, cu paketenan de minimis aumentando for di 140 miyon na 2013 pa mas di 1 biyon na 2023.
E Secretario di Comercio Gina Raimondo a bisa cu e cambionan proponi ta dirigi na nivela e tereno di competencia pa trahadonan y negoshinan Mericano, acusando plataformanan di e-commerce Chines di explota e exencion pa evita tarifanan y leynan di proteccion di consumidor. E reglanan nobo lo pasa door di un periodo di comentario publico prome cu wordo finalisa. Si e wordo implementa, nan por impacta significativamente e modelonan di negoshi di Shein y Temu, mientras tambe ta aumenta costo pa consumidornan.
Accionnan den PDD Holdings, cu ta doño di Temu, a baha cu mas di 2% despues di e anuncio. Medidanan similar ta wordo considera den e Union Europeo.
Regla nobo di envio Mericano ta dirigi riba Shein y Temu memey di scrutinio creciente
16 Diamars 17 september 2024 AWEMainta
17 Diamars 17 september 2024 DEPORTE AWEMainta
D E P O R T E
[email protected]
DIA 21 di augustus, e miembronan di Organizacion Caballista Arubano (OCA) a eligi un directiva nobo p'e termino di 2024 pa 2027. E directiva aki lo tin un tarea grandi su dilanti, ya cu otro aña OCA ta cumpli su di 40 aniversario y e plan ta pa celebra esaki durante henter e aña.
Asina por menciona cu OCA lo tene un exposicion di e movimiento caballista na Aruba, pero tambe ta trahando riba un compilacion di historia oral di cabay y caballista y proximamente lo traha un documentario cu lo ilustra e historia di cabay na Aruba di e tempo pre-colonial te presente.
Banda di esaki OCA tin un Master Plan ambicioso cu ta
cubri henter e funcionamento y movimiento caballista den un forma detaya. E Master Plan aki a carga aprobacion di e presentenan durante un townhall meeting teni na MFA Paradera, cu a conta cu un grupo masal di caballista.
E directiva nobo ta forma pa Tom Pietersz como presidentr, Anneline Peterson secretario, Brigitte Werleman tesorero, Jemina Martis vice-presidente y comisarionan ta Etline Tromp, Michael de Cuba y Joshua Bello.
E fin di siman aki lo tin un competencia local y dia 25, 26 y 27 di october OCA lo tin su Interpaso cu un participacion internacional di cabay, pero tambe jinete y amazona.
OCA a eligi directiva nobo pa 2024-2027
18 Diamars 17 september 2024 DEPORTE AWEMainta
MASTER Clifford Rasmijn di Brazil Taekwondo Stichting a entrega Señora Josefa Willems e file di e potretnan pa e Kalender 2025.
Josefa Willems lo scoge e potretnan y pone tur den e luna corespondiente.
Josefa Willems tin hopi aña ta haci e tarea aki pa Brazil Taekwondo Stichting.
Manera cu Josefa Willems keda cla, Master Clifford Rasmijn lo entrega e potretnan na Mauro Jones pa asina Mauro Jones diseña e Kalender pa despues nan bay print.
Clifford Rasmijn a entrega Josefa Willems e potretnan p’e Kalender 2025
19 Diamars 17 september 2024 DEPORTE AWEMainta
MCLAREN a logra un momento historico na e Grand Prix di Azerbaijan, pasando Red Bull pa lidera e campeonato di constructornan pa prome biaha den mas di un decada. E cambio grandi aki den e dinamica di Formula 1 a bin ora cu Lando Norris y Oscar Piastri a entrega actuacionnan impresionante, cu Piastri sigurando e victoria y Norris contribuyendo na e exito di e ekipo.
Norris a expresa emocionnan mixto despues di e careda. El a sinti desapunta pa loke el a kere tabata un desventaha inhusto den clasificacion, preveniendo su lucha pa e victoria. Sin embargo, su frustracion a wordo modera pa e deleite riba e triunfo di Piastri y e salto impresionante di McLaren na top di e clasificacion di constructornan.
E logro aki ta marca un momento significativo pa McLaren, kende a lidera e campeonato di constructornan brevemente pa ultimo biaha na 2014 y a gana e titulo completamente na 1998. E resurgimento di McLaren a wordo impulsa pa actuacionnan consistente y upgrade nan strategico.
E hefe di ekipo Andrea Stella a reconoce e trayecto, resaltando con leu e ekipo a yega desde cu nan tabata ultimo riba e grid na comienso di 2023. Stella a enfatisa cu McLaren
mester keda cu pia riba tera y enfoca riba sigui mehora nan auto pa mantene nan liderato.
For di e perspectiva di Red Bull, e perdida di nan dominio di hopi tempo ta igualmente impactante. Esaki ta e prome biaha cu nan no a lidera e campeonato di constructornan desde e Grand Prix di Emilia Romagna na 2022. Max Verstappen, kende a domina e parti tempran di e temporada, no a logra sigura un victoria den e ultimo shete caredanan, y e ekipo no ta optimista tocante nan chensnan na e proximo Grand Prix di Singapore, un pista cu historicamente no ta faborece Red Bull.
Den e campeonato di pilotonan, Norris a logra cera e distancia cu Verstappen un poco, pero e deficit di punto ta keda intimidante. Apesar di esaki, e actuacion fuerte di McLaren na Baku ta marca un victoria pa e ekipo y nan resurgimento continuo, ofreciendo speransa pa un temporada competitivo nos dilanti.
Mientras McLaren ta disfruta di e subida inespera aki, e reto awor ta pa keda enfoca, mehora nan auto, y mantene e momentum mientras nan ta bataya contra e ekiponan top di F1.
Subida sismico di McLaren na liderato den campeonato di e constructornan
20 Diamars 17 september 2024 DEPORTE AWEMainta
E capitan di e ekipo Europeo, Suzann Pettersen, a expresa cu e "no tin ningun lamento" despues cu su ekipo a perde 15½-12½ contra Merca den e Solheim Cup, terminando e dominio di cinco aña di Europa. Apesar di un regreso fuerte durante e weganan individual di diadomingo, Europa no a logra yega na e 14 puntonan necesario pa sigura e trofeo pa un di cuater biaha consecutivo sin precedente.
Despues di tabata atras 6-2 riba e prome dia, Europa a monta un respuesta anima, ganando e weganan individual 6½-5½. Sin embargo, Pettersen a enfrenta scrutinio pa laga Leona Maguire di Irlanda, un destacado den e dos torneonan anterior, afo di e foursomes y fourballs di diasabra. Merca tabatin un bentaha di 10-6 bayendo den e ultimo dia, poniendo Europa bou di presion inmenso.
"Mi nunca a biba mi bida lamentando ningun decision," Pettersen a bisa. El a defende su escogencianan, reconociendo cu mientras diferente parehanan por a cambia e resultado, e ekipo a duna nan miho. Pettersen a enfatisa cu lidera un ekipo di 12 hende ta nifica decisionnan dificil, pero e ta para firme tras di su seleccionnan.
Maguire, kende anteriormente a contribui shete y mey
punto den su dos aparicionnan den Solheim Cup, a expresa su frustracion despues di sinta afo tres sesion. E golfista Irlandes a regresa diadomingo cu un victoria dominante di 4&3 individual riba Ally Ewing, mustrando su frustracion riba e cancha. "Mi ta kere mi a demostra [diadomingo] cu tin mas cu un manera pa logra algo - y mi ta kere mi a haci hopi birdie," Maguire a remarca, referiendo na su omission for di weganan anterior.
Pettersen, den su di dos termino como capitan, no tabata sigur si e lo continua den e rol pa e Solheim Cup di 2026. Apesar di e decepcion, el a destaca con cerca e competencia tabata y a keda optimista tocante e futuro di Europa. "Nos ta bay ta igualmente hambriento den dos aña," el a bisa, referiendo na e deseo di Europa pa recupera e copa despues di nan prome derrota desde 2017.
Reflexionando riba e actuacion general, Pettersen a reconoce e comienso lento di e ekipo diabierna como un factor clave den e perdida. Sin embargo, el a enfatisa cu un tiki suerte tambe tabata falta, particularmente den haci putts crucial. Mirando padilanti, Pettersen ta confidente cu Europa lo bin bek mas fuerte y mesun determina cu e Mericanonan.
Pettersen ta keda firme despues di derota den Solheim Cup
21 Diamars 17 september 2024 DEPORTE AWEMainta
E gigantenan di futbol Europeo Barcelona, Paris SaintGermain (PSG), y Bayern Munich a mantene nan comienso perfecto di e temporada durante e fin di siman, mustrando nan forsa den nan respectivo liganan cu victorianan impresionante. Tur tres club a sigura triunfo pa extende nan rachanan invicto, demostrando nan habilidad y profundidad trempan den e campaña.
Barcelona, lidera pa e teenager Lamine Yamal, a logra un victoria dominante di 4-1 riba Girona. Yamal, di 16 aña, a horta e show cu un actuacion sensacional di dos gol, cementando mas ainda su luga den e prome ekipo. E club Catalan a domina posesion durante henter e partido y nunca a mustra den peliger di faya, apesar di e esfuersonan di Girona pa kibra door di nan defensa.
Mientras tanto, Bayern Munich a continua nan forma dominante cu un victoria aplastante di 5-0 riba e recien yeganan di Bundesliga Holstein Kiel. E delantero Ingles Harry Kane tabata un biaha mas den forma excelente, anotando un hat-trick—su di cinco desde cu el a uni na Bayern. Su habilidad di score gol a hunga un rol clave den e exito tempran di Bayern mientras nan ta keda na top di e tabla di Bundesliga, afirmando nan mes como e
faboritonan cla pa e titulo.
Na Francia, Paris Saint-Germain tambe a mantene nan record di 100% cu un victoria convincente di 3-0 riba RC Strasbourg. Kylian Mbappe, kende a lucha pa score den su prome tres aparicionnan den Ligue 1 e temporada aki, awor a yega na su top forma, anotando tres gol den su ultimo dos partidonan. E resurgimento di e strea Frances ta un boost bon bini pa PSG mientras nan ta busca pa recupera e corona di Ligue 1 y haci un reto serio den e Champions League.
Otro caminda den Europa, otro actuacionnan notable a bin di Tammy Abraham di Roma y e hungador presta di Chelsea Conor Gallagher, kendenan tur dos a haya e fondo di e net pa nan respectivo ekiponan. E gol di Abraham a yuda Roma sigura un victoria importante den Serie A, mientras Gallagher ta sigui impresiona den e Premier League.
Mientras e temporada ta progresa, Barcelona, Bayern, y PSG ta estableciendo e tono pa e resto di e competencia, cu nan actuacionnan consistente señalando nan ambicionnan pa tanto gloria domestico como Europeo. E forma tempran di e potencia di futbol aki ta sugeri un temporada emocionante y competitivo nos dilanti den e liganan top di Europa.
Barcelona, PSG, y Bayern ta sigui cu nan comienso dominante di temporada
22 Diamars 17 september 2024 AWEMainta
23 Diamars 17 september 2024 CULTURA • HISTORIA AWEMainta
RIBA 16 di februari 1942, e isla trankilo di Aruba a bira un campo di bataya ora submarino Aleman, U-boatnan, a lansa un atake audaz riba su refinerianan di petroleo vital durante Segunda Guera Mundial. Conoci pa ta cas di dos di e refinerianan di petroleo mas grandi na mundo e tempo ey—e Arend Petroleum Company cerca di Oranjestad y e Lago Oil & Transport Company na San Nicolas—Aruba a hunga un rol crucial den produci combustibel di aviacion pa e esfuerso di guera di e Aliadonan.
Como parti di e bataya mas amplio di Caribe, un grupo coordina di submarino Aleman y Italiano a busca pa interumpi e produccion di combustibel di e Aliadonan. Comandante Werner Hartenstein, liderando e U-156 Aleman, a subi na superficie cerca di waf di San Nicolas den pleno anochi y a dispara torpedo riba e barconan petrolero Britanico SS Pedernales y SS Oranjestad. Ambos barco a wordo alcansa, causando daño significante y candela cu a ilumina e shelo nocturno. Apesar di e caos, e Pedernales a wordo salba, y gran parti di su structura a wordo reuza despues.
Aunke e atake a causa perdida di bida y a interumpi suministro di petroleo, un fayo den e cañon di cubierta di e U-boat Aleman durante un intento posterior pa bombardia e refinerianan a limita mas daño. E resiliencia di e defensornan local, cu a mobilisa rapidamente boto y avion di patruya Hulandes,
a yuda preveni destruccion ainda mas grandi.
E Importancia Strategico di Aruba E refinerianan di Aruba tabata esencial pa e esfuerso di guera di e Aliadonan, suministrando combustibel na forsanan Britanico y Mericano. Reconociendo esaki, e podernan di a dirigi nan atencion riba e isla pa para su produccion di petroleo. Apesar di e daño significante, e contribucion di Aruba na e esfuerso di guera no a wordo deteni. Foranan Aliado a reforsa rapidamente e defensa di e isla despues di e atake, y e refinerianan tabata pronto bek den operacion, continuando pa provee recursonan critico. Un Fuente di Orguyo Nacional
E atake riba Aruba ta wordo recorda no solamente pa su importancia strategico pero tambe pa e balentia demostra pa e defensornan local y forsanan Aliado staciona riba e isla. E resiliencia di e isla den cara di adversidad ta un capitulo orguyoso den su historia, simbolisando su rol crucial den e lucha pa libertad global.
Awe, e evento aki ta wordo conmemora como un recordatorio di e contribucionnan vital di Aruba durante Segunda Guera Mundial. E atake ta para como un momento di tanto orguyo como recuerdo, subrayando e significancia di e isla den un di e periodonan mas critico di historia moderno.
CULTURA Y HISTORIA
Ora guera a yega Aruba
E atake di U-Boat na 1942
24 Diamars 17 september 2024 AWEMainta
DIALUNA, AWEMainta a publica un relato riba e procedencia di e avion di Nicolas Maduro cu recientemente a wordo confisca. E articulo tabata riba pagina 2 bao di e titular "Avion di Presidente Nicolas Maduro no ta registra na Aruba.
E ciudadano Agustin Vrolijk a manda un reaccion na nos mesa di redaccion riba e siguiente ponencia: "Den bo corant online di dia dialuna 16 di september 2024 riba pagina 2 bou den e articulo: Avion di Presidente Nicolas Maduro no ta registra na Aruba”, bo a scirbi: “Kende ta Jorge Colindres Jorge Colindres pa hopi aña caba, via di su compania The Registry of Aruba, unda e.o tin como practica paga tur gasto di inspectornan di Aviacion Civiil di Aruba e.o. bula nan First Class pa inspecciona e avionnan cu ta wordo registra, a cumpra computer pa Departamento di AviacionCivil, etc. etc (Nota di Red: Practica cu awe ta wordo yama corupcion, no integro). Den pasado debi na dicho practica Husticia di Aruba kier a persigui dos conocido funcionario, kendenan tabata Agustin Vrolijk, Director di Aviacion Civil y Henry Baarh, Director di Departamento di Relacionnan Exterior”. Mi ta reacciona solamente pa mi mes. Manera bo a scirbi e parti aki ta masha tendencioso, e hechonan ta wordo troci y ta completamente fuera di contexto y ta crea un impresion robes.
Hecho ta cu e acuerdo cu The Registry Aruba a wordo firma na 1995 pa ministro Glenbert Cores cu Jorge Colindres pa 5 aña. Sinembargo te ainda e ta sigui; hues di Prome Instancia aki na Aruba tambe a destruy’e; pero e acuerdo ta sigui.
Na 1999 mi a ripara cu cierto inspector cu mester bay den exterior pa hasi inspeccion di avion cu ta wordo pidi door di The Registry Aruba, tabata haya extra placa di loke cu e leynan di Aruba tabata prescribi. Pues nan ta wordo paga pafo di e ley. Den un carta na ministro Junior Croes (Min Glenbert no tabata ministeriabel e tempo ey) mi ta informa di esaki y ta bisa ministro pa laga hasi un investigacion si tin soborno ta
tumando lugar di Jorge Colindres pa cu nos inspectornan. Y si ta asina nos no por traha cu Colindres. Colindres a instiga e inspectornan di Departamento di Aviacion pa scirbi ministro un carta cu tur sorto di insinuacion contra mi. Reaccion di ministro Junior Croes tabata di kita mi di e puesto di Director Encarga di e Departamento.
E “coleganan”/Colindres no tabata satisfecho y a pidi ministro pa entrega un keho contra mi na Landsrecherche pa soborno.
E rencor mas grandi di Colindres contra mi tabata pa motibo di otro problema (cu Zee brieven Ministerio Publico a coy Colindres sera pa varios dia); tur su amigonan tabata kere cu ta ami a informa polis di imigracion pa cohe sera ora e bin Aruba. Esey tambe tabata e carta cu su abogado Croes cu a manda pa mi. Despues di entrega tur documento den mi poder, contesta tur pregunta di Landsrecherche, na cuminsamento di 2000, e hefe di LR sr. Jan van Straaten, a bisa mi: “Den nos investigacion nos no por a haya loke bo coleganan y ministro Junior Croes ta insinua contra bo. Loke si ta bisto ta cu nan kier kita bo completamente di Directie Luchtvaart”. Despues cu mi a bay, trahadonan mes tabata tin hopi keho di asuntonan di corupcion y no integridad cu tabata pasando cu y sin consentimiento di e ministro concerni. E asunto di computer pa e Departamento ta cay pa cuenta di exministro Otmar Oduber Sr. Redactor, mi ta pidi bo pa kita tur mal comprendemento cu bo articulo por causa di publica mi reaccion."
Como reaccion na articulo di AWEMainta
Agustin Vrolijk ta refuta acusacion di corupcion y ta expone contexto completo
OPINION PUBLICO
25 Diamars 17 september 2024 COMUNIDAD AWEMainta
E aña aki, Women’s Club of Aruba (WCA) cu orguyo ta celebra su di 90 aniversario – un logro increibel cu ta papia di decadanan di dedicacion, resistencia, y un compromiso continuo pa sirbi nos comunidad.
Funda riba 17 di september 1934, WCA a crece bira un organisacion di vital importancia, trahando incansablemente pa haci e diferencia door di boluntarismo y traha na interes di Aruba.
Durante e ultimo 90 añanan, WCA tabata envolvi den e necesidadnan cambiante di sociedad manteniendo su mision principal mehorando bida di individuo- y famianan. Door di organisa programanan di extension, apoyando educacion, atendiendo problemanan social urgente, WCA tabata un faro di speransa y progreso.
E echo memorabel aki no ta djis un momento pa reflexiona, pero un recordatorio poderoso di locual por logra, si nos traha hunto cu pasion y obhetivo.
E ta un celebracion di miembronan incontabel, di pasado y presente, kende nan contribuicion a haci di WCA e pilar di confiansa cu e ta awe. Nan trabou duro y dedicacion a touch (tochi) masha hopi bida y ta continua na inspira futuro generacionnan.
Cu mira padilanti, e aniversario aki ta sirbi como un yamada pa accion. E ta duna nos curashi pa bolbe compromete nos mes na e balornan cu a guia WCA pa casi un siglo y sigui sirbi nos comunidad cu un dedicacion ainda mas grandi. Cu desafionan nobo nos dilanti, nos ta motiva pa innova, adapta, y dirigi cu e mesun spirito cu a defini nos pa e ultimo 90 añanan.
Hunto, nos ta celebra e logro remarcabel aki y sigui padilanti cu e legado di WCA, sigurando cu e siguiente 90 añanan ta mesun impactante cu esunnan cu a pasa.
Nos ta spera di sigui cu nos biahe, empoderando nos comunidad, y haciendo diferencia duradero pa e generacionnan cu ta bin.
Pa mas informacion di WCA por bishita nos website womensclubofaruba.org, por manda e-mail na [email protected] of por sigui nos riba nos plataformanan social manera Facebook, Instagram of LinkedIn.
Women’s Club of Aruba ta celebra su di 90 aniversario
26 Diamars 17 september 2024 COMUNIDAD AWEMainta
COMISION Nacional di SDG na Aruba ta anuncia cu durante e siman di 19 pa 25 di september 2024 lo ta celebrando SDG Week. Durante di e siman aki lo tuma lugar un campaña pa aumenta conscientisacion riba e Metanan pa Desaroyo Sostenibel (SDG). Nos ta invita tur companianan, organisacionnan non profit, sector publico, y individuonan pa uni y pa por contribui na un futuro mas sostenibel pa Aruba. Cambio pa un miho Aruba solamente ta posibel na momento cu nos tur hunto crea un compromiso.
Na cua di e SDG bo lo compromete pa un aña? Comision Nacional di SDG ta invita cada individuo, compania of organisacion non-profit pa scoge e SDG di nan preferencia y compromete pa traha riba dje durante di un aña. Por haci esaki door di yena e Pledge Form via di e siguiente link: https://forms.gle/gx7YJfsCRWC9PnQK6 cu ta disponibel riba e Facebook y Instagram di SDG Aruba.
Comparti bo miho practicanan y inspira otronan Alabes nos ta invita pueblo completo pa comparti nan miho practicanan y success stories di SDG riba nan rednan social y tag SDG Aruba uzando e hashtags #SDGAruba y #SDGWeekAruba2024.
Door di comparti e miho practica y logronan riba medionan social nos ta crea un ola di inspiracion pa otro, con pa contribui na e sostenibilidad di nos pais y mundo henter.
Logo y material di SDG na Papiamento Nos ta encurasha tur compania, organisacion y individuonan pa bishita e website di SDG Aruba y download e toolkit pa asina por haci uzo di tur e logonan y tiles traduci na Papiamento y otro idioma. Den caso cu tin pregunta semper por tuma contacto via email na [email protected]. Kico ta SDG of e Metanan Mundial pa Desaroyo Sostenibel?
Hopi biaha ta confundi sostenibilidad cu solamente medio ambiente, con pa combati cambio climatico of cu e tin di haber cu reciclahe unicamente. Pero e 17 Metanan Mundial pa Desaroyo Sostenibel (SDG) di Nacionnan Uni ta cubri hopi mas! Trahando riba 1 of mas SDG ta yuda mehora e bida pa tur hende, no solamente den e area di medio ambiente sino tambe bienestar social, prosperidad y paz pa un y tur. E 17 metanan ta interconecta cu otro y ta parti den 5 pilar cu ta fundamental pa logra un futuro sostenibel: Hende: ta dirigi pa Caba cu Probesa, Caba cu hamber, Salud
y bienestar, Enseñansa di calidad, Igualdad di genero y Garantisa igualdad pa tur hende. Planeta: ta enfoca riba e contribucion critico cu nos naturalesa ta duna na bida humano y ta reconoce e estado actual di nos medio ambiente: Awa limpi, Accion riba clima, Bida bou awa, Bida riba tera, Energia limpi y economico Prosperidad: ta enfoca riba garantisa cu tur hende por disfruta di un bida prospero y satisfactorio y cu progreso economico, social y tecnologico ta bay man den man: Energia limpi y economico, Trabou decente y crecemento economico, Innovacion y Infrastructura, Reduci desigualdad, Produccion y consumo responsabel, Barionan y comunidadnan sostenibel Paz: ta enfastisa riba sociedadnan inclusivo y husto, na unda paz ta reina, dunando acceso na husticia pa tur hende y ta construi institucionnan efectivo, responsabel y inclusivo na tur nivel.
Partnership: ta pidi pa fortalece e formanan di implementacion y pa construi y mehora asociacionnan cu diferente stakeholder.
Nos ta invita Aruba completo pa compromete na un of mas SDG, comparti e mihor practicanan, inspira otro y haci un diferencia real pa nos isla, nos hendenan y pa futuro generacion!
Unicamente door di uni nos por logra un pais mas fuerte, husto, duradero y placentero pa un y tur.
Celebracion di SDG Week 2024
Compromete na un of mas meta y inspira
otro cu bo miho practicanan
27 Diamars 17 september 2024 COMUNIDAD AWEMainta
E concept vakantierooster pa añanan escolar/academico 2025-2026 y 2026-2027 ta den proceso. E instancianan cu structuralmente ta envolvi den e proceso ta Departamento di Enseñansa Aruba (DEA), Dienst Inspectie van het Onderwijs, Sindicato di Maestro di Aruba (SIMAR) y tur directiva di scol, cualnan ta encarga pa representa interes di nan scol(nan).
Durante e proceso sa duna comunidad tambe, principalmente e mayor y e studiantenan, e oportunidad pa duna opinion riba algun aspecto di e vakantierooster. Den pasado a yega di pidi opinion riba apertura di aña escolar (dialuna of diaranson/diahuebs). E aña aki nos ta desea di sa si ta prefera mas dia di vakantie durante temporada di Carnaval of Pasco.
Ta importante pa sa cu un vakantierooster ta wordo formula conforme e “Regeling lengte schooljaar en maximum aantal vakantiedagen” (AB 1988 No. GT13). Aki tin fiha cu e cantidad di dia di vakantie pa e mucha/studiante ta 60 dia pa aña escolar, cual ta inclui dianan di fiesta. E comienso y e final di un aña escolar, como tambe e fechanan di examen ta fluctua hunto cu dianan internacional di fiesta manera Diaranson di Shinishi, Diabierna Santo y Pasco Grandi. E fechanan di examen (eerste y tweede tijdvak) ta wordo stipula pa Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap na Hulanda. Aruba mester mantene su mes na e fechanan aki.
E cantidad total di 60 dia di vakantie lo no cambia, sinembargo algun caminda tin espacio pa un reparticion diferente di e dianan. Den esaki mester tene mas tanto cuenta posibel cu e mucha/studiante, examen, e trabou di maestro, e organisacion na scol, dianan di ATV general y dianan di fiesta na Aruba.
Encuesta Duna bo opinion riba e vakantierooster: 1 siman di vakantie durante temporada di Carnaval (feb/mar) of mas dia durante “kerstvakantie” (dec)? Por dun abo opinion door di vota den un poll riba nos website: https://www.ea.aw/pages/duna-bo-opinion-riba
e-vakantierooster. E poll lo keda activo te cu diaranson 18 di september 2024.
Riba nos paginanan di social media @educationaruba por elabora bo opinion. Di antemano nos ta gradici bo pa bo input.
Unabes ricibi input di tur stakeholders, e proposicion ta bay pa Minister di Enseñansa di Aruba pa aprobacion. Na momento cu tin e aprobacion di minister, ta publica e
vakantierooster oficial y e ATV-dagen pa Onderwijspersoneel riba website nos ea.aw. Ta premira cu esaki lo ta na final di luna di october proximo.
Mas informacion Pa mas informacion tocante e vakantieroosters y henter e procedura por acudi na nos website ww.ea.aw y busca Vakantierooster na letter V den e alfabet menu. Tambe ta sugeri studiantenan pa sigui Departamento di Enseñansa Aruba riba Facebook y/of Instagram @EducationAruba pa keda na altura di tur informacion.
Duna bo opinion riba e vakantierooster di scol Oranjestad, 16 di september 2024
28 Diamars 17 september 2024 AWEMainta
MADBOR C o n s u l t a n c y
Documento Comercial y Support
Oferta / Presentacion Programa di rekisitonan Citacion Informacion Contrato (den concepto)
Operacion
Analisis di Proceso Descripcion di Proceso Descripcion di Protocol
Apoyo Empresarial
Mediacion Consulencia/ Conseho Comersialisacion
Documentacion oficial (di e empresa) :
Prepara Verifica Traduccion-4 idioma: (Ingles, Hulandes, Spaño, Papiamento)
Priva
Scirbi carta (oficial) - 4 idioma Traha Curriculum Vitae Carta di solicitud Mediacion serca instancianan - 4 idioma
Ban Papia
Turning Ideas into Breakthrough Solutions
+297-7456724
29 Diamars 17 september 2024 COMUNIDAD AWEMainta
DIALUNA atardi Chibi van der Hans a entrega su obra ‘Lab Volume One’ na directora di Biblioteca Nacional Aruba, Astrid Britten.
‘Lab Volume One’ ta un documentacion di e historia di Carnaval di Aruba, den dos tomo.
Un di e diferente presentacionnan a tuma lugar den cura di Dept. Arubiana na Bachstraat 5, Cas di e Coleccion Nacional.
El a tuma Chibi van der Hans algun aña pa haci investigacion riba historia di Carnaval y traha riba produccion di e publicacion aki.
Un gran parti di su investigacion van der Hans a haci na Dept.
Arubiana. Van der Hans ta Diseñador grafico y fotografo y propietario di New Studio Mileneo tres.
Chibi van der Hans a entrega su obra Lab Volume One na Biblioteca Nacional
30 Diamars 17 september 2024 COMUNIDAD AWEMainta
DIRECTIVA di Centro di Bario Playa Pabao ta habri su porta pa e habitantenan di Playa Pabao y di Aruba en general cu e siguiente servicio: nos ta bay yuda pa procesa e formulario “inkomstenbelasting” pa e aña 2023 riba dialuna 23 di september, diamars 24 di september y diarason 25 di september di 6.00 pm pa 8.00 pm.
Loke bo mester trece ta: E formulario cu bo a ricibi di oficina di impuesto 2023 Bo cedula of rijbewijs Resumen di bo salario di aña 2023 y si bo ta casa di bo casa tambe Nomber complete y fecha di nacemento di bo yiunan Declaracion di gasto di hipoteca y seguro di bida cu ta cubri e hipoteca Declaracion di interes personal y di credit card Gasto di medico cu AZV no a cubri pa aña 2023 Declaracion di e scol cu yiu a bay aña 2023 na Hulanda
Tene cuenta cu nos ta yena un formulario pa persona pues no por bin cu un formulario di un famia, colega of un bisiña
y nos ta procesa solamente declaracion personal y no di persona cu tin su propio negoshi.
Yega cerca nos y nos lo duna bo un man.
Bin yena bo formulario “Inkomstenbelasting 2023” na Centro di Bario Playa Pabao
31 Diamars 17 september 2024 COMUNIDAD AWEMainta
AWE anochi dia 17 di september 2024 lo tuma luga un Eclipse Parcial di Luna Saros 118 e lo cubri Norte America, Centro America, Caribe, Sur America, Africa y Europa. Na Aruba e eclipse parcial ta inicia pa 10:12 pm di anochi y e parti maximo di e eclipse lo tuma luga pa 10:44 pm di anochi y e eclipse parcial ta termina pa 11:16 pm y e penumbra ta termina pa 12:47 am di diaranson marduga dia 18 di September 2024 aki na Aruba.
Aruba Astro Research Int. lo cubri e evento aki sacando potret, haciendo filmacion y lo purba transmiti esaki via imagen via AAR su Facebook webpage y na radio esaki lo wordo transmiti na TOP FM 95.1 den e programa Hit Express seccion informativo Astro News.
E sombra cu lo cubri e superficie di e luna ta bay ta solamente 8% so na rand di e luna. Mientras cu e luna ta bay ta den luna yen y supermoon dia 17 di september 2024 pa 10:34 pm AST Atlantic Standard Time ora local na Aruba y ora universal UTC dia 18 di september 2024 pa 02:34 am 4 ora mas delanta cu nos region.
E evento celestial di eclipse parcial di luna lo pasa parti zuid paso e luna ta transita pazuid e ta alaves un supermoon. Sperando cu e tempo lo por coopera cu e nubia lo no stroba. Esaki ta bay ta un eclipse parcial cu un sombra hopi limita di 8% e evento di eclipse mas limita den historia pa cu sombra di nos planeta tera.
Eclipse parcial hopi limita Saros 118 diamars anochi
32 Diamars 17 september 2024 COMUNIDAD AWEMainta
DURANTE un evento di Monumentendag, a habri porta di Cas Veneranda brevemente pa un publico presente. Organisa pa Stichting Monumentenfonds, arkitecto Daphne Every a duna un presentacion di e historia di Cas Veneranda, y un splicacion di e trabounan cu ta bai haci cuminsando e siman aki.
Despues di basta preparacion, cuminsando e siman aki lo cuminsa mira actividad na Cas Veneranda.
E prome paso den preparacion tabata e firmamento di e koopovereenkomst cu e famia di e doño original y firmamento di e huurovereenkomstnan. Departamento di Asuntonan Economico, Commercio y Industria (DAECI) lo ta e huurdo principal, y tambe lo tin un etablecimento di horeca den e pida na banda di Schoolstraat.
E ubicacion di DAECI den centro di Oranjestad ta pa trece bida bek centro a traves di amplifica e fluho di personanan cu ta frecuenta e area. Esaki ta importante pa realisa e revitalisacion di Oranjestad.
Por mira diferente otro proyectonan caminda a restaura edificionan y ubica departamentonan den e centro di ciudad, manera Freezona na Plaza Nikki Habibe, y Aruba Fair Trade Authority (AFTA) den Oranjestraat. Entre otro tin diferente proyectonan den planificacion cual pronto mester cuminsa, manera e edificio di Ministerio
Publico cu ta bay ser converti den vivienda pa studiante, y edificio di ex-Interbank caminda lo haci trabounan di renobacion, y lo ubica Bureau Intellectuele Eigendom (BIE) y SEDECO den dicho edificio.
Ta tumando pasonan concreto dentro di su control pa por mehora e clima empresarial den e area, y ta mustra cu sector priva tambe ta siguiendo e pasonan aki cu inversionnan cuantioso den ful e area di Oranjestad.
E minister encarga cu e proyecto aki, a indica di ta contento cu despues di tanto tempo y trabou incansabel di preparacion, cu e siman aki lo cuminsa e parti di restauracion mes di Cas Veneranda. E trabou di restauracion ta plania pa cuminsa di 23 di september, y lo termina fin di november 2025.
Trabou di restauracion ta inicia e
siman aki riba Cas Veneranda
33 Diamars 17 september 2024 COMUNIDAD AWEMainta
E caida di gobierno di Aruba ta sigui riba caidanan di gobierno di Corsou, Sint Maarten y Hulanda, y nos mesun caida di gobierno 3 aña pasa. Esaki ta refleha un patronchi di instabilidad politico y gobernacion inefectivo cu ta contribuyendo na e dañamento di nos naturalesa y nos calidad di bida. Nos economia ta birando mas fragil, cu un costo di bida halto y un crecemento di desigualdad, y mientrastanto inversionistanan ta cumprando tur nos tereno pa desaroya mas y mas proyecto turistico cu ta kita patrimonio di Aruba y no ta duna casi nada bek na pueblo. Pa enfrenta esaki, mi a cuminsa tuma accion aña pasa cu e grafÏti na e driekiel rotonde di Eagle Beach, y e aña aki cu varios protesta y “beach parties” pa educa e pueblo y nos turistanan tocante overtourism y sostenibilidad. E contesta di e gobierno tabata pa censura nos, silencia nos, critica nos, yama nos violento y agresivo, y nenga nan responsabilidad pa scucha pueblo. Esaki ta mustra e desconexion hopi preocupante entre nos gobierno y e necesidadnan di e pueblo. Ami ta kere cu e deseo di nos pueblo no ta pa sigui bende nos isla, pero pa preserva nos libertad, nos salud, e integridad di nos comunidad y e bunitesa di nos naturalesa. Pero, nos no por logra esey cu un gobierno instabil cu no ta interesa den scucha su mesun hendenan.
Ora mi a bin bek Aruba aña pasa, despues di a finalisa mi Master’s Degree den Sustainable Development, mi a keda sorprendi y desapunta cu e cambio di nos isla. Sustainable development, of desaroyo sostenibel, ta un manera di desaroya un pais cu ta garantisa cu e generacionnan di futuro por sigui disfruta di e recursonan di su pais. Pero esaki no ta e realidad na Aruba.
Ta berdad cu nos tin awa fresco, seguro di salud universal, y un educacion di calidad, pero e realidad ta mas compleho. Nos ta crece menos cu 1% di e cuminda cu nos ta come y e mayoria di nos hendenan ta kere cu e ta imposibel pa crece cuminda di bon calidad riba nos tera. E ecosistema marino di Aruba a cay den otro, e mondinan cu mi tabata cana tempo mi tabata mucha a wordo rosa, tin hopi bashamento di asfalt. Hopi di nos bestia y matanan ta na peliger di extincion local, manera e calco, streya di lama, varios sorto di coral, varios pisca, prikichi, patrishi y hopi otro parha. E lamanan ta sushi y contamina, nan ta yen di alga y santo shinishi y stinki. E playanan ta birando mas chikito door di tur e servicionan di beach tents y palapa.
Den tur esey, casnan a bira mucho caro pa nos mesun hendenan cumpra, tereno ta wordo cumpra door di inversionista pa traha AirBNB y condo, nos salud na nivel nacional ta malo, nos desunion
ta crece, nos tin stres financiero, stres na trabou, stres na cas. Den weekend nos kier bay beach cu nos famia pa goza di nos tempo liber, pero no tin playa pa local mas. Tur ta yen di hotelnan grandi y turistanan cu no ta respeta nos naturalesa y nos espacio
pa paz.
Esaki ta loke mi a enfrenta ora mi a bin bek Aruba, y mi a sinta pensa: “Con Aruba ta bay mustra den 20 of 30 aña, si nos sigui
Anuncio ta sigui riba un aña di protesta y caida di gobierno
Nigel Maduro tin anuncio pa dia 26 di september
34 Diamars 17 september 2024 COMUNIDAD AWEMainta
asina? Kico nos ta lagando atras pa e muchanan di awe, y tur e generacionnan cu mester bin ainda? Mi ta orguyoso di esey? Ami lo kier biba den e mundo ey?”
Mi a tuma accion door di grafÏti “NO MORE HOTELS” na e driekiel rotonde na Eagle Beach, y pa esey un caso a wordo habri contra mi door di Divi Phoenix, Divi All Inclusive y Amsterdam Manor. Esey ta unda Aruba a cuminsa scucha mi nomber y mi mensahe. E artista cu a traha e driekiel a post riba rednan social cu mi no a daña su monumento y cu e tabata respeta mi accion artistico di activismo. Pero no ta importa. Mi a wordo cera pa 3 dia y a haya 20 ora di taakstraf. Despues mi a ripara cu na lugarnan unda tin mas grafÏti, solamente e grafÏti cu ta bisa “no more hotels” of “land back” a wordo kita. Claramente e grafÏti no tabata e problema, sino e mensahe.
Despues di e grafÏti, mi a lanta e movemento Land Back cu otro ciudadanonan concerni, y nos a organisa un protesta pacifico pa 18 di maart, ya cu nos Status Aparte su raiz ta un protesta. E protestanan historico cu a duna nos nos libertad tabata nos inspiracion. Despues nos a haci un di dos protesta dia 27 di april, Dia di Rey. E gobernantenan presente a cana bay lihe lihe sin mustra niun interes pa nan mesun pueblo cu ta purba di papia cu nan. Nan ta bisa cu e expresion di nos libertad democratico no ta bon of apropia, djis pasobra nos ta wanta nan responsabel. Nos a documenta tur esaki y mas riba video, riba rednan social, y den entrevista.
Despues di e Dia di Rey, nos a dicidi pa organisa “beach parties” en bes di protestanan. E idea tabata cu esaki lo ta un oportunidad pa nos localnan y turistanan bin hunto riba beach pa goza di nos isla y nos comunidad, y alabes organisa workshops educativo tocante sostenebilidad y e maneho di desperdicio. Esaki tabata e manera mas pacifico posibel pa “protesta”. E beach parties tabata exitoso, aunke na e ultimo beach party na Baby Beach, nos a topa cu un situacion dificil. Dos turista a bin purba di core cu localnan for di e palapa y bisa nos cu nos no por sinta eynan door cu nos no a reserva of paga p’e. Lubidando cu e ley di Aruba ta bisa cu bo no mester reserva of paga pa palapa. Nos a splica esaki pa e turistanan, pero nan no kier a scucha. Despues, basa riba 1 Facebook post di 1 turista, sin puntra nos kico a pasa riba e beach, e gobierno a yama nos “violento y agresivo”. Y nos gobierno no ta ignorante. Nos gobierno sa loke e pueblo kier, paso nan a puntra nos. ATA (Aruba Tourism Authority) a haci un encuesta varios luna pasa tocante nos opinion di e industria di hotels y turismo na Aruba, y nunca a publica e resultadonan, cual mester a sali den April – Juni, y awo ta September. Mustra nos cu transparencia ta kico nos hende a contesta riba e encuesta.
Awo, despues di un aña di esaki y varios otro asuntonan cu a surgi den e tempo ey, e gobierno a cay, y 6 di december nos ta bay vota atrobe. Esaki ta un momento critico pa Aruba y pa nos futuro. E ta un momento pa nos hendenan lanta para y cambia
e rumbo di nos isla. E movemento Land Back t’ey pa aumenta e bos di e pueblo y segura cu e gobierno ta scucha. Pesey mi tin un anuncio importante cu mi lo haci na un conferencia di prensa dia 26 di september na 11 or di mainta na Ayo Rock Formation. Mi ta invita tur hende pa bin para cu nos. Danki pa boso atencion y boso amor pa nos isla.
35 Diamars 17 september 2024 AWEMainta
RECETA DI DIA
Cheesy Bacon Ranch Potato Salad
E Cheesy Bacon Ranch Potato Salad ta un mescla perfecto di sabor cremoso y salo cu tur hende lo keda encanta cu ne na bo mesa. Ideal pa picnic, barbaque of como compañamento den cualkier cuminda, e salada aki ta combina e rikesa di e keshi, e crunchyness di e bacon y e toke special di e ranch dressing pa un plato cu ta simplemente iresistibel.
Ingrediente: 1.5 kilo di batata (preferiblemente cora of di casca fini) 1 cup di keshi cheddar raspa 1 cup di bacon corta chikito hasa 1 cup di ranch dressing ½ cup di sour cream ¼ cup di siboyin fresco corta (opcional) Salo y pepper na gusto
Instruccion: 1. Cushina e batata: Laba e batata y corta nan na douw di aproximadamente 2.5 cm. Cushina e batata den un wea cu awa salo herbi te ora cu nan ta moli, mas of menos 10-12 minuut. Score e awa y laga nan fria.
2. Prepara e dressing: Den un comchi grandi, mescla e ranch dressing cu e sour cream. Ahusta e sason cu salo y pepper
na gusto.
3. Mescla e ingrediente: Den un comchi cu e dressing, agrega e batata fria, e keshi cheddar raspa, e bacon corta y e siboyin, si bo ta uzand'e. Mescla suavemente pa combina tur e ingredientenan sin deshaci di e batata.
4. Hinc'e den fridigaire: Cubri e comchi cu un plastic wrap y fria e salada pa por lo menos un ora prome, pa permiti e sabornan mescla.
5. Sirbi: Sirbi e salada friu y disfruta di e dushi combinacion di sabor.
Disfruta di e dushi salada di batata.
36 Diamars 17 september 2024 AWEMainta
Fortaleza pa Famia
Sinceramente, Pastoor Marcel Balootje
Dominio propio ta un fruta di Spirito Santo (Efesios 5:22-24). lamentablemente. Pa falta di e conocemento di e palabra di Dios, hopi hende no tin dominio propio y sin nos nota, falta di dominio propio ta un di e actornan cu ta causa problema grandi den nos sociedad. Dominio propio ta cerca Dios so nos por hay'e, pasobra e ta bin di Dios, e no ta algo material, e ta algo Spiritual, cu Dios ta pone den un persona p'asina controla su mente y evita tur tipo di bagamunderia carnal. Sin dominio propio, rabia, furia, frustacion, amargura, pleito, deseo carnal y pasion for di control ta manifesta den nos bida. Hopi biaha pa falta di Dominio Propio hende ta comporta nan mes manera animal. Hacimento di redo ta falta di dominio propio riba nos lenga. Adulterio y fornicacion ta falta di dominio propio riba nos bida sexual. Pleito y bringamento ta falta di dominio propio riba nos comportacion. Stress y depresion hopi biaha ta falta di dominio propio mentalmente y nos ta pone demasiado carga pa nos mes y treciendo nos salud mental na peliger. (Mateo 11:28) Cuanto mama y tata soltero no ta cana rond pa falta di dominio propio?
Cuanto hende no ta den prison pa falta di dominio propio?. Cuanto hende no ta malo den hospital pa falta di dominio propio? Cuanto hende no ta den adiccion di alcohol y droga pa falta di dominio propio. Cuanto hende ta hiba un maneho financiero malo den nan bida pa falta di dominio propio? Cuanto no ta soporta abuso pa falta di dominio propio? Sin e presencia di Cristo Hesus den nos bida, nos no tin e Spirito Santo cual ta guia nos na dominio propio. Y hopi no kier reconoce e berdad y ta keda baila entre bon y malo y no kier entrega nan bida na Cristo Hesus.
Hende hopi biaha ta hopi bon studia, pero no tin dominio propio pasobra esey bo no ta haya na universidad. Pero mescos cu sabiduria berdadero e ta bini directamente di Dios.
Hende obediente y humilde, hende cu tin temor di Dios, ta hende cu tin dominio propio, cual nan a ricibi di Dios.
Hopi biaha hende ta broma malo, cu nan ta cla pa pleita, zundra y bringa, pero nan no sa cu ta pasobra nan no tin dominio propio nan no tin pas den nan curason.
Un hende su lenga por hinc'e den masha problema si e no tin dominio propio y ta papia tur cos y pone hende perde confiansa den dje. Hopi amistad a wordo perdi pa falta di dominio propio, y hasta matrimonio ta wordo kibra pa falta di dominio propio. P'esey e palabra di Dios ta siña nos: Asina manera esunnan cu a wordo scogi di Dios, santo y stima,bisti un curason di compasion,cariño y humildad,mansedumbre y pasenshi. Boso soporta otro y pordona otro , si un di boso tin un keho contra otro,mescos cu Señor a pordona boso, asina boso tambe mester haci. (Colosensenan 3:12-13) Hopi hende cu bon posicion a perde nan trabao y nan integridad pa falta di Dominio Propio. Hobennan ta perde nan estudio y nan libertad pa falta di dominio propio. P'esey, poniendo un banda tur sushedad y tur loke ta keda di maldad, den humildad ricibi e palabra, cu a wordo planta den boso, cual por salba boso almanan. (Santiago 1:21) Ken entre boso ta sabi y huicioso? Laga e mustra door di su bon conducta, su obranan den suavidad y sabiduria.(Santiago 3:13). Dominio Propio ta stabilisa nos bida, den Señor.
Dominio propio ta sumamente necesario den nos bida
37 Diamars 17 september 2024 AWEMainta
DIA 17 di september, Iglesia Catolico ta celebra e memoria di San Roberto Belarmino, un ferviente defensor di fe y un figura clave den historia di teologia y educacion. Naci na 1542 na Montepulciano, Italia, Belarmino tabata un teologo Jesuita y cardinal cu a hunga un papel crucial durante e periodo di e Contrareforma.
San Roberto Belarmino a destaca no solamente pa su porfundo conocemento teologico, sino tambe pa su compromiso cu e defensa di e doctrina catolico den un tempo di reto grandi.
Entre su obranan mas notabel tin "Disputacion riba doctrina cristian," un serie di texto cu ta profundisa den fe y e moral catolico, cu tabata fundamental p'e formacion teologico di
su tempo. Fuera di su labor academico y pastoral, Belarmino tabata un ardiente defensor di reforma interno di iglesia y a dedica na educacion y e formacion di e hobennan den fe. Su enfoke balansa entre rason y fe a permitie atende e controversianan di su epoca cu claridad y sabiduria.
San Roberto Belarmino a wordo canonisa na 1930 y ta venera como santo y dokter di iglesia. Su legado ta perdura no solamente den su escrito y enseñansa, sino tambe den su ehempel di bida cristian comprometi y sabio.
Awendia, recordando San Roberto Belarmino, nos ta invita tur pa reflexiona riba su bida y obra, buscando den dje inspiracion pa fortalece nos fe y compromiso cu e berdad.
Un pilar di fe y ciencia
Awe ta dia di San Roberto Belarmino
38 Diamars 17 september 2024 OBITUARIO AWEMainta
Gradicimento
Pa medio di esaki nos kier a gradici tur esunnan cu di un manera of otro a mustra nan atencion via yamada nan telefonico, email y tambe cu a manda mensahenan via diferente plataforma di
medionan social.
Pa nos pastoor, pa su bunita palabra nan na e despedida, a duna nos sosten durante fayecimento di nos difunto:
Sady Sixto Ignacio
Danki na empleadonan y boluntarionan di Hospice Atardi pa e bon cuido cu e difunto a ricibi di nan.
Danki na e empleadonan di Dr. Horacio Oduber Hospital, Afdeling B4, dr. Becker, e team di zaalartsen y verpleegkundigen pa e bon cuido di e difunto aña pasa.
Danki tambe na e boluntarionan di Koningin Wilhelmina Kankerfonds pa nan cuido aña pasa.
Un danki di curason na su ruman muhe “Edmirda” cu tur dia tabata cerca dje, a cuid'e den e momento nan mas dificil y a compañ'e te na final.
Un gradicimento special ta bay pa staff y personal di Aurora Funeral Home. Danki pa e excelente servicio!
Cu Sady haya sosiego eterno y descansa na paz den e Paraiso Celestial
“Señor ta mi wardador, mi’n tin falta di
nada
Den cunucu di yerba berde e ta pone mi
sosega.
E ta hiba mi na awa trankil,
Pa mi bolbe haya forsa”.
Salmo: 23
Nos ta anuncia fayecimento di:
Rosini U. Ras
Mihor conoci como: “Dufy” *13-09-1964 - †12-09-2024
Acto di entiero lo wordo anuncia despu
es.
“Señor ta mi wardador, mi’n tin falta di
nada.
Den cunucu di yerba berde e ta pone mi
sosega.
E ta hiba mi na awa trankil,
pa mi bolbe haya forsa”.
Salmo: 23
Cu dolor na nos curason, nos ta participa
fayecimento di nos ser stima:
Sra. Florentina M. Dirksz
Cariñosamente yama “Ruby of Bibi”
*15-12-1949 - †08-09-2024
Acto di entiero lo wordo anuncia despues
Mi no a muri, ta pesey mi no a bisa ayo
Mi a djis habri mi halanan y bula bay keiro
Boso a keda atrás. No laga tristesa domina boso.
Keda uni un cu otro pa mi alma, esey lo ta un alegria.
Recorda mi cu hopi amor.
Cu profundo tristesa, pero agradecido pa tur su alegría y gran
amor cu e la duna na tur esnan rond di dje, nos ta participa
fayecimento inespera di nos defunto stima:
Roberto Rubin Quandus
Cariñosamente yama “Binchi” “Gordo”
*26 Augustus 1963 – †10 September 2024
Na nomber di su: Esposa: Gertrudis Quandus-Tavarez
Mayornan: †Susana Arrindel, †Dominico Quandus
Manera Yiu: Maraijke Tavarez, Nicauris Tavaraez
Rumannan: †Jossy y †Rubeta Quandus, Irene Quandus, Humphrey Quandus y Linda Mendoza, Edith y Jan Groenendaal, Jacky Quandus
Suegra: Sra. Maria Tavarez Suanan: Joselo Tavarez y Ramona Santana, Julio y Candida Tavarez
Sobrino y sobrinanan: Annie y Jesus Labastidas y famia, Daniel y Kassandra Quandus y famia, Marjoline Quandus, Genesis Quandus, Angelo y Marije Groenendaal y famia, Rosita y Albert Bos y famia, Jordan Wernet, Cathline Wernet y Jonathan Heyliger
Omo Grandi: Pedro de la Cruz y Famia
Iha nan: Maraijke Tavarez, Nicauris Tavarez, Jordan
Wernet, Cathline Wernet, Jendry Matos
Tanta y Omonan, primo y primanan, su amigonan di cas, bisiñanan, colega nan di trabao di Alhambra, Divi, Tamarijn y Champagne Carnival Group
Famianan: Quandus, Tavarez, Ramirez, Arrindell, Tachi, Sanchez, Groenendaal, Labastidas, Seelochan, Veentjer, Bos, Wernet, Mendoza, Luidens, de la Cruz y demás famia na Aruba, Santo Domingo, Spaña, New York, St. Maarten, y Hulanda
Ta invita pa asisiti na e acto di entiero cu lo tuma lugar diamars 17 di september 2024, na Royal Funeral Home, di 2 pm pa 4 pm, y después nos lo hiba Roberto na su ultimo lugar di sosiego na santana na Sabana Basora.
Famia ta pidi si tur hende por bisti na blanco.
Nos ta pidi nos disculpa si den nos tristesa nos por a lubida un of otro famia.
Nos ta lamenta cu despues di entiero no ta ricibi bishita na cas.