Diamars 24 di September 2024 www.bondia.com Email:
[email protected] Tel: 582-7800 Fax: 582-7044 1,75 Florin
Pagina 4
Pagina 2
Pagina 3
Pagina 2
Pagina 7
Lider di Partido HTC menasa
Beneficionan di un siman laboral di cuatro dia, segun un defensor di
e tendencia
Raad van Advies: A pesar di deficit conoci na CMC, no tin accion den e
presupuesto
Pagina 8
Francia ta anuncia gobierno
nobo di centro derecha
Pagina 24
• OM: Mas di 15 mil
kilo di cocaina confisca na aña 2023
• Min. Fin: Normanan
financiero ta hancra den ley y ta conta pa cualkier otro gobierno
• Lincoln D. Gomez:
Importante pa tur actor politico cumpli cu ley di financiamento di campaña
Core burachi ta...
E delito mas
comun...
LOCAL A2
Diamars 24 september 2024 Lider di partido HTC, Gilbert Webb a ricibi menasa
Despues cu diadomingo ultimo, partido Hubentud Treciendo Cambio (HTC) a sali caya pa cuminsa plak sticker di partido riba auto cu tabata pasa na rotonde di Tanki Leendert for di 10 di mainta, den oranan di atardi a informa cu un menasa a cay contra su persona.
Webb a publica riba su rednan social lo siguiente: “Mi kier ta cla den esaki, mi no ta bay acepta menasa na mi direccion of na HTC su candidatonan. E persona cu a manda menasa na mi direccion, mañan mi lo cana mi caminda legal. Mi a avisa KPA den reunion di comision di eleccion, cu e biaha aki 2024, no lo ripiti manera 2021 cu mi ta ricibi menasa, anochi hende ta tira piedra riba mi dak, of dal mi auto etc. Nos ta den un pais democratico, unda cu derecho di cada ciudadano ta conta, a mi kier wak pueblo progresa, si X persona no gusta e djis ignora, pero mi lucha ta sigui!”
Por a recorda cu den pasado, den eleccion di aña 2021, HTC tabata haci campaña
den bario di Noord specificamente na caya Semeleerstraat, den esaki, lider di e partido Gilbert Webb hunto cu otro dos candidato a haya un agresion di parti di tres persona hoben cu tabata den auto, el a cualifica e acto aki como intento di asesinato ora e auto a bay direccion riba nan masha duro mes y Webb a haci un denuncia.
A bira conoci cu pa dia 6 di
december 69.823 votado registra lo haci uso di nan derecho pa vota caminda HTC como partido ta señala cu nan kier haya por lo menos 3.000 voto e biaha aki.
Pa e motibo aki, Webb a informa cu e ta cla pa eleccion 2024 y cu firmamento ta bay tuma luga proximamente pa partidonan cu no ta den parlamento y HTC ta un di nan, “HTC ta pidi di curason na e
pueblo di Aruba pa para firma pa e cambio di berdad,” el a bisa.
Ademas, el a trece dilanti cu gobierno actual “a scoge un opcion y e opcion ta na nan bienestar y no di e pueblo su bienestar. Nan a scoge pa worry riba poder y esaki ta loke HTC simplemente no ta acepta. Pasobra esnan cu ta sinta den gobierno y esnan cu a haya oportunidad mester a
haci bon uso di esaki.” Costo di bida ta aumenta, gasolin ta aumenta, problemanan social ta sigui aumenta manera e ta señala y cu den tres aña aki “kico nan a haci pa bo bienestar?”
Webb ta señala cu HTC ta para firme unda nan kier crea un parke di atraccion no solamente pa personanan cu ta desea di pasa un dia cu nan famia pero tambe pa esey trece un entrada extra pa pais Aruba, “cu lo boost e economia di Aruba. San Nicolas ta bay haya e parke di atraccion aki, San Nicolas ta bay ta esun cu ta bay crece y mira algo back, pasobra cada ciudadano cu ta riba e pida di baranca aki nos tin cu wak en general pero hopi problema ta pasando na Aruba.”
Aparte di e parke di atraccion, el a anuncia cu pais Aruba tambe lo genera varios cupo di trabou pa hendenan local “ na unda cu minimo 1.000 persona, aparte di studio cu nos a haci riba esaki, mas di 1.000 persona lo haya trabou directo y indirecto na e parke dia atraccion aki.”
Minister di Finanzas Normanan financiero ta hancra den ley y ta conta pa cualkier otro gobierno cu bin dilanti
Durante conferencia di prensa ayera mainta minister demisionario di Finanzas y Cultura, Xiomara Maduro, a anuncia cu gobierno a entrega e nota di fin di aña 2024 na Parlamento di Aruba. Den e nota aki ta keda estableci cu gobierno ta aplica e maneho di “meevaller” manera ta poni den articulo 14 di e Ley di LAft.
E maneho “meevaller” a nifica cu tur resultado financiero cu ta riba e surplus di 1% di GDP, di esaki 50% lo ser aloca pa financia extra inversion y e otro 50% lo bay pa paga debe di Pais Aruba.
Contestando pregunta di miembro di prensa tocante si otro aña lo sigui cu e mesun vision of lo tin ahustenan nobo cu por yega, minister Maduro a splica cu ya caba gobierno demisionario a entrega presupuesto di otro aña y como cu tin un eleccion pronto, si bin un gobierno
nobo e gobierno ey, via nota di cambio, por haci cambionan na e presupuesto aki.
El a resalta cu e ora toch ta sigui e continuidad den locual ta e ley di presupuesto, cual ya caba ta entrega y si bini un cambio mes den constelacion di gobierno na Aruba, e gobierno nobo por haci cambio den e presupuesto.
Contestando e pregunta si e cambionan aki ta na beneficio of por perhudica e pais, e mandatario a indica cu e ta depende di ken drenta den gobernacion, kico ta bay ta nan vision y si nan kier sigui locual a ser haci caba of si nan kier haci algo completamente diferente.
“Di nos banda nos a percura pa tambe den e periodo demisionario aki keda haci locual ta corecto pa pais Aruba, entre otro finalisa e trabounan di 2024, nos a entrega caba 2025, pero mas cu claro esun cu haya e man
dato tin cu atende cu e presupuesto. Sea cu e ta bisa cu e ta sigui manera cu e ta, of e ta bisa no e tin visionnan completamente diferente y e ora via un nota di cambio e lo haci e cambionan,” el a splica.
A puntra e minister cu si bin cambio, tur loke tin estableci aworaki, e maneho “meevaller” di 50% pa Aruba 50%
pa paga debe por cambia. El a clarifica cu ora ta trata e normanan financiero, e normanan aki ta hancra den e articulo 14 di e Ley di LAft, cual a keda aproba december 2023 unanimamente den Parlamento di Aruba.
El a remarca cu esaki ta nifica cu tur hende ta compronde cu supervision financiero ta
importante, tur hende ta na altura cu tin normanan cu mester respeta y sigui y un di e normanan ey ta entre otro cu mester tin un surplus di minimo di 1% y locual bin riba e 1% ey por ser dedica 50% pa inversion y 50% pa paga debe. “E reglanan aki ta keda conta tambe pa cualkier otro gobierno cu bin dilanti,” el a resalta.
LOCAL A3
Diamars 24 september 2024 Mas di 15 mil kilo di cocaina confisca na aña 2023, segun relato di Ministerio Publico
Recientemente, Ministerio Publico di Aruba a duna di conoce nan relato anual pa aña 2023 caminda a informa cu e crimen mas comun tabata e coremento sin rijbewijs. Ademas, nan a duna cifranan di droga cu nan a confisca como por ehemplo, mas di 15 mil kilo di cocaina.
Pa loke ta trata TOM-zitting, Ministerio Publico a sigura cu tabatin sospechosonan cu a ser cita pa core bao influencia bao guia di Stichting Reclassering en Jeugdbescherming Aruba. A ofrece na 146 chauffeur burachi un programa special.
Esaki ta a un castigo di siñamento cu e intencion di influencia cierto comportacion (stuur bou di influencia den e caso aki) pa evita cu e eror ta sosode atrobe. Na 2022, 226 sospechoso a ser yama pa e audiencia di TOM na MBI, di cua 133 tabata aparece. E sospechosonan cu no a presenta toch a keda yama.
Den e ultimo añanan, Ministerio Publico a cuminsa limpia stocknan di casonan penal cu a ser prepara pa stagiaire pa fiscalnan di Ministerio Publico como parti di nan proceso di siñamento. Como resultado, e asina yama presonan liber (no-detenidonan) por a ser convoca na 2022 y e cantidad cu a ser convoca na 2023 tabata hopi menos. Ministerio Publico tambe a haci uso di e despliegue di stagiairenan na 2023.
Na mita di 2023, Ministerio Publico a establece un toren di control hunto cu Corte General. E toren di control aki, cu ta aloha tanto trahado di Ministerio Publico como di Corte, hunto ta trata di percura pa un bon planificacion di casonan di detenido, teniendo na cuenta e fechanan limite y agendanan.
Di loke ta Geactiveerde dagvaardingen, na 2022 tabatin 1.285 caso cu 561 sentencia pronuncia. 2.514 Overtredingen cu 513 sentencia pronuncia.
Na 2023, tabatin 1.481 caso di crimen cu 747 sentencia pronuncia y 2.724 Overtredingen cu 980 sentencia pronuncia.
Na 2023 a cuminsa cu e sistema nobo di proceso di Paga Bo Boet (PBB) Overtredingenzaken. Door
di esaki a registra un cantidad di overtredingszaken den Rubi-systeem y un cantidad den e sistema di PBB. Pa ehecuta consultanan for di e sistema PBB ta Ministerio Publico ta depende di e helpdesk di e suministrado situa na Corsou.
E total di sospechosonan registra pa Overtredingen na 2022 tabata di 7.993 y na 2023 tabata di 7.172.
Casonan di Koninklijke Marechaussee: 11 investigacion a ser cuminsa door di Koninklijke Marechaussee den asuntonan militar. No a identifica ningun sospechoso den 1 investigacion. Den e otro 10 investigacion, un total di 16 sospechoso a keda identifica y entrevista. Di esakinan, 6 sospechoso a keda transferi pa Hulanda. E otro 10 a ricibi un decision di areglo manera un ontslag condicional, un dagvaarding of un ontslag.
Caso di asesinato of homicidio imboluntario: Tocante casonan di asesinato of homicidio imboluntario na 2023 tabatin 4 morto. E investigacion ta andando ainda den 1 caso. Den 1 caso e sospechosonan ainda mester ser cita. Un otro caso a keda rechasa pasobra e sospechoso a fayece. Den 1 caso, e sospechoso a ser condena na 13 aña di prison pa homicidio imboluntario. Un apelacion a ser entrega. E co-sospechoso a keda absolvi.
Confiscacion: Cuerpo di Polis di Aruba (KPA) a confisca un total di 31 arma di candela na 2023. Unidad di Narcotica di KPA a haci esfuersonan
intensivo pa ataca traficacion di droga local. E operacionnan a resulta den confiscacion di narcotica, placa den varios moneda, arma di candela y municion. 251 sospechoso a keda aresta y 49 investigacion a cuminsa.
En total a confisca e siguiente cantidadnan di narcotico y destrui: - 15.530.274 kilo di cocaina; - 3.056.413 kilo di yerba di marihuana; - 465 mata di marihuana y 163 simia di marihuana; - 958.30 gram di MDMA; - 5334 pildo di extasis.
Banda di esaki a tuma den beslag: 11.830,45 florin 8,560 dollar y 820 euro.
Fondonan di Confiscacion: Na 2023 Ministerio Publico lo emiti Afl. 204.700,00 na fondonan di confiscacion por wordo deposita den caha di gobierno.
Cobramento di boet: E cobramento structural y activo di boetnan a cuminsa na juni 2023. Esaki a conduci cu a ricibi casi 1 miyon mas fondo cu na 2022. Danki na e posibilidadnan di RUBI, nan por controla pa nan mes cuanto boet a wordo cobra.
Compensacion: Un total di 86.800,10 florin a paga na compensacion. Un suma di Afl. 69.334,80 a ser paga na e partidonan perhudica. E compensacion imponi hopi biaha no ta ser paga na e partido perhudica den un solo biaha, pero si den cuotanan. E compensacion paga ta bini di casonan penal cu a keda trata den corte di 2016 pa 2023.
Afpakteam: Na 2023, ademas di confiscacion di placa,Afpakteam tambe a confisca di propiedadnan inmobil, autonan y barconan. Un destaho di embargo a tuma luga pa holoshi y joyanan. Esaki a produci un suma di Afl. 206.149,55. Tambe a tene un destaho pa benta di boto. Esaki a duna un suma di Afl.164.959,00. E sumanan aki suma na e fondonan den beslag a resulta den un total di Afl. 604.883,15 y USD 71.881,25. E revision di e acuerdo di Afpakteam lo keda completa na 2024.
LOCAL A4
Diamars 24 september 2024
Abogado Lincoln D. Gomez: Segun temporada di eleccion ta acercando Importante pa tur actor politico respeta y cumpli cu ley di financiamento di campaña
Despues cu prome minister Evelyn Wever-Croes a entrega retiro di Gabinete Wever-Croes II preparacionnan a cuminsa pa eleccion cu lo tuma luga dia 6 di december proximo y campañanan politico a cuminsa casi inmdediatamente. Un aspecto cu ta importante pero cu no tin hopi enfoke riba dje ta ley di financiamento di campaña. Abogado Lincoln D. Gomez recientemente a skirbi un articulo den cual e ta elabora riba e leynan cu ta goberna partidonan politico y financiamento di campaña.
Abogado Gomez ta splica e Landsverordening politieke partijen ta pone e leynan aki den detaye y amiendanan recien a introduci regulacionnan estricto riba financiamento di campaña y aunke no tabatin mucho “fanfaria” na momento cu cambionan a ser realisa, el a specifica cu e regulacionnan ta cla.
El a sigui splica cu un partido politico ta ser defini como un grupo legalmente registra na Aruba cu ta contribui na pensamento politico, compromiso di ciudadano y e seleccion di candidatonan pa eleccion. Solamente partidonan registra por participa den eleccion y segun informacion tin un total di 23 partido politico actualmente registra na Censo.
Conseho Electoral ta funciona independientemente di gobierno y ta supervisa eleccion y registracion di partidonan politico. E ta fungi como e organo principal di eleccion pa eleccionnan parlamentario, garantisando cu tur cos ta cana segun ley.
Tocante e proceso pa partidonan politico inscribi na e Conseho Electoral, Gomez ta indica cu e partidonan politico mester inscribi pa medio di un acta notarial di asociacion. E acta aki ta delinea e nomber, meta-, y obligacionnan di e partido. Sin inscripcion apropia, partidonan no por participa den e proceso electoral.
Bayendo den direccion di e aspecto financiero, pa loke ta e administracion financiero, Gomez ta splica cu partido politico ta obliga pa mantene
un administracion financiero transparente y confiabel, cu un sistema di facturacion consecutivo pa cada contribucion financiero. El a sigui splica cu un comision publico ta supervisa e finanzas di e partido- y candidatonan, sigurando cu nan ta mantene registronan exacto di contribucion-, activo-, debe- y otro entradanan. E documentonan financiero aki mester ser warda pa por lo menos dies aña, y mester entrega un relato financiero anual pa revision.
Pa loke ta donacionnan politico, abogado Gomez ta remarca cu donacionnan politico ta ser regula estrictamente pa ley pa garantisa husticia y transparencia. Un donacion ta ser considera como cualkier placa of mercancia duna na un partido politico of candidato sin ricibi algo di balor igual a cambio. Esaki ta inclui contribucionnan directo y tambe esnan cu ta ser canalisa pa medio di organisacionnan asocia, manera fundacionnan di recaudacion di fondo mara na politiconan.
El a splica cu e ley ta limita cuanto un individuo, negoshi of organisacion por duna como un donacion politico. E restriccionnan aki ta pa preveni cualkier un donante di tin un influencia grandi riba e proceso politico. Tur donacion mester ta transparente, sin espacio pa anonimidad. Donantenan mester ta identifica bon cla y si un donacion surpasa e limite legal, e mester ser debolbi of transferi na
e tesoro di estado si esey no ta posibel.
Gomez ta enfatisa cu e cuadro huridico aki ta na su luga pa garantisa cu tur contribucion financiero na partidonan politico y candidatonan ta legitimo y someti na control publico.
Un comision publico special ta encarga cu e vigilancia di e cumplimento cu e reglanan financiero aki. E comision tin e poder pa inspecciona e registronan financiero di e partido- i candidatonan y pa impone boetnan pa violacionnan. E supervision aki ta yuda garantisa cu e leynan di financiamento di campaña ta ser sigui manera debe ser.
Gomez ta resalta un punto clave cu hopi biaha ta ser pasa por halto ta cu donacionnan di entidadnan stranhero of personanan sin residencia legal na Aruba pa por lo menos cinco aña ta estrictamente prohibi. Ta prohibi tambe pa companianan di afo haci contribucionnan politico, garantisando cu e proceso electoral ta keda liber di interferencia di afo.
Tocante con e ley ta defini donacionnan, abogado Gomez ta splica cu e ley ta tuma un bista amplio di kico ta constitui un “donacion.” E no ta inclui solamente placa, bienes y servicionan suministra na un partido of candidato tambe ta ser considera como donacion si nan tin balor. Hasta si un servicio ta ser ofreci na un descuento, e
diferencia entre e prijs normal y loke a ser paga ta ser trata manera un donacion.
Ademas, el a agrega, cualkier donacion haci na un persona of organisacion cu e intencion di beneficia un partido of candidato politico ta ser considera como un donacion na e partido of candidato ey. E disposicion aki ta sigura cu tur forma di sosten financiero ta someti na e mesun control y restriccionnan legal, preveniendo cualkier buraco.
Gomez ta sigui splica cu un di e provisionnan clave di e ley ta e prohibicion contra donacionnan politico di entidadnan den cual gobierno tin interes. Partidonan politico y candidatonan ta explicitamente prohibi di acepta donacionnan di: companianan caminda gobierno tin accion; filialnan di e tipo di companianan ey; y institucionnan cu ta ricibi subsidio di gobierno.
Esaki ta nifica cu companianan manera Refineria di Aruba (RdA NV), WEB, ELMAR, SETAR, SERLIMAR, APFA y otro institucion- of fundacionnan publico similar ta legalmente prohibi di contribui na campañanan politico. E entidadnan aki ta ser financia cu placa publico y nan recursonan no mester ser usa pa influencia e paisahe politico.
Gomez ta remarca cu e regulacion aki ta vital pa mantene un proceso politico husto y transparente, liber di conflictonan di interes cu por surgi si entidadnan vincula na e Estado duna sosten financiero na partidonan politico. E ta recorda esnan den posicionnan di liderazgo dentro di e organisacionnan aki pa actua dentro di e limitenan di ley.
E ta resalta cu segun cu temporada di eleccion ta acercando, ta importante pa tur actor y candidato politico compronde y respeta e fronteranan legal aki completamente. Cumplimento di e reglanan aki ta garantisa cu e sistema democratico ta keda transparente y liber di influencia di entidadnan mara na fondonan publico.
Pa loke ta trata e cumplimento pa partidonan politico y candidatonan, abogado Gomez ta indica cu mantencion di cumplimento cu e leynan di financiamento di campaña no ta opcional y ta un rekisito legal.
E ta splica cu primeramente un partido mester ta inscribi oficialmente na e Conseho Electoral prome cu e por participa den na eleccion. Esaki ta formalisa e status di e partido y ta somet’e na tur e reglanan stipula den e Landsverordening politieke partijen.
Unabes registra, partidonan politico mester mantene nan aadministracion financiero cla y transparente. Tur contribucion mester ta registra corectamente, esaki ta inclui donacionnan directo, otro entrada y cualkier debe. Contabilidad exacto ta crucial pasobra e ta duna un bista confiabel di e salud financiero di e partido y si no mantene esaki por conduci na castigo.
Por ultimo, Gomez ta enfatisa cu e transparencia financiero no ta caba riba dia di eleccion. Partidonan politico y candidatonan mester entrega un relato financiero anual cu ta detaya nan actividadnan financiero di e aña anterior. Esaki ta garantisa supervision y responsabilidad continuo hopi mas leu cu e temporada electoral.
EDITORIAL/cOLOfOn A5
Diamars 24 september 2024
Adres: Weststraat #22 Tel: 582-7800 Email:
[email protected] [email protected]
Redaccion
[email protected]
Ehecutivo di Benta
[email protected]
Administracion
[email protected]
Pre Press
Press
Afiliacion
Sociedad Interamerica di Prensa (SIP)
Juan Luis Pinto
Aviso y Arte
Sandra Loefstop
Lisa Tromp
Mariette Engelhart
Martha Arteta de Ariza
Coleccion
Evelinda de Cuba - Tromp
Luis Fernando Arenas (Hefe) Pablo Libre
D IR E C C IO N
Roland Schenker (Hefe) Omar Ramirez Martin Boekhoudt Francis Dirksz
Distribucion
Jenny Kelly
Assiociated Press Ret Karibense
Data Key
Colaboracion
Editor Caribbean Speed Printers N.V. Aruba Bank N.V. Acc. #332668 Caribbean Mercantile Bank N.V. Acc. #23951903 RBC Royal Bank Acc. #13307728
BON DIA ARUBA ta un corant redacta y imprimi na Aruba y ta obenibel di dialuna te cu diasabra. Ningun contenido por wordo reproduci sin permiso di editor.
Website: www.bondia.com Facebook: @bondianoticia
Operations Manager
Leo Maduro
Pilar Flores (hefe di redaccion)
Andreina Morillo
Departamento Digital
Sulaika Croes
Instagram:bondiaaruba
Angenette Figuereo (closer editor)
[email protected]
Raisa Montilla Oriana Geerman
Core burachi ta... E delito mas comun...
Ministerio Publico a caba di publica cifra tocante e delitonan cu mas presencia den nos comunidad. Esaki no ta solamente bon como informacion pero tambe ta lanta curiosidad encuanto e posible causa y consecuencianan di e tipo di delito cu ta birando mas frecuente o ta disminui. E lista di delito mas frecuente ta por cierto encabeza pa dos tipo cu ta sucede den trafico: core sin rijbewijs y core bao influencia di sustancia prohibi. Den mayoria di caso e ultimo aki ta concerni alcohol, esey ta semper e experiencia mundialmente, aunke no a duna mas detaye tocante e diferente sustancianan ilegal cu a hunga un papel den e delito aki na Aruba. E diferencia grandi entre core sin rijbewijs y core bao influencia ta, aunke no menciona, cu e promer ta un ‘overtreding’ (infraccion) y e otro ta un delito grave, un ‘misdrijf’ (crimen). Di e manera aki nos tin un infraccion ta encabeza un lista cu por lo demas ta contene solamente ‘misdrijven’. Bisando esey nos no ta kita e importancia di su mencion, pasobra core sin rijbewijs por conduci na accidente unda esaki por tin consecuencia mas grave pa esun cu a haci esey. Si bo haya bo den un accidente fatal conduciendo sin rijbewijs, e consecuencianan por ta considerable.
Pero ta mas importante papia tocante e otro delito, core bao influencia, cu ta un crimen grave semper, den cualkier circunstancia. Sin embargo, tin un aceptacion grandi di coremento bao influencia, mas tanto alcohol, cu realmente nos por bisa cu ta considera esaki practicamente ‘normal’ den nos comunidad. Y esey a pesar di legislacion cu ta duna posibilidad amplio pa impone castigo severo riba esun cu ta viola ley den e sentido aki. E problema ta sinta mas bien den e hecho cu nos ta anda demasiado ‘suave’ cu e tema aki, pior ora ta trata di famia o amigo cu haya nan den problema pa via di bebida. Semper tin un argumento pa ‘splica’ e comportamento inaceptable aki. Demasiado poco vez nos ta realiza cu core un vehiculo bao influencia ta igual na usa un arma potencialmente mortal, pa bo mes y principalmente pa otro persona; ta pesey den e ley corespondiente, Landsverordening Wegverkeer Aruba (LWV) ta marca e violacion aki como ‘misdrijf’.
E pregunta clave na nos mes ta: cuanto di nos ta purba activamente di preveni coremento burachi den famia o entre amigo? Por ehemplo, bo ta laga bo yiu sali cu bo auto bao prohibicion di bebe alcohol, pero si acaso e hacie toch, bo ta bis’e pa laga e auto unda cu e ta y yama cas? Bo ta dispuesto pa percura pa bo yiu yega cas sano y salvo, sin haci daño na su mes y sigur no na otro hende? O bo ta laga e asunto pa ‘regla cuenta’ pa
su mañan mainta ora ta laat caba? Nos conoce mayor, no hopi, cu ta duna nan yiu auto bao di e condicion describi aki riba, un excepcion den cada mil...? Coremento burachi ta un enfermedad serio den nos comunidad y banda di e cifranan cu ta aparece nos no ta mira tanto esfuerzo pa combati e custumber aki, cu a causa hopi tristeza caba den nos comunidad.
Otro tipo di delito cu por cierto ta aparece riba e lista di delito mas comun ta delito di indole sexual. Nos ta dispuesto pa kere cu esey tin un relacion cu e esfuerzonan haci durante e ultimo añanan di varios banda pa conscientiza nos comunidad di e gravedad di e delito aki, unda no ta trata di ‘infraccion’ sino semper di crimen severo. Cu actualmente tin mas denuncia ta tuma lugar ta un bon señal, tumando na cuenta cu e gran mayoria di crimen sexual, sigur cometi contra mucha y hoben, ta sucede den seno familiar o en todo caso tin involucra un persona conoci pa e victima. Esey ta haci cu nunca lo ta asina facil pa e victima inicia un denuncia o bay busca ayudo di otro persona o instancia cu por yuda den e denuncia. A pesar di haci denuncia ainda ta keda e problemanan pa yega na suficiente prueba pa e caso por haya su caminda pa corte, y cu exito. Te awe ta asina cu hopi crimen sexual no ta yega na un denuncia y hopi denuncia, e gran mayoria, nunca ta yega corte. Den e periodo di gobernacion autonomo desde 1986 nos ta papiando di miles di caso cu a yega na denuncia y finalmente algun caso pa aña tabata yega dilanti huez.
Nos ta comenta esaki pa enfatiza con importante e apoyo na e esfuerzonan pa combati e maldad aki ta y lo keda semper. Lamentablemente nos no ta tende tanto mas di e proyectonan cu a haya bida despues di un di e casonan mas tragico cu nos a experimenta den nos comunidad. Nos por a tuma nota di e hecho cu e equipo contrata pa e proyecto ‘Sociaal Crisisplan’ mientras tanto a desaparece for di payroll di gobierno, pasobra e proyecto a termina, pero no a duna publicidad na con a duna continuacion na e trabao den coordinacion y trabao conhunto di e departamento y entidadnan estatal cu ta responsable pa esaki.
Finalmente, nos ta spera cu e publicacion di Ministerio Publico por haya seguimento den otro ramo di gobernacion, publicando nan trabao. No tin pakico e tipo di publicacion aki mester keda un excepcion, tur departamento y servicio gubernamental lo mester haci esaki anualmente, sin falta. Den e era digital aki no por keha ademas cu no tin placa pa papel.
LOCAL A6
Diamars 24 september 2024 Aruba ta keda popular den ricibi bishitante cu ta ripiti nan bishita regularmente
Aruba ta conoci pa su nivel halto di huespednan cu ta bishita e isla frecuentemente. Por indica cu 53.6% di e huespednan aki ta Baby Boomers cu principalmente ta keda den Timeshares, mientras cu generacionnan, manera Millennials y Gen X, ta prefera keda den hotel European Plan.
Aruba ta atrae 50.7% di e huespednan cu tin un bon entrada anual di $100,000 of mas, for di esaki 35.1% ta prefera keda den hotel European Plan. ‘Word-of_Mouth’ ta keda un influencia fuerte, unda cu 70.1% di e huespednan ta busca conseho for di famia y/of amigonan. A pesar di nan lealtad, 64.5% ta keda busca variedad na otro destinacion, pero asina mes ta keda bolbe Aruba. Por men
ciona cu hasta Millennials ta prefera di bolbe regularmente na un pais manera Aruba. En general, por indica cu e huespednan aki ta gusta gasta mas na entretenimento y excursion, pero esnan cu ta keda na hotel European Plan ta mas dispuesto pa gasta den
gastronomia y experencianan luhoso. Na final, 72.8% di nos bishitantenan ta planeando pa vacacion na un playa/laman den e siguiente 12 lunanan, unda cu 46.3% lo probablemente combina esaki cu un ‘guided tour’. A.T.A. lo keda pone enfasis
pa mehora y mantene esfuersonan pa logra e balans menciona segun e modelo di High Value-Low Impact cu ta consisti di cuater pilar; ‘Calidad di Bida di e Residente’, ‘Calidad di Experiencia di e Bishitante’, ‘Proteccion y Preservacion di Naturalesa & Medio Ambiente’, y ‘Contribucion Economico na nos isla’. Lo enfoca na atrae e bishitante cu lo inverti mas, pero alabes e bishitante cu ta mas consciente y ta balora y proteha nos cultura, naturalesa, tera, awa, nos hende, y nos economia.
Estadistica conforme actualisacion den industria di turismo
VOLUMEN (“STAYOVER”) CU RESULTADO POSITIVO ADICIONAL DI 17.5% DEN AUGUSTUS 2024 COMPARA CU AUGUSTUS 2023 Conforme e demanda por bay mira tambe cu e aerolineanan lo sigui expande capacidad y asina permitiendo nos captura e demanda. Den augustus 2024, Aruba a ricibi un total di 126,058 huesped “stayover”, esaki ta un crecemento di 17.4%, si compara cu augustus 2023, unda a ricibi 107,403 huesped “stayover”.
MERCADONAN Y CATEGORIANAN DI ACOMODACION Den augustus 2024, 77.7% di e total di e huespednan “stayover” pa Aruba a bishita for di Norte America, 5.6% a bishita for di Europa, 13.7% a bishita for di Latino America y 2.9% tawata procedente di
otro partinan di mundo.
Mirando e categorianan di acomodacion, den augustus 2024 25.5% di huesped a keda den hotelnan European Plan, 16.5% a keda den hotelnan All-Inclusive, 26.4% a keda den Timeshare, y 31.6% a keda den otro tipo di acomodacion, conoci tambe como short-term vacation rentals.
SHORT-TERM VACATION RENTALS (STVR) A.T.A. tin acceso na un plataforma unda por wak e cantidad di cas, apartamento y villas cu ta wordo uza como vacation rentals como tambe e prijs averahe pa anochi, e ocupacion y un calculacion di e entrada cu esakinan ta genera. Den 2023, segun un estudio, A.T.A. a logra actualisa inventario di condominio existente y condominio cu actualmente ta na caminda pa realisacion, y lista actualisa di lugar di estadia cu no ta un hotel pero cu si ta disponibel na e turista cu ta keda na Aruba pa un corto tempo.
Si compara augustus 2024 cu augustus 2023 por wak cu e ocupacion averahe di e acomodacionnan aki a subi cu 8.1 punto di porcentahe, for di un averahe di 46.5% na augustus 2023 pa un averahe di 54.6% na augustus 2024.
Den caso di entrada, si compara augustus 2023 cu augustus 2024 por wak cu e categoria a genera un crecemento den entrada di 19.4%.
2024 (Year to Date) Te cu augustus 2024, Aruba a ricibi un total di 987,186 huesped “stayover”, esaki ta un crecemento di 17.5% compara te cu augustus 2023, unda a ricibi 839,99 huesped “stayover”. Ora ta yega na lider den mercado, te cu augustus 2024, 80.7% di e huespednan ta di Norte America, 4.6% ta di Europa, 12.2% ta di Latino America, y 2.4% tawata procedente di otro partinan di mundo.
Bishita www.ata.aw tur luna pa A.T.A. ‘Statistical Monthly Report’.
salud a7
Diamars 24 september 2024
Beneficionan di un siman laboral di cuatro dia, segun un defensor di e tendencia
(AP) – Companianan explorando e opcion di laga empleadonan traha cuatro dia pa siman ta spera di reduci burnout na trabao y retene talento buscando un miho balans entre bida y trabao, segun CEO di un organisacion cu ta promove e idea.
E tendencia ta garando forsa na Australia y Europa, segun Dale Whelehan, CEO di 4 Day Week Global, cu ta coach companianan durante e proceso di lunanan largo pa reduci ora di trabao di nan empleado.
Hapon a lansa un campaña na augustus curashando dunadornan di trabao pa reduci schedule di trabao na cuatro dia. Companianan Mericano no a adopta simannan di cuatro dia mesun ampliamente, pero esey por cambia. Ocho porciento di empleado fulltime encuesta pa Gallup na 2022 a bisa cu nan ta traha cuatro dia pa siman, un aumento for di 5 porciento na 2020.
AP a papia cu Whelehan tocante e motibonan pakico companianan lo kier considera e cambio. A edita su comentarionan pa tamaño y claridad.
Pakico organisacionnan mester cambia pa un siman laboral di cuatro dia? E pregunta mas grandi ta, pakico no? Tin hopi evidencia pa sugeri cu nos mester haci algo fundamentalmente diferente den e manera con nos ta traha. Nos tin problema di burnout. Nos tin un crisis di reclutamento y retencion den hopi industria. Nos tin stress eleva dentro di nos forsa laboral, conduciendo na problema di salud, problema cu balans entre trabao y bida, conflicto entre trabao y famia. Nos tin hende ta sinta den auto pa periodonan largo, contribuyendo na un crisis di clima. Nos tin cierto parti di e poblacion cu ta ca
paz di traha oranan mas largo y asina ricibi recompensa pa esey, creando mas desigualdad dentro di nos sociedadnan. Y di ultimo, nos ta mira na e implicacionnan cu stress tin realmente riba salud a largo plaso. Nos sa cu e ta vincula na problemanan manera malesa cardiovascular, cancer y diabetes. Pues stress no ta algo pa tuma levemente, y e ta aumentando den nos mundo di trabao.
Pakico e siman laboral di 40 ora ta asina comun? Pa compronde unda nos ta awo, ban mira back den temponan pre-industrial. Mi welo tabata agricultor, tabata traha siete dia pa siman y tabata rekeri pa ta na e sitio tur ora. Tabata hopi oranan largo, pero e tambe tabatin hopi autonomia. Pa ora mi tata a drenta forsa laboral, e tabata un tecnico den un rol mecanico. Y tabata spera di dje pa produci producto na un escala grandi. Como resultado, e no a ricibi e recompensanan di agricultura, pero a ricibi un salario. E cambio aki for di tempo di mi welo pa esun di mi tata a trece cune e nacemento di un disciplina conoci como man
agement. Y management, lidera pa Frederick Taylor, tabata evaluando e relacion entre cansancio y prestacion. A haci hopi estudio cientifico pa purba compronde e relacion aki, conduciendo na e necesidad di un siman di cinco dia en bes di un siman di seis dia. Pa ora ami a drenta forsa laboral, nos no tabatin un forsa laboral hopi fisico y laborioso. Ta altamente cognitivo y altamente emocional.
E diferencia fisiologico fundamental ta cu nos cerebro como musculo no por soporta e mesun nivel di ora di trabao cu e musculonan di nos curpa si por. Pues esey ta un mismatch entre un structura di trabao anticua di 40 ora, cu raiz den labor hopi fisico, y loke awo ta un forsa laboral altamente cognitivo.
Con companianan por aumenta ganashi mientras empleadonan ta traha menos ora? E reduccion di ora di trabao ta trece cune ganashi di productividad door cu hende tin naturalmente mas tempo pa descansa y recupera, permitiendo nan bin back den un siman nobo mas participante
y miho descansa. Esey ta un manera den cual bo ta mira ganashi di productividad. E di dos ta e cambio fundamental cu organisacionnan ta pasa aden mientras ta transiciona na un siman di cuatro dia.
Ora nos ta traha cu organisacionnan, nos ta usa loke ta yama un principio 100-80100. Pues 100% di pago pa 80% di tempo pa 100% di output. Nos ta pidi organisacionnan pa designa nan test den e sorto di filosofia aki: Con por mantene bo negoshi na e mesun nivel of mehora mientras ta traha menos? E cambio fundamental cu nos ta mira ta, ban move leu di pensa tocante productividad manera con hopi tempo ta dura pa haci algo, versus enfoca riba ki resultado nos sa ta impulsa negoshi bay dilanti. Con un siman di cuatro dia ta sostene igualdad? Cantidadnan desproporcionalmente halto di trahado part-time ta hende muhe. Como resultado, hende muhe tipicamente tin un reduccion di pago. Esaki a pesar di e hecho cu, basa riba e evidencia cu nos a mira den estudio, e trahadornan parttime aki ta produciendo e
mesun output cu nan contrapartinan den cinco dia pa siman.
Den estudio pa siman di cuatro dia, tur hende ta bay den e biahe. Pues nos ta mira hende homber asumiendo nivelnan mas halto di responsabilidadnan na cas of como mayor. E situacion alternativo ta muhenan ta tuma trabao part-time y reduci nan pago. Hombernan mester traha oranan mas largo pa salarionan mas halto na trabaonan cu mas stress pa asina compensa e deficit... e ta djis crea un ciclo vicioso.
Ki sorto di trabao potencialmente por elimina pa aumenta productividad? Reunion. Nos ta adicto na reunion. El a djis bira pio y pio desde e pandemia. Mi ta kere hopi di esey ta bin di un cultura di indecision. Tin un sentido di no kier tuma decision, y pues retrasa e proceso of involucra hopi hende den e proceso pa asina tur hende tin un responsabilidad, y pues niun hende tin responsabilidad. Y esey no ta bon ora ta trata di e sentido mas grandi di productividad.
REINO A8
Diamars 24 september 2024
Corsou: Pagadonan di impuesto lo ricibi descuento di 2,500 florin pa entrega na tempo
(CuraçaoChronicle) Pagadonan di impuesto di Corsou por anticipa un descuento di 2,500 florin si nan entrega nan documentonan di impuesto pa 2023 na tempo. E decision aki, tuma pa Conseho di Minister, ta parti di e plan pa limpia e recordnan na departamento di impuesto su oficina.
E descuento, cual ta referi como un “credito di impuesto,” no lo ser paga pero lo ser credita na e pagado di impuesto su cuenta cu e de
partamento. E credito tin e intencion di disminui of cubri debenan pendiente of cu por surgi den futuro manera OZB pa 2025. Ambos individuonan y negoshinan ta eligibel pa e descuento, cual ta keda valido pa dos aña. E pagadonan di impuesto si mester cumpli cu un cierto condicion pa cualifica pa e descuento. Pa e individuonan y propietarionan individual, nan pago pa ingreso di 2023 mester keda entrega pa december 1 di 2024, pero esaki solamente si nan a ricibi invitacion di inspector di im
puesto. Esnan cu no a ricibi un invitacion lo automaticamente ricibi e descuento.
Pa negoshinan cu mester paga impuesto di negoshi, nan documentonan mester tambe keda entrega pa december 1 2024. E dunadonan di empleo pagando payroll tambe mester entrega nan payroll colectivo pa 2023 dia 1 di november di 2024. E rekisito aki ta aplic hasta si e negoshi no ta operacional mas of no tin empleado. Den e casonan aki, un asina yama “nil return” ta suficiente.
Ministerio di Finanzas actualmente ta trahando riba detayenan mas fini di e plan aki. E credito di impuesto ta diseña pa encurasha e pagadonan di impuesto entrega na tempo y yuda limpia e oficina su record. Cu e medida aki, e gobierno tambe ta spera di
apresura e pago di debenan den futuro.
E descuento ta un medida temporario y e pagadonan di impuesto tin te fin di 2024 pa por cumpli cu e condicionnan.
Raad van Advies: A pesar di deficit conoci na CMC, no tin accion den e presupuesto
(CuraçaoChronicle) Raad van Advies (RvA) a critica fuertemente e gobierno pa fracaso den provee informacion financiero detaya tocante e problemanan serio na Curaçao Medical Center (CMC) den e presupuesto 2025. Esaki ta a pesar di e hecho cu CMC tin tempo ta enfrenta deficit structural, cual actualmente ta yega te 35 pa 45 miyon florin.
Aunke e gobierno a propone un aumento di 10 miyon florin na e contribucion nacio
nal pa e sistema di seguro di salud basico, no ta keda cla con e deficitnan pendiente lo ser atendi. E conseho ta nota cu e presupuesto no ta
specificamente delinea e medidanan necesario pa spaar gasto y a mehora den pago di premio. Nan ta adverti cu si no tuma accion, e peso finan
ciero lo cay riba gobierno na final.
E Conseho ta declara cu CMC tin cu implementa urgentemente mehoracion pa reduci gastonan di operacion. Sin e medidanan aki, CMC su deficit financiero ta probabel di escala aun mas, cual eventualmente lo obliga gobierno cubri nan.
Adicionalmente, e Conseho ta señala cu tin potencial di complicacion tocante e financiamento di inversion di reemplaso na CMC. E go
bierno tin plan di refinancia un debe di 140 miyon florin, cual mester keda paga den 2025, pa asina por libera 60 miyon florin pa e inversionnan aki. E Conseho ta adverti cu si e refinanciamento aki no bay dor, e inversionnan cu tin plania den CMC no lo ta posibel.
E Conseho ta conseha tambe pa gobierno actualisa e presupuesto cu cifranan detaya y pa clarifica e plan di financiamento pa CMC y e inversionnan di reemplaso necesario.
SER ta ricibi prome ehemplar di rapport riba siguridad na trabao
Un rapport cu ta mustra e magnitud di mal conducta na boca di trabao y su repercusionnan economico a ser entrega diaranson 18 di september na Conseho Social Economico (SER).
E informe, prepara pa Report App den colaboracion cu About Workplace Harass
ment (AWH) y Optima Arbodienst, ta pone luz riba e retonan creciente cu ta sali for di conducta no deseabel na boca di trabao, y ta pone di forma continente su impacto tanto riba mercado laboral como e economia di e isla.
Aunke SER no a tuma un posicion oficial riba con
tenido di e informe ainda, e ta reconoce e importancia socioeconomico di e tema. E conclusionnan ta indica cu tin un necesidad urgente pa introduci reformanan structural den organisacionnan, adapta na e dinamica cultural y social specifico di Corsou. Segun e datonan presenta den e informe, 80% di esnan cu a participa den e encuesta a yega di haya nan mes confronta cu algun tipo di comportacion no deseabel, manera avancenan sexual of micro agresion, durante nan cartera profesional.
E tipo di incidentenan aki no solamente ta afecta bienestar di empleadonan, sino tambe ta contribui na un bahada di productividad laboral y un aumento den rotacion di personal. Esnan cu no ta sinti nan mes sigur na trabao, ta reporta cu mas probabilidad un alto grado di absentismo
of ta tuma retiro for di e trabao specifico ey. Den un comunidad insular manera Corsou, caminda e lasonan social y herarkia ta fuerte, e problema aki hopi biaha ta ser reporta laat of ni señala mes, loke ta haci e situacion mas dificil.
E informe ta mustra e konsekuensianan grave di insiguridad laboral den sectornan clave manera turismo y cuido, cu ta motornan di economia di e isla. Esnan cu ta traha den turismo ta traha por lo general oranan largo y ta haya nan mes confronta cu comportacion no apropia di bishitantenan.
Na otro banda, esnan den sector di cuido ta inclina pa sinti nan mes mas vulnerabel pa motibo di escasez di personal y presion di trabao halto. E cultura local di no duna importancia na e problema
aki ta stroba esfuersonan pa traha contra mal comportacion na boca di trabao, cu no ta solamente afecta moral di empleadonan, pero tambe desaroyo economico di Corsou.
E rapport, mas aleu, ta subraya e importancia di yega na solucionnan cu ta adapta na e contexto cultural di Corsou. E ta recomenda, entre otro, creacion di mecaniconan pa denuncia actonan no deseabel di forma independiente y accesibel, y tambe asignacion di asesornan confidencial cu por ofrece un canal sigur pa empleadonan por reporta incidentenan.
Ademas, e informe ta boga pa implementacion di un cuadro legal mas estricto pa garantisa cu empresanan y organisacionnan ta obliga pa promove un ambiente laboral sigur y solidario.
REINO A9
Diamars 24 september 2024 Hulanda falta biyones di euro necesario pa e liña di trein di Groningen pa Randstad
(nltimes.nl) – Gabinete Hulandes ainda falta biyones di euro di e suma necesario pa completa e Lelylijn, un ruta di trein di pasahero plania cu ta conecta Groningen y posiblemente Leeuwarden cu e region di Randstad. Alrededor di tres biyon euro a wordo reserva pa e proyecto ferry, pero dependiendo di e ruta final cu e Gabinete scoge, e lo costa entre 8 y 21.4 biyon euro pa completo. Un otro proyecto cu ta sirbi e provincianan noord tambe por ta na peliger.
E opcion mas probabel lo costa 13.8 miyon euro, segun e secretario di estado di infrastructura, Chris Jansen, a bisa dialuna na Tweede Kamer, e camara mas abou di parla
mento Hulandes. E cifra ey ta exclui gastonan di mantencion.
Opcionnan cu e Gabinete ta considerando pa obtene e
placa cu falta ta inclui peticionnan na Union Europeo (UE) y e regionnan cu e liña di ferry ta sirbi. Sinembargo, yamado pa placa di UE probablemente lo ta posibel sola
mente for di 2028 durante e proximo presupuesto multianual “pasobra e presupuesto actual ta casi completamente gasta.”
E Nedersaksenlijn tambe ta aparece di ta “significativamente mas caro cu inicialmente a pensa”, Jansen a informa. Esaki ta un ruta di trein di pasahero plania entre e ciudad di Groningen y e ciudadnan di Emmen y Almelo.
E construccion di e conexionnan di trein aki ta ser considera esencial pa e Gabinete. Gobierno nacional kier sigura cu e regionnan ta miho conecta cu e resto di Hulanda.
“Mi lo, pues, papia cu e regionnan, Tweede Kamer, y mi coleganan den Gabinete tocante con nos por sigui traha miho riba e dos proyectonan grandi aki y kico ta e siguiente pasonan sensibel cu e recursonan limita cu nos tin,” Jansen a skirbi.
Mas huurdo ta enfrenta menasa di desaloho ilegal, specialmente studiante- y trahadonan stranhero
(nltimes.nl) – Doñonan di cas na Hulanda ta somete mas huurdo di vivienda na acoso, intimidacion y desaloho ilegal memey di e scarsedad di vivienda nacional. Un encuesta di varios asociacion cu ta representa huurdonan y asuntonan di vivienda a mustra cu studiantenan internacional, trahadonan stranhero u adultonan hoben hopi biaha ta wordo someti na abuso, Volkskrant a informa dialuna.
E gruponan di hende aki hopi biaha ta wordo señala pasobra nan ta wordo percibi como personanan cu tin menos conocemento di nan propio derechonan legal como huurdo. Varios asociacion cu ta representa huurdonan a bisa e corant cu nan ta kere cu algun doño di cas ta purba di huur solamente na hendenan di afo specificamente pa e motibo aki. Doñonan di cas lo menasa e huurdonan of lo fastidia nan pa sali pa un cierto fecha, manda “cartanan di terminacion di contract di huur cu yen di palabranan legal,” of hasta cambia e locknan ora e huurdo no ta na cas, e gruponan di huurdo a afirma.
“El a bisa cu e tabatin permiso di e oficialnan di husticia pa haci esaki. Mi a sospecha cu esaki no tabata berdad, pero mi tabatin miedo toch cu nan
lo a us’e contra mi si mi laga cambia e locknan atrobe,” Hesham Abdelrahim, un homber di 30 aña di edad di Egipto a bisa. E studiante di Universidad di Ciencia di Utrecht a wordo forsa pa yega na e cas di su amigo ora tabata posibel, y hasta mester a drumi riba caya na un dado momento. E no por a drenta su cas back te despues cu el a gana un demanda riba e asunto.
Inversionistanan por demanda prijsnan mas halto ora di bende propiedadnan si e casnan ey ta bashi. E grupo di comercio di real estate Vastgoed Belang a bisa e corant cu un cas bashi por bende pa un prijs cu ta decenas di punto di porcentahe mas halto cu si un
huurdo ta presente den e cas bou di un acuerdo di huur. Actualmente, mas inversionista di propiedad ta bendiendo residencianan en bes di cumpra nan.
Reglanan nacional a aumenta drasticamente e impuesto di transferencia di real estate pa inversionistanan di vivienda, y un nivel nobo lo pone un prijs maximo estricto riba huur mensual pa propiedadnan di mercado medio. Esey ta nifica cu cumpradonan di cas actualmente tin hopi mas chens di ta hendenan cu tin intencion di biba den e cas y nan tin mas chens di bid riba propiedadnan cu no tin un huurdo pa nan por muda mesora. Awor cu ta mas dificil pa
doñonan di cas haci ganashi riba nan inversion, hopi kier sali for di e mercado, specialmente esnan cu ta traha pa nan mes cu algun propiedad. “Nan ta mira nan placa di pensioen ta evapora y kier deshaci di e cas mas pronto posibel,” vocero di Vastgoed Belang, Kavish Partiman, a bisa den un entrevista cu Volkskrant.
Un otro huurdo Klaas Groen, a bisa cu el a wordo manipula pa paga un doño di cas placa cash bou di mesa pa e cas cu e ta huur cu tres otro hende. Nan a wordo bisa cu nan lo haya un huur permanente si nan yuda nan doño di cas door di tuma e acuerdo ey. “Mas despues e doño di cas a bisa cu e kier bende e edificio
na su debido tempo pa motibo di e medidanan anuncia. E momento ey a yega e zomer aki, despues di un aña y mei sin un contract, y pues nos mester muda,” e homber di 28 aña a bisa e corant.
Ora cu e habitante di Utrecht a bisa cu e no ta bay, e doño di cas a escala e situacion. “E doño di cas despues a menasa di manda deurwaarder si nos no bandona e cas pa 31 di augustus. Esey no ta legalmente posibel, pero mi tin miedo di ‘deurwaarder informal.’ Cada bes cu e bel di porta bati, mi ta haya un ataca di curason.”
Prijsnan di benta di cas tambe a yega na un record halto, loke por stimula algun pa deshaci di nan huurdo y bende un propiedad lihe. “Esey ta hustifica cu hende ta comporta nan mes inapropia pa cu e huurdonan? No, sigur no. Pero nos ta compronde e stress cu doñonan di cas ta experimentando,” Partiman a bisa.
“Mescos cu hende ta cumpra accion, nan a cuminsa cumpra cas tambe den e ultimo decada,” Gert Jan Bakker di Stichting Woon, un asociacion cu ta representa e posicion huridico di huurdonan, a bisa. “Pero si casnan bira un producto di inversion, e hecho cu un cas mester ta un refugio sigur pa hende ta desaparece den fondo.”
regional a10
Diamars 24 september 2024 Bolivia: Marcha di Evo Morales a drenta na La Paz despues di cana 7 dia
(Infobae) – E marcha lidera pa Evo Morales a sali for di e localidad di Achica Arriba rumbo pa La Paz pa 6’or di mainta, despues di un jornada violento entre su siguidor y partidario di Gobierno na Ventilla, El Alto, unda ainda ta persisti un vigilia.
Den anticipacion di e yegada di e manifestantenan, diadomingo ultimo a instala un cordon policial na Plaza Murillo y na sede di Obrera Bolivia Central, lesnan di scol en persona a keda suspendi na algun scol na El Alto y La Paz.
Segun cu e manifestantenan ta acerca e sede administrativo di e pais, Evismo y Arcismo ta midi nan forsa. Diadomingo, riba e di seis dia di e caminata, e hendenan a yega Achica Arriba sin incidente pero algun kilometer despues, na un lugar yama Ventilla, e militantenan di Gobierno a tene un manifestacion cu a termina den enfrentamentonan cu siguidonan di Morales. E enfrentamento a laga ocho persona herida y Polis a recuri na usa gas lagrimogeno
pa dispersa e manifestantenan.
E mandatario di Salud, Maria Renee Castro, a informa na medionan di comunicacion cu tabata tin atakenan riba personal di salud y cu a tira piedranan contra ambulance. “Esey no ta sucede ni den un guera,” el a bisa y a acusa e siguidonan di e ex-presidente pa e atakenan.
Despues di e conflicto, e exmandatario a declara cu “kico
cu nan haci, e pueblo lo recupera su revolucion” y a ratifica e entrada di e marcha pa La Paz, cu lo ser reenforsa pa gruponan cu ta yegando for di otro region di e pais. Sinembargo, Morales lo no tine asina facil: sectornan relaciona cu Arce kier stroba nan paso y un Asamblea na El Alto unda a haci un yamada na “e pueblo di El Alto pa no permiti entrada di e marcha di Evo Morales.”
Hasta tin esnan cu ta boga pa detencion di e hefe di Movimiento al Socialismo (MAS). Diadomingo, na e concentracion di siguidonan di Arces na Ventilla, e Confederacion Sindical Unico di Trahadonan Campesino a exigi aresto di e ex-presidente. “Enforsa nos Constitucion Politico di Estado y aresta e homber aki (Evo Morales) cu ta instiga violencia, ta creando sedicion y un intento di golpi
di Estado,” lider Guery Garcia a bisa.
Despues di a haya sa di denuncianan di sector relaciona cu Gobierno tocante posibel “atakenan” riba e lider cocalero durante su entrada na La Paz y debi na e “miedo cu e lo ser deteni,” Morales a manda un carta pa e Secretario General di ONU, Antonio Guterres, pidiendo su intervencion di e organisacion, pa asina evita cu Gobierno ta “stroba” nan protesta cu “gruponan cu ta en realidad gruponan paramilitar.”
Mirando e insinuacionnan di confrontacion, e intercambio di acusacionnan entre un banda y e otro no ta stop. Ex-minister y miembro di e ekipo huridico di Evo Morales, Carlos Romero, a denuncia cu Gobierno tin un strategia pa comete un “genocidio cobarde y criminal” contra mobilisacion social. Di su banda, e actual minister di Interior, Eduardo Del Castillo, a declara cu e ex-mandatario “ta sigui cu su plan pa yena Bolivia cu sanger y morto. “Nos ta bay actua manera e Constitucion ta manda.”
Colombia ta combati 31 candela cu a devasta casi 11.000 hectar di mondi den dos siman
(EFE) – Candela di mondi cu a ser registra den ultimo 14 dia na Colombia a consumi 10.945 hectar den shete di e 32 departamento di e pais, segun a informa diadomingo awor e Unidad Nacional pa Maneho di Riesgo di Calamidad Estatal (Ungrd).
Segun cifranan di e Unidad, te cu diadomingo awor, tin 31 candela activo den e pais, vlamnan cu ta origina principalmente di temperaturanan halto y falta di yobida.
E vlamnan a afecta principalmente e departamentonan di Tolima , den cual tin diestres, mientras cu na Cauca, tin nuebe.
Na Nariño tin tres, na Huila y Valle del Cauca dos y na Cundinamarca, di cua Bogota ta su capital un, mescos cu na Amazonas. Asina tambe Ungrd a informa cu cinco candela, tres na Tolima y dos na Cundinamarca, a ser controla.
Gobierno tin ocho avion den operacion cu ta combati e candela cu ta consumi no solamente vegetacion, pero tambe ta mata bestia y ta afecta cosecha.
Na e aparatonan aki ta agrega casi 400 hende riba tereno, cu ta pertenece na bomberonan, brigadanan forestal, Cruz Cora, Defensa Civil, Polis y
Ehercito.
E saldo presenta ayera door di Unidad ta coresponde na e periodo entre 9 y 22 di september.
Siman pasa, e director di Ungrd, Carlos Carrillo, a propone un strategia pa controla candela di mondi, cu ta consisti di usa candela tecnico, es
decir, crea liñanan di contencion pa “aisla” e vlamnan y por controla y paga esakinan.
E metodo nobo proponi pa “controla candela cu candela” no ta autorisa na Colombia, Carrillo a declara, agregando cu e mester tin autorisacion cu un decreto presidencia.
E practica, segun e funciona
rio a splica, lo ser usa exclusivamente bao di condicionnan y rekisitonan specifico y bao di mando di bomberonan, boluntarionan y aeronautico specialisa den e trabao.
E entidad ta sigur cu e strategia aki lo yuda deal cu e ola di candela di mondi cu ta spera na cuminsamento di 2025.
regional a11
Diamars 24 september 2024 Jamaica: Polis ta priminti reduci crimen memey di miedo entre studiantenan di NCU
(JamaicaObserver) – Un oficial di polis a priminti cu enforcamentonan di ley lo no permiti pa criminalnan tin comunidadnan bisiña di Northern Caribbean University (NCU) como rehen despues cu e noticia a surgi cu studiantenan cu ta biba pafo di campus ta preocupa pa nan seguridad despues di un aumento di violencia den e area.
Renox Seivwright, director di seguridad y seguridad di campus di NCU, a trece dilanti e preocupacionnan di e studiantenan durante un reunion di comunidad na e Scol Basico Albion diahuebs anochi. El a bisa cu e studiantenan ta opta pa bandona e campus prome cu bira scur.
“NCU tin un preocupacion grandi: Albion ta bisiña di NCU; Studiantenan di NCU tin miedo di Albion aunke hopi studiante di NCU ta biba na Albion, ta te na e grado cu hopi studiante tin miedo di traha despues di
5or, pasobra nos tin un programa di trabou y estudio,” el a bisa den un reunion di comunidad na Albion Scol Basico diahuebs anochi ultimo.
“Nan tin miedo di sali prome cu solo sali. E no ta afecta solamente e programa di trabou y estudio, [e ta afecta] nan programa academico general, pasobra hasta ora e biblioteca ta habri... te 10:00 pm, nan no ta bay t’ey,” el a agrega.
Durante e ultimo dos siman
tabatin preocupacionnan aumenta bou di e residentenan di Manchester despues cu cinco persona a muri den e parokia. Entre e incidentenan tabatin un dobel asesinato na Albion y e asesinato di un homber na Green Street, Knockpatrick. Tur dos asesinato a wordo cometi na barnan den comunidadnan bisiña di NCU caminda studiantenan ta biba.
Seivwright a señala cu e universidad por acomodad sola
mente un porcentahe chikito di su studiantenan den e cambernan riba campus.
“Nos ta haya cu nos no por aloha mas cu alrededor di 10% di e poblacion di studiante riba campus. Esencialmente, 90% di nos studiantenan ta bibando otro caminda den comunidadnan rond di e universidad,” el a bisa mientras e tabata adverti di e consecuencia economico potencial pa doñonan di cas y operadornan di negoshi den e comunidadnan rond.
“Si bo tin propiedadnan pa huur, e ora ey nan no ta bay us’e. Nos tin un programa caminda nos ta purba di yuda studiantenan haya acomodacion y nan no kier bay eynan. Nan kier bay otro luganan, pues si boso yuda boso mes door di zorg pa e criminalidad baha, anto naturalmente boso lo ta yudando nos y tur hende lo ta contento,” el a bisa.
“E pregunta realmente ta: Kico Albion ta bay haci of e
comunidad ta bay haci, pasobra studiantenan ta biba casi tur caminda? Kico Albion y e comunidadnan rond di dje ta bay haci pa duna algun siguransa na studiantenan di NCU cu nan por biba liber, nan por move libremente y cu nan no mester cana y wak nan tras,” Seivwright a agrega.
Sinembargo, Inspector Simon McCormack, suboficial encarga cu Warda di Polis di Mandeville, a bisa cu polis lo no permiti actividad criminal prevalece.
“Hende no por educa nan mes pa motibo di dos persona cu ta dicidi di tene e comunidad como rehen? Sushi! Bo no por tene e comunidad como rehen. Hende mester wordo educa y eleva,” el a bisa.
Segun McCormack, un colaboracion cu representantenan politico pa uni pa trece paz ta andando den e area.
Trinidad y Tobago: Segun pastor Dottin mester estado di emergencia pa combati aumento di crimen violento
(TrinidadExpress) – Un estado di emergencia por ta necesario pa trata cu e informenan creciente di crimen violento den e pais aki. Esaki tabata e punto di bista di e activista y pastoor Adventista Clive Dottin mientras e tabata papia cu medionan di comunicacion ayera, na TML Hall, na St. Joseph.
E tabata un di varios orador invita na un Cumbre di Ciudadanonan riba Criminalidad y Violencia cu a wordo organisa pa e grupo NGO contra criminalidad Proyect 600.
Dottin a bisa cu mientras cu e ta kere cu Servicio di Polis tabata haci hopi, hopi mas tabata wordo exigi di nan. Sinembargo, el a enfatisa cu nan no por haci’e nan so y a haci un yamado na e ciudadanonan di e pais aki y tur stakeholder, for di gobierno te na oposicion, doñonan di negoshi y te hasta e varios grupo religioso, pa uni.
“Awor ta e momento. Nos tin un sociedad plural. Nos tin personanan di varios re
ligion y antecedente. Nos mester uni. Esey ta e unico caminda pa bay dilanti... nos mester di un tipo special di unidad y sinergia den sociedad pa bringa loke ta pasando cu nos. Ta un deseo pa spera cu si nada no wordo haci e lo djis bay. Accion balente y sacrificio ta necesario pa haci un buraco den criminalidad den
e pais aki y nos tur tin un rol pa hunga, hasta e iglesia, specialmente e iglesia, pasobra awor ki nos ta den un crisi,” el a bisa.
Mientras tanto, el a sugeri cu un estado di emergencia por ta e miho manera pa atendée mesora cu e aumento di asesinato y informenan di violen
cia.
El a bisa cu e pais aki ta enfrenta loke el a describi manera un “bancarota di curashi” pa trata cu e asuntonan aki, y esaki tabata un di e cosnan mas primordial cu tabata necesario pa bay dilanti na Trinidad y Tobago, y e region di Caribe den su totalidad.
Dottin a agrega cu informenan di crimen violento a bin ta aumentando den henter Caribe. El a mustra riba e incidente di siman pasa na Barbados cu a mira tres persona muri y ocho otro herida na un bar na Bridgetown.
Tambe el a señala cu el a wordo informa pa personanan na St Lucia cu tin hende cu tabata alia nan mes cu gangnan conoci na Trinidad.
“Pues ta parse cu e violencia a plama den henter e region. Nos tin un narco-aliansa di red den Caribe y ta parse cu Caricom ta enano y casi impotente pa atende cu esaki. Pues ta pa nos tur como ciudadano, no solamente di Trinidad y Tobago, pero henter e region pa uni,” Dottin a bisa.
Tambe el a enfatisa cu mester pone enfoke riba trata cu e “piscanan grandi” y criminalnan “white collar” den e region y den e pais aki.
celebridad a12
Diamars 24 september 2024 Homber di Memphis ta testigua cu e y otro persona a asesina rapper Young Dolph
(AP) - Un homber di Memphis a testigua dialuna cu e y un di dos persona a tira y asesina rapper Young Dolph despues cu Big Jook, ruman homber di Yo Gotti, a pone un ‘hit’ riba dje.
Cornelius Smith a identifica su mes y Justin Johnson como e dos persona mira den video di vigilancia di nov. 17 2021, ta sali for di un Mercedes blanco na tienda di buscuchi di Memphis alrededor di 30 seconde despues cu Young Dolph a drenta e tienda y despues a los tiro den luz.
Smith a testigua den e prome dia di Johnson su huicio tratando acusacion di asesinato, conspiracion pa comete asesinato y ta den posesion di arma di candela.
Smith tambe ta enfrenta acusacionnan di conspiracion y asesinato. Johnson su abogado, Luke Evans, a conta e hurado den argumentonan di apertura cu nan no mester confia Smith su testimonio
pa motibo cu e ta purbando di salba su mes. Johnson ta inocente segun Evans a bisa. Potretnan di dje ta bisti paña similar na esun di e persona den e video no ta nifica cu ta e, segun Evans.
Abogado di Districto Diputado Paul Hagerman, den declaracionnan di apertura, a bisa cu Young Dolph, ken su nomber real ta Adolph Thornton JR., tabata determina pa logra su metanan como artista y tambe cu su propio compania Paper Route Empire.
“Purba logro tur cos bo so por crea enemigonan,” Hagerman a bisa.
El a nota cu Yo Gotti a funda un compania rival yama Cocaine Muzic Group (awo conoci como Collective Music Group) y tabata kier pa Young Dolph traha pa nan, pero el a rechasa nan. Young Dolph despues a skirbi cancionnan conoci como “diss track” dirigi na e compania, su artistanan y su “persona number dos” Big Jook.
Young Dolph a sobrevivi tiroteonan anterior. El a ser tira varios biaha den september den 2017 despues di un pelea pafo di hotel na Los Angeles. Den februari di e aña aki, su SUV a ser tira na Charlotte, North Carolina, mas di 100 biaha. E incidente ta e inspiracion pa e cantica “100 shots.” El a bisa cu el a sobrevivi pa motibo cu e tabatin panel a prueba di bala den su vehiculo.
Big Jook, ken su nomber real ta Anthony Mims, a ser tira y asesina pafo di restaurant na Januari 2024, segun rapport di media.
Smith, a bisa cu el a ser tira den su brasa y pia pa e ruman homber di Young Dolph, Marcus Thornton, mientras e tabata huy for di e tienda y a testigua cu el a ricibi 800 dollar prome cu e detencion. El a bisa cu su abogado despues a ricibi un pago di 50,000 dollar for di Big Jook.
Ora el a ser puntra pa Hagerman con el a sinti despues di e tiro di young Dolph, Smith a bisa cu e “no tabata sinti nada na e momento. Mi no ta bay gaña. Mi tabata purbando di haya placa.”
Smith a testigua cu su yiu homber a fayece algun luna prome y el a “cuminsa bebe pildo y no tabata worry cu nada.” Su consenshi a cuminsa strob’e dianan despues
cu el a haya su mes sobrio den prizon, segun e ta conta.
Jermacus Johnson a admiti cu yuda e dos sospechoso di tiroteo ta comunica via celular mientras nan tabata huy for di autoridadnan y a yuda un di nan comunica cu e oficial di su libertad condicional. Jermacus Johnson no a ricibi sentencia.
Hernandez Govan a declara su mes inocente na organisa
e asesinato.
Young Dolph a cuminsa su carera pa medio di lansa varios grabacion conoci como mixtape, cuminsando cu 2008 su “Paper Route Campaign.” Varios album di estudio ta inclui su debut di 2016 “King of Memphis.” Tambe el a colabora riba otro grabacionnan y album cu demas rapper Key Glock, Megan THee Stallion, T.I Gucci Mane, 2 Chainz y otronan.
Iran ta pordona ganador di Grammy ken su cantica a bira himno di e manifestacionnan den 2022
(AP) - Un ganador di Grammy di Iran a bisa dialuna cu el a ricibi pordon di cumpli un sentencia di 3 aña pa motibo cu su cantica a bira himno pa e manfiestacionnan di 2022 cu a impacta henter e pais despues di e morto di Mahsa Amini den custodia di polis.
Shervin Hajipour, ken ta a ricibi su Grammy den 2023 di parti di Primera Dama Mericano Jill Biden, a publica riba su cuenta di instagram, yen di emocion, a bisa cu “un ordo nobo a ser emiti cu amnistia, y el a inclui mi caso cual a ser completamente retira”, agregando cu el a haya sa di esaki diadomingo.
Su cantica, “Baraye” of “For” den Ingles, ta cuminsa cu” “Pa baila riba caya,” “pa e miedo cu nos ta sinti ora nos sunchi otro.” E cantica ta nombra e motibonan dicon
e hobennan Irani a publica online tocante dicon nan a manifesta contra Iran su teocracia den mando despues cu Amini a fayece pa falta di bisti e bistimenta obligatorio
na su cabes, contra loke e forsanan di seguridad kier.
E manifestacionnan rapidamente a escala y converti den yamado pa tumba Iran su au
toridad. Accion di seguridad consecuentemente a causa fayecimento di por lo menos 500 persona, cu mas di 22,000 persona deteni.
Riba diabierna, Iran su Lider Supremo Ayatollah Ali Khamenei a pordona y anula e sentencia di 2,887 prizonero. No ta cla si Hajipour su caso tabata parti di e ordo di aministia. Dos luna atras, Hajipour a anuncia cu a duna ordo pa e dirigi su mes na prizon pa cumpli sentencia di 3 aña y 8 luna cual corte a duna den maart. El a cumpli caba cu algun tempo den prizon pero tabata den libertad bao fiansa den 2023 pendiente decision di corte.
HENDE A13
Diamars 24 september 2024 Women’s Club of Aruba ta lansa iniciativa “90 Mata pa 90 Aña” Cu un Plantamento Simbolico di e prome mata.
Riba 18 di september 2024, Women’s Club of Aruba (WCA) a inicia nan proyecto “90 Mata pa 90 Aña” en conexion cu celebracion di su 90 aniversario sirbiendo nos isla. Cu un plantamento simbolico di e prome mata na Biblioteca Nacional Aruba – Arubiana/ Caribiana den Bachstraat kier enfoca riba mehoracion di Medio Ambiente na Aruba y pa laga un herencia duradero pa e generacion di futuro.
E acto di plantamento no solamente ta simbolisa e raiznan firme cu WCA tin den nos comunidad, pero tambe su esfuerso continuo pa yuda nos medio ambiente. Durante e periodo di e directiva di 2024-2025, lo planta 90 mata na diferente luga riba Aruba.
E evento a tuma luga den presencia di miembronan di WCA, y bishitanan distingui for di Washington, presidente Internacional di General Federation of Women’s Clubs (GFWC), Sra. Suellen Brazil y presidente Electo Sra. Wendy Carriker, famia di Sra. Quita Croes (dfm), prome presidente local di WCA 1975 – 1976, famia di Sra. Marie Thérèse Croes (dfm) Presidente WCA 1973 - 1974 /
1985 - 1986 / 1986 – 1987, Sra. Astrid Britten, directora di Biblioteca Nacional Aruba, Sra. Zetsia Ponson, BNA Dept. Arubiana/ Caribiana Coleccion Special como tambe miembronan di Fundacion Ban Lanta y Planta.
Durante su discurso di apertura, Sra. Reina Geerman, presidente di WCA, a enfatisa e importancia di plantamento di mata local tanto como un simbolo di crecemento y sostenibilidad, como tambe pa enfatisa e compromiso di WCA pa cu Aruba. Nos tema di awe, “90 Mata pa 90 Aña, no ta solamente pa honra nos pasado, pero tambe pa inverti den futuro di nos isla stima”, Sra. Geerman a expresa.
E plantamento di e prome
mata tabata posibel danki na un colaboracion cu “Ban Lanta y Planta” representa pa Sra. Anita Mijts-Aerts, Sra. Desiree Emerencia y Aruba Conservation Foundation, representa pa Sra. Natasha Silva y miembro di WCA Sra. Jan Oduber, kende a propone e iniciativa bunita aki. Sra. Anita Mijts-Aerts a duna
informacion valioso tocante e cuido y sostenibilidad di e mata di Aruba cu a planta durante e ceremonia na “Palo di Boonchi”. Tur mata cu lo planta ta matanan indigeno di Aruba. Pa finalisa, Sra. Geerman a gradeci tur hende cu a contribui na e evento aki y a subraya e importancia di sosten
di comunidad pa cu exito di e proyecto aki.
Pa mas informacion di WCA por bishita nos website womensclubofaruba.org, por manda e-mail na arubawca@ gmail.com of por sigui nos riba nos plataformanan social manera Facebook, Instagram of LinkedIn.
deporte A14
Diamars 24 september 2024 Ex-campeon Olimpico, Carapaz ta retira di mundial di ciclismo pa motibo familiar
(AP) — Ex-campeon Olimpico, Richard Carapaz di Ecuador a retira di campeonato mundial di ciclismo di caminda pa motibo di un problema familiar urgente.
Carapaz, kende tabata e miho en ascenso e aña aki na Tour de France, a bisa den un declaracion ayera cu e tabata biahando cas na Ecuador pa ta cu su yiu muhe cu a ricibi
cirugia di emergencia. “Afortunadamente e cirugia a bay bon. Sinembargo, ainda e ta rekeri di cuido,” Carapaz a bisa. “Pa motibo di e emergencia familiar aki, mi no por a train pa varios dia y mi condicion no ta loke Ecuador merece, ni fisica- ni mentalmente.”
E careda riba caminda pa hende homber ta bay conclui e programa di campeonato
mundial diadomingo na Zurich, Suisa. Carapaz, 31, a gana e careda riba caminda na Olimpiada na Tokio na 2021, pero no a keda selecta pa competi na Olimpiada na Paris e berano aki pa defende su titulo.
E ta e prome Ecuatoriano pa gana un grand tour, e Giro d’Italia 2019. El a gana etapanan den e Giro, Vuelta Spaño y Tour de France.
Max Verstappen mustrando su banda “petty” ora FIA a castig’e pa usa palabra malo
(AP) – Max Verstappen a usa un palabra malo – cuminsando cu letter F – den un conferencia di prensa formal pa describi e prestacion di su auto di careda. E homber cu a pidi castigo pa Verstappen tambe a haya critica pa su propio escogencia di palabra.
E sancion di Verstappen pa su mal comportamento? E tripel-campeon di Formula Uno a haya orden di e cuerpo gobernante di e deporte pa completa un dia di servicio comunitario, pasobra FIA aparentemente a prohibi groseria.
E accion tabata anuncia – director di team Ferrari, Fred Vasseur y hefe di Mercedes, Toto Wolff ambos a ser yama pa papia cu e stewardnan november ultimo tocante nan lenguahe na un conferencia di prensa na Las Vegas – y presidente di FIA, Mohammed Ben Sulayem publicamente a rechasa palabra malo anteriormente e luna aki.
Motorsport.com a reporta cu FIA a pidi Formula One Management pa limita e transmision di lenguahe grosero durante caredanan. Mientras cu palabra malo – bisa riba radio di e teamnan cu ta accesible pa publico – ta tapa cu un ‘beep’ riba television, Ben Sulayem a haya e frecuencia di e mal manera algo perturbante.
Pues no mester tabata un sorpresa pa Verstappen ora FIA a casgtig’e pa palabra malo. E piloto Hulandes a responde cu su propio forma di protesta, door di ‘troll’ tur con
ferencia di prensa restante pa e Grand Prix na Singapur.
A sinti un tiki manera “mi djis t’aki pa mi no haya boet,” estilo Marshawn Lynch, cu Verstappen a presenta na su obligacionnan di medionan di comunicacion pero a duna e contestanan di mas cortico so. El a laga cla cu e tabata haciendo esey pasobra e no ta sinti cu e por papia libremente mas den entorno oficial di F1.
El a invita reporteronan pa bay cune fuera di e paddock pa un intercambio sin monitoreo ni filtro tanto diasabra como diadomingo, unda el a agrega e sobre-vigilancia aki na e lista di motibo pakico e piloto di apenas 26 aña di edad por tin un carera hopi cortico den F1.
Verstappen tabata e piloto mas
jong den historia pa cuminsa un careda di F1, e ganador di careda di F1 mas jong, y a laga cla cu e no tin plan pa keda y bira e ganador mas bieu den historia di e deporte. E drama mas recien aki por agilisa su timeline pa retiro. “Sigur, e sorto di cos aki definitivamente ta dicidi mi futuro,” Verstappen a bisa. “Ora bo no por ta bo mes, of bo mester deal cu e sorto di cos bobo aki, mi ta kere awo mi ta na e etapa di mi carera cu bo no kier ta deal cu esaki tur ora. E ta realmente agotador.”
E tambe tabata critico di e sancion cu a duna Carlos Sainz Jr. pa crusa e pista canando bao un bandera cora despues cu el a crash den clasificacion. “Mi kiermen, di kico nos ta papiando? E sa loke e ta haci. Nos no ta dom. E sorto di cos aki, ora mi a mira cu tabata not’e, mi tabata manera, ‘Mi
Dios,’” Verstappen a bisa.
F1 ta considera su pilotonan esnan di mas elite na mundo, pues no ta malo pa Ben Sulayem kier tene nan na un standard halto. Pero su standardnan probablemente tin raiz den su propio creencianan y no ta den sync cu e realidadnan di deporte profesional.
Globalmente, audiencianan ta custuma di scucha un palabra malo ocasional den un microfon en bibo durante un evento deportivo. Tin biaha ta bisa e palabranan casualmente pasobra loke ta considera malo na bo pais por ta acepta comunmente na otro. Pero hopi biaha e groseria ta pa motibo di rabia y frustracion pa motibo di e riesgo halto, margen minimo pa eror, y esfuerso intenso cu ta pone den arte di cada atleta.
Den careda, specificamente, ta un privilegio pa espectadornan por scucha comunicacion di un team riba radio. FIA por elimina e capacidad aki si tabata realmente preocupa pa ofende e oyentenan.
Den caso di Verstappen – of hasta Wolff of Vasseur – nan groseria a yega den conferencia di prensa cu no ta diseña pa ser consumi pa publico general. F1 na cualkier momento por stop di corta clip y pone nan online y haci e sesionnan berdaderamente media-only.
Pero F1 awo ta propiedad di un compania di media, y Liberty Media sa exactamente kico ta haci den duna contenido di cualkier manera posible.
Verstappen tin rason. Tur esaki parce bobo, te hasta infantil, specialmente di un organisacion cu a nenga henter aña pa comenta riba e keho contra hefe di Red Bull, Christian Horner entrega pa un empleado suspendi na e comite di etica di FIA. E mesun comite di etica cu a investiga y rechasa dentro di un luna un par di keho whistleblower contra Ben Sulayem.
Ben Sulayem a tuma stap pa reduci abuso online, a lucha pa trece Michael Andretti y Cadillac den e grid, y a aborda otro asunto legitimo den motorsport y F1. Pero algun di e batayanan cu e ta asumiendo parce chikito. Den caso di Verstappen bisando un palabra malo, ta parce cu a castiga e campeon pa pone un ehempel. Verstappen a sigura cu el a backfire, pa mustra mesun bobo cu e ta.
deporte A15
Diamars 24 september 2024
Mehorando procesonan tecnico-financiero COA a reuni cu federacionnan nucleo den cuadro di preparacion pa ciclo nobo
Diasabra ultimo den sala di reunion na MFA Paradera, Comite Olimpico Arubano a reuni cu 7 federacion “nucleo” unda a hiba combersacionnan importante den cuadro di mehora e procesonan tecnico-financiero y di administracion, pa asina mehora y agilisa e aspecto importante aki.
E federacionnan presente ta esnan cu ta representa e deportenan cu mas frecuente ta participa den e weganan di e ciclo Olimpico representando Aruba, cual kiermen cu nan ta haci e procesonan necesario pa por aplica pa ricibi e fondonan cu tin disponibel pa preparacion y eventual participacion na e weganan aki.
Como COA ta ricibi fondonan internacional di entre otro “Olympic Solidarity” y Panam Sports, e ta trece cune un proceso bastante complica, unda tin cu haci bastante administracion a base di e
rekisitonan di e institutonan aki. Como COA aworaki ta den proceso di evaluacion di e ciclo di Paris2024, a constata cu e mehoracion di e proceso aki lo ta beneficioso pa igual e federacionnan y COA.
Durante e “workshop” aki cu tabata sumamente interactivo, a toca diferente tema, unda miembronan di “Direccion di Deporte” cu ta e departamento encarga cu tur cos tecnico y tecnico-financerio di COA a splica diferente aspecto di e proceso, y a demostra algun documento nobo pa asina standardisa e proces
onan aki pa un y tur.
Cargando e proceso aki ta Chu Halabi cu ta encarga cu e parti tecnico-financiero, Monica Fajardo cu ta e “metodologa” di COA y Nicole Hoevertsz, cu como Secretaria-General di COA ta encarga pa e proceso di traspasa tur informacion na e institutonan pa asina cumpli cu e rekisitonan y ricibi e fondonan cu ta wordo aloca pa nos atletanan.
COA kier gradici tur federacion cu a participa, y alabes kier informa cu lo haci mas
di e “workshops” nan aki pa asina tur 24 federacion cu ta parti di COA ricibi e informacion aki.
riba caya a16
Diamars 24 september 2024 Bombero a bay duna asistencia na Happy Days na Tanki Leendert
Diasabra mainta a drenta informe cu e peticion pa bombero bay yuda cu un asistencia na Happy Days na Tanki Leendert, mesora a dirigi un unidad na e sitio.
Na yegada di bombero nan a yuda esnan na e centro ey cu e yudansa pidi.
Polis a bay mainta na Bushiri Residences pa un yiu cu a lanta contra su tata
Diasabra mainta a drenta informe di cu un yiu a lanta contra su tata na Bushiri Residences, mesora a dirigi patruyanan na e sitio.
Na yegada di e patruyanan a bin compronde cu aki ta trata di un caso unda e yiu homber a yega cas cu su orea bora pa hinka un renchi orea, e tata a bira hopi furioso. Polis a haya nan ta papia cu ambos pa calma e asunto. Despues di basta papiamento a logra re-establece paz.
Polis a bay pa un accidente hit & run panort di Huchada na Santa Cruz
Diabierna anochi a drenta informe di un accidente hit & run panort di Huchada na Santa Cruz, mesora a dirigi un patruya na e sitio.
Na yegada di e patruya a bin
compronde cu aki ta trata di un accidente un auto a bay dal contra e auto y esun a bandona e sitio. Polis a haya e informacion di e vehiculo cu a bandona e sitio y lo bay busca esaki pa atende cun’e.
Polis a bay pelea entre pareha dilanti Caribbean Palm Village
Diabierna anochi a drenta informe di un pelea di pareha dilanti Caribbean Palm Village, mesora a dirigi patruyanan na e sitio.
Na yegada di e patruya a bin compronde cu aki ta trata di un pareha turista cual testigonan a mira e homber ta dal e muhe pero e muhe ta nenga di a ser agredi pero polis ta mira cu e muhe ta herida. For di otro testigonan a bin compronde cu e muhe tambe a agredi e homber. Como cu ambos ta bandonando Aruba e dia siguiente y nan no kier a entrega keho contra otro polis a papia severamente cu nan cu si nan mester pleita ainda e anochi ey lo detene nan.
Pa nan mala suerte e doño di e car rental a presenta pa kita e auto for di nan debi cu nan ta core masha iresponsabel cu e vehiculo di huur.
riba caya a17
Diamars 24 september 2024 Homber a yega cas burachi y a lanta contra tur hende; e no a sigui ordo di polis y a resisti su detencion
Diasabra anochi a drenta informe di un problema cu te escalando ora cu un homber burachi a yega
agresivo na un cas na Matividiri, mesora a dirigi patruya na e sitio. Polis a purba papia interveni
den e asunto pero e homber tabata sigui agresivo y no kier a sigui cu ordo di polis. Polis a dicidi pa detene pa bura
cheria pero aki su agresividad a aumenta y hasta a resisti su detencion. A pidi refuerso di patruya pa asina pone e
homber plat pa detene pero su furia a sigui. Na yegada di mas polis a logra pone plat y a boei e pa hib’e warda di polis.
2 Hoben a kibra drenta horta 2 caha di Malta Pony for di container na Santa Cruz
Diadomingo madruga a drenta informe di cu tin 2 hoben hortando for di un container na Santa Cruz, mesora a dirigi un patruya na e sitio.
Na caminda pa e sitio a bin compronde cu aki ta trata di un hoben bisti na preto cu blanco, un di nan tin un Tshirt blanco y e otro shirt
preto y petchi preto cu klep patras. Nan a subi un auto preto chikito y a bay direccion di e rotonde. Nan lo a bay cu 2 caha di malta Pony.
Na Bubali pa un descuido wiel di auto a pasa riba pia di un hende
Diasabra merdia a drenta informe di un incidente cu hende herida, mesora a dirigi tanto polis como ambulans na e sitio. Na yegada di e patruya a bin compronde cu aki ta trata di
un wiel di auto a pasa riba e pia di un hende y el a resulta herida. Na yegada di e ambulans nan a atende e victima mesora.
Polis y ambulans a bay dilanti E Boco pa un accidente cu 3 hende herida y entre nan un baby
Diasabra merdia a drenta informe di un accidente cu hende herida dilanti E Boco na Bubali, mesora a dirigi tanto polis como
ambulans na e sitio.
Na yegada di e patruya a bin compronde cu aki ta trata di un accidente unda tin 3 auto
envolvi unda un a desvia pa e otro cu a bira su dilanti y a bay dal frontal riba e otro.
Na prome instante un baby
cu tabata den un di e autonan lo a resulta levemente herida pero na e sitio 2 otro adulto tambe tabata keha di dolor.
Na yegada di e ambulansnan nan a atende e 3 heridanan na e sitio mes.
A18 ribA cAyA Diamars 24 september 2024 Candela di sushi tabata menasa patras di un cas na Papilon
Diadomingo mainta a drenta informe di cu tin un candela menasando patras di un cas na Papilon, mesora a dirigi tanto polis como bombero na e sitio.
Na yegada di e patruya a bin nota cu ta un candela di sushi montona, na yegada di bombero mesora nan a combati y a paga e candela aki.
Polis a bay atende un problema di pareha na un apartamento na Turibana
Diadomingo mainta tempran a drenta informe di un problema di pareha na unda e homber lo a agredi e muhe na un apartamento na Turibana, mesora a dirigi 2 patruya na e sitio.
Na yegada di e patruya a bin compronde cu e homber a agredi e dama pero esaki no kier entrega keho. Polis a papia cu ambos y nan a keda na paz cu otro.
Polis a detene chauffeur burachi cu a accidenta saliendo for di rotonde Sero Patrishi
Diadomingo mainta a drenta informe di un accidente na salida di e rotonde Sero Patrishi pa bay Cumana, mesora a dirigi patruya na e sitio.
Na yegada di e patruya nan a
bin topa cu e chauffeur di un Nissan March cual a bay dal na e rand di e median anto causa daño na e wiel banda robes dilanti e auto. Polis a nota cu e chauffeur ta burachi y a detene.
Polis cu control riguroso na bar clandestino na Koningstraat
Despues di cu ya caba a actua e fin di siman pasa riba un bar clandestino ni 100 meter for di warda di
polis cu ta habri te den oranan di mainta.
Diadomingo a bolbe blokia e
caya di Koningstraat pa asina tur hende na e sitio bay for di eynan.
A19 Diamars 24 september 2024 SORTEO/SERVICIO
Resultado Sorteo September 23
Cadena Alexander Lottery ta presenta resultado di weganan di suerte
merdia
Letter
0 0 0
0
0 0 0
0 0 0 0 0
4041
www.lottoaruba.com
resultado : sorteo 23 sept 2024 merdia
Paardenbaaistraat 10, Oranjestad, Aruba Tel.: (297) 525 - 7555
Joker
0089 130.000,
x Jackpot x match 4+
Proximo Jackpot
X2
276
x Jackpot
Sorteo # 4397 Sorteo #
Sorteo # 2453
2480
2689
Sorteo # 4397
x Jackpot
x match 4 x afl. 12,00
X3
3712
Sorteo # 4397
Sorteo # 1271
x afl. 500,00
x afl.15,00 x afl 50.00
Cancer
Sorteo #
x afl 8,00
Mega Ball
Proximo Jackpot
290.000,
x match 4
Sorteo #
6533
X2
Proximo Jackpot
62.000,
Sorteo #
x match 4
Afl. 390.000,
Letter
0 0 0
0
0
155
0 0 0 0 0
8
08-16-19-23-25
8113
www.lottoaruba.com
resultado : sorteo 23 sep 2024 anochi
Paardenbaaistraat 10, Oranjestad, Aruba Tel.: (297) 525 - 7555
Joker
1586 130.000,
x Jackpot x match 4+
Proximo Jackpot
X3
598
x Jackpot
Sorteo # 8354 Sorteo #
Sorteo # 2103
4016
8917
Sorteo # 7398
x Jackpot
x match 4 x afl. 12,00
FP
1716
Sorteo # 6157
Sorteo # 1087
x afl. 500,00
x afl.15,00 x afl 50.00
Tauro
Mega Ball
Proximo Jackpot
290.000,
x match 4
Sorteo # 1700
Sorteo #
x afl 8,00
x match 4 10 8139
FP
Proximo Jackpot
65.000,
Sorteo # 6603
Afl. 390.000,
anochi
diario Korsou super4 flamingo
3559 2657 7606 5590 3880 6246 super5 7660 6898 1737 0733
Curso di CPR y choking dia 27 september na Centro di Bario Brazil
Diabierna dia 27 di September Centro di Bario Brazil ta organisa un biaha mas un curso di CPR y Choking (Prome auxilio).
E orario ta di 6:30pm pa 9:30pm. E curso ta enfoca con pa yuda specialmente mucha cu CPR y tambe den caso cu si e mucha
pega cu algo etc. esta “Choking”.
Den e curso ta siña tambe con pa trata cu hende grandi. Cursistanan ta bay haya diferente informacion y practica di CPR y Choking. Na final di e curso, cursistanan ta haci nan test pa asina por haya nan certificado.
Instructor certifica den CPR, John Tromp y assistentnan dinamico,ta duna e curso pa tur cu a pidi y esunnan cu mester renoba nan certificado. Luga ta: Centro di Bario Brazil. Por yama tel. 584-6500.of whatsapp number di participante na 592-3969 W.W.
Invitacion pa sesion informativo pa alumno di HAVO 4 y 5 di Colegio Nigel Matthew
Dialuna mainta, Minister di Enseñansa a bishita Colegio Nigel Matthew pa invita e alumnonan di “voorexamenklas” y “examenklas” pa un sesion informativo cu ta tuma luga diahuebs 26 di september na Gloria Theater.
Durante e sesion diferente orado lo comparti informacion di, entre otro alohamento na Hulanda. E mentornan na Hulanda, Kabinet di Aruba, Seccion Facilidad pa Estudio di Departamento di Enseñansa di Aruba (DEA) lo duna informacion di e fiansa di Arubalening y con pa yega na un prestamo, alabes a contesta e preguntanan relaciona cu e topico aki. Adicionalmente, Fundacion Plan di Bida lo duna informacion na e alumnonan tocante maneho di presupuesto. Realign Caching, Consultancy & Services lo trata e topiconan: escogencia di estudio y con pa yena e formularionan. Tambe ta importante pa prepara tanto e mayor, como
e studiante pa e reto nobo aki. Education USA tambe lo ta presente e anochi aki. Sr. Franklin Seute, autor y orado di e buki “Living Rich as a Student in the Netherlands” lo comparti hopi tips valioso di entre otro, maneho di placa como studiante.
Rector di Colegio Nigel Matthew Sr. Ralph Croes a gradici Minister Endy Croes pa tuma e tempo pa topa cu e alumnonan y invita nan pa e anochi informativo. Sr. Croes ta encurasha tur studiante di Aruba cu ta den “voorexamenklas” y “examenklas” pa inscribi na tempo pa tin e chens pa haya un camber. Alabes, ta invita tur studiante pa atende e evento pa ricibi informacion, miho bo ta bon informa cu bo falta informacion. Por finalisa, Minister Endy Croes ta gradici Rector di Colegio Nigel Matthew Sr. Ralph Croes, staf y docente pa e recepcion. “Nos ta warda e studiantenan dia 26 di september proximo pa 6 or di atardi na Gloria”, Minister Endy Croes a conclui.
SERVICIO A20
Diamars 24 september 2024
Mihor Indian Astrologo conoce di bo pasado, presente y futuro door di lesamento di bo man y bo cara Tel. 747 0808 ________________________________218336
San Nicolas Oranjestad
Dokter na warda
Botica na warda
Hospital 7:00 pm / 10:00 pm Imsan 24 ora
EMERGENCIA 911
POLIS Oranjestad 100 San Nicolas 104 Santa Cruz 105 Noord 107 Tip Line 11141 Brandweer 115 Ambulance 911 Hospital 527-4000 Imsan 524-8833 Warda Costa 913 Seguridad Nacional 11911 Cruz Cora 582-2219
BOTICA
Aloe 584-4606 4 Centro Medico 584-5794 Central 585-1965 Dakota 588-7364 Del Pueblo 582-1253 Eagle 587-9011 Kibrahacha 583-4908 Maria 585-8145 Di Servicio Noord 586-4606 Oduber 582-1780 Paradera 588-6638 San Lucas 584-5119 San Nicolas 584-5712 Santa Anna 586-8181 Santa Cruz 585-8028 Sero Preto 584-4833 Trupial 583-8560
UTILIDAD Setar 117 Web 525-4600 Elmar 523-7147
FUNERARIA Aurora 588-6699 Royal Funeral H. 586-4444 Ad Patres 584-2299 Olive Tree 584-8888
Servicio di Taxi
Aruba Transfer Tour & Taxi C.A. Tel: 582 2116 /582 2010
Taxi Adres Services (24h) Tel. 587 5900
A1 Taxi Services Aruba Tel: 587-8850 Tel: 280-2828 Whatsapp: 592-7024
Cas Di Cultura Vondellaan 2 Aruba 297-582-1010 F A D A Campanastraat 5 Aruba 297-583-2999 297-583-9610 F A V I Primavera 233 Aruba 297-582-5051 297-582-5222 F E P O Engelandstraat 15 Aruba 297-583-1016 297-583-6607
Fundacion Contra Violencia Relacional Tel: 583-5400 Fundacion Autismo Aruba Irenestraat 21 Aruba 297-588-1179
Fundacion Pa Nos Muchanan Cumana 2 Aruba 297-583-4247
Fundacion Tel Pa Hubentud Wilhelminastraat 19 Aruba 297-588-6138 Koningin Wilhelmina Fonds Spinozastraat 9 Aruba 297-582-0412
Mary Joan Foundation Sabana Blanco 8 Aruba 297-588-9999 Rode Kruis Aruba Pedro Gallegostraat 14 Tel.297-582-2219 Fax 588-3376
Famia Planea (SBVO) Avenida Milio J Croes 17 B Aruba 297-588-9591 www.famiaplanea.org famiaplanea@hotmail. com
Stichting Fundacion Guia Mi George Madurostraat 34 297-582-0088
Y M C A Calbasstraat 1 Aruba 297-582-3072
AL-ANON group Sabana Liber #8, Noord (close to the hotels) Tel: 736-2952 or 593-7081
Oranjestad: Dakota Tel. 588 7364
San Nicolas: Seroe Preto Tel. 584 5119
Pronostico di tempo
Minister Ursell Arends: Segundo (y ultimo) oportunidad pa re-inscripcion di peticion pa permiso di Taxi
Minister encarga cu Transporte Publico, den colaboracion cu Bureau Interne Diensten (BID) y Departamento di Transporte (DTP), ta anucia e segundo, y alabes ultimo oportunidad pa re-inscripcion di peticion pa permiso di Taxi.
E oportunidad aki ta cuminsa 30 di september 2024 y lo termina 14 di october 2024. E posibilidad aki ta aplica pa tur esnan cu den pasado a entrega un peticion pa un permiso di taxi y cu no a haci uzo di e prome oportunidad pa re-inscripcion via e portal di BID cu a tuma luga entre november 2023 y 1 di februari 2024.
Minister Arends ta enfatisa cu e formulario digital ta disponibel solamente pa esnan cu ya a entrega un peticion pa permiso di taxi den pasado, mirando cu esaki ta e tipo di permiso mas pidi. Pa medio di e formulario digital, lo traha un lista di tur peticion pendiente a base di fecha cronologico. Lo sigui traha pa modernisa e servicionan y haci nan mas accesibel na comunidad.
Unabes cu cera e ultimo oportunidad pa re-inscripcion lo cuminsa e proceso di inventarisa y pone tur peticion den secuencia a base di e fecha di e prome peticion (segun e documentonan cu a wordo entrega por medio di e portal digital). Unabes esaki a tuma luga lo informa cada ken ki number nan a haya y lo publica e lista tambe riba publico.aw. Di e forma aki cada ken sa na ki momento su peticion ta na turno.
Entrante 1 di december 2024 ta cuminsa tuma peticion pa permiso di taxi nobo, esakinan mester bai via e portal digital di BID www.bid.aw Lo no acepta ningun peticion manual mas.
Hunto cu Bureau Interne Diensten (BID) ta trahando duro pa digitalisa e proceso
nan di DTP pa asina brinda mas claridad riba e proceso di atende cu peticion p.e. esnan concerni por busca e status di nan peticion haci na DTP. Esaki ta forma parti di esfuersonan pa aporta na trece transparencia den procesonan andando.
A cuminsa cu e proceso pa pidi TX-vergunning 29 di november 2023. Ministerio di Transporte a lansa un formulario digital pa esnan cu a haci peticion pa permiso di taxi den pasado, pa asina por confirma nan interes actual. E prome oportunidad pa reinscripcion di peticion pa permiso di Taxi a tuma luga den e periodo di december 1, 2023 te cu februari 1, 2024.
E siman aki BID a cuminsa manda un “zaak-nummer” na tur esnan cu a haci uzo di e oportunidad aki, esnan cu no a ricibi esaki ainda por tuma contacto cu BID. E segundo, y alabes ultimo, oportunidad pa re-inscripcion di peticion pa permiso di Taxi ta cuminsa 30 di september 2024 y lo termina 14 di october 2024.
E meta ta pa centralisa e peticionnan bou di Departamento di Transporte Publico (DTP) pa yuda trece mas structura y claridad den e proceso di peticion di permiso. E formulario aki lo ta disponibel riba http://www. bid.aw .
Pa asistencia cu e formulario por tuma contacto cu oficina di BID pa traha un cita telefonicamente via tel: 5834114 of via email na bid@ aruba.gov.aw . “Nos compromiso ta pa trece transparencia y eficiencia dentro di proceduranan gubernamental, y e introduccion di e formulario digital ta un parti importante di e avancenan cu nos ta realisando den e tereno aki,” segun Minister Ursell Arends.
Tempo: Awe tardi y awe nochi: parcialmente nubia y generalmente seco Den marduga y mañan: temporalmente hopi nubia cu un awasero local
Temperatura maximo 34 grado Celsius Temperatura minimo 28 grado Celsius Indice di calor (heat index) den y rond di oranan di merdia: 35 pa 42 grado Celsius Uv index: 12
Bahada di solo: 6:35pm Subida di solo: 6:29am
Biento: Modera for di direccionnan entre oost-noordoost y oost-zuidoost; forsa 3 te 4 (12 te 30km/ora, 7 te 16 nudo). Durante di dia basta fuerte te posiblemente fuerte den rafaga; forsa 5 te 6 (31 te 50km/ora, 17 te 27 nudo)
Situacion general di tempo: Extension zwak di un area di presion halto lo sostene un biento zwak te modera den region. Di otro un banda, combinacion di e biento relativamente zwak, e calentamento di dia y humedad halto por induci algun awasero local cu un chance pa lamper cu strena.
Condicionnan maritimo/ estado di lama: Na partinan protege di costa: keto, rond di 1 pia. Na partinan zuid: trankil, 1 pa 2 pia. Na partinan oost te noordwest di costa: generalmente modera cu olanan alrededor di 3 pa 4 pia.
obituario a21
Diamars 24 september 2024
Dios Bo ta mi Dios, mì ta buska Bo Mi kurpa ta anhela Bo Senjor Manera tera kima, seku y sin awa.
Cu tristesa profundo, pero agradicido pa tur locual e a nifica pa nos, nos tin e tristo deber di anuncia cu a bay sosega cerca nos Bon Dios, mi esposo, nos tata, welo, bisawelo, ruman, omo y swa;
Sr. Anselmo “Chemmy” Kock Viudo di Maria Kock-Ras Na e bunita edad di 92 anja Condecora den “Orden van Oranje Nassau”
Na nomber di su:
Mayornan: †Federico y †Agripina Kock-Dubero
Esposa: Anna Maria “Annie” Kock-Franken
Yiunan: Rigoberto “Riri” y Elsa Kock-Figaroa Alex y Perin Kock-Werleman Richelle y Patrick Stuut-Kock
Nieto/anan: Jorge Y Laiza Kock- Tromp, Wendy Kock y Betto Croes, Igor Kock, †Rigoberto Kock, Alexander Kock y Lee-Anne Figaroa, Joatham y Richnelda Kock-Vries, Noalynn y Jayla Stuut
Su bisanieto/anan: Jahzienne y Jahlainey Kock Aylee Kock Jorgen, Ashton y Shawn Kock
Rumannan: †Aura y †Shon Na Lampe-Kock y famia †Ina y Cheppy Ras-Kock y famia Ninita y †Nouel Quandus-Kock †Fichi y †Rosa Kock-Trimon y famia †Emy y Olga Kock-Diaz y famia Benny y Martha Kock-Quintero y famia †Rafael y Lourdes Kock-Ridderstap y famia Rina Fernando Zapata- Kock
Swa y cunjanan: †Luisa y Eddy Toppenberg y famia †Olga Franken y famia †Angelica y †Ben Trappenberg y famia †Diana y †Cecilio Franken y famia Vera Franken y famia †Hipolito Franken y famia †Fransisco Franken y famia na Hulanda Margo Franken y famia Martin y Detta Franken-Quandus y famia na Hulanda Salvador y Martina Franken-Bikker y famia
Tur su sobrino/anan, primo/anan, su ihanan, comer y compernan, su bon amigonan Reimond Orcadio Y Paul Jerome na Tampa y demas famia, Kock, Franken, Dubero y tur otro famianan ta invita pa acto di condolencia y entiero di nos Chemmy stima cu lo tuma lugar ariba Diaranson 25 di September 2024 na Misa di Santa Anna na Noord. E restonan mortal lo reposa den misa for di 2’or pa 4’or atardi y despues lo Sali pa Santana catolico na Noord.
Envez di flor of krans lo tin un box disponibel den misa pa mantencion di Misa Santa Anna lo ta hopi aprecia.
Dispensa nos pero no ta ricibi bishita di condelencia na cas despues di in
“Señor ta mi wardado, lo mi no tin falta di nada. E ta pone mi drumi den luganan di yerba berde…..” Salmo: 23 Cu inmenso dolor na nos curason nos ta anuncia fayecimiento inespera di mi esposo, nos tata y welo:
Sr. Alfredo Rodrigues Cachucho *05-12-1943 - †19-09-2024 Nomber di cariño di nieto(a) nan Avui Co-proprietario di Central Madeirense y doño di Bon Dia Snack
Na nomber di su: Esposa: Sra. Maria Lourdes Cachucho Yiunan: Maria Lourdes Cachucho Sneek y esposo Frank Sneek Fatima Cachucho Sousa Abreu y esposo Manuel Sousa Abreu Nidia Cachucho Wolter y esposo Edward Wolter Nieto(a) stima: Andreina Sousa Carolina Wolter Andrea Sousa Edward A. Wolter y pareha Yeri Dake Gallego Edgar Wolter Rumannan: †Maria Cachucho y famia biba na Madeira Antonio Cachucho y famia biba na Brazil † Julio Cachucho y famia biba na Venezuela † Francisco Cachucho y famia biba na Venezuela † Mario Cachucho Primo: Mario Baeta y esposa Maria Jose Baeta Iha: Manuelito Vieira Alves Celia Sousa Abreu Maria Jose Cachucho Comader: Isabel Abreu y esposo † Luis Abreu y famia † Mathilde Sousa y famia Conceiçáo Fernandes Orfáo y † Jose Orfáo y famia Cecilia Vieira y† Manuel Vieira Alves y famia Fatima de Sousa y famia Subrino(a), Sua y Cuñanan biba na Venezuela, Madeira, Johannesburg, Brazil, Curaçao, Colombia, Francia y Merca. Famia y conocer nan: Baeta, Vieira Alves, Sousa Abreu, Cachucho, Fernandes Orfáo, Angela Pita Jardin Geerman y famia, Menga Albus, Sneek, Cornelis Boekhoudt, Gregory Ras y famia, Thea Gomez, Paulin, Olgita Albertus, Marcia de Windt, Britten, Semeleer, Ferreira, Dominguez Vidal, Lando Rafael, Wilma Benjamin, Eugenia y famia, Davelaar y famia, Dake Gallego, Luis, Mitchell, Daveon, Joshua Boekhoudt, Simon Maduro, Glen Sambo y famia, Javier Goitia y famia, Anette y nos disculpa si den nos tristesa nos a lubida algun hende.
Ta invita pa acto di condolencia y entiero cual lo tuma lugar na Misa Pro Catedral San Francisco na Playa, diaranson 25 di September 2024 di 2’or pa 4’or di atardi. Despues lo sali pa Santana Catolico na Playa.
Si nos a lubida algun famia of conocir nos ta pida nos disculpa. Nos disculpa, despues di intiero nos no ta acepta bishita ni condolencia na cas.
Mi Dios, Mi Señor, Mi Salbador Cu Bo amor infinito tenemi den Bo braza Ya no tin scuridad Unicamente Bo Luz briyando
Cu dolor na nos curason, nos ta anuncia fayecimento di nos ser stima:
Anthony Segundo Scharbaay *11-06-1957 - †17-09-2024
Mama y Tata: †Theresita Scharbaay †Eustacio Segundo Scharbaay Na nomber di su yiunan: Angelene Scharbaay y Bryan Willems Rossy Scharbaay y Rosaelina Scharbaay-Maduro Nieto(a) nan: Alyanne y Xiara Willems Rashid, Rishan y Rajon Scharbaay Mama di su yiunan: Marlen Tromp y famia Rumannan: Gwendolyn Zambrano Scharbaay y Ruben Zambrano Errol Scharbaay Sobrinanan: Cindy Zambrano y famia Mendy Zambrano y famia Omo-y Tantanan: Henaro y Seferina Scharbaay-Hill y famia Jon y Olga Scharbaay-Camacho y famia Irie y Ronny Petronia-Scharbaay y famia Ricardo Luidens y famia Fichi Lacle y famia Aide Nadal y famia
Prima nan Stima: Marline Tromp Lienchi Ruiz Thessa Lacle Suzy Nadal Su bon amigo nan: Robert Kelkboom Carlos Edgar Pascual Ras Eddy Maduro Erik y Erica feliciano
Primo y primanan, bisiñanan, amistadesnan, conocirnan y demas famia na Aruba y den exterior.
Ta invita pa acto di condolencia y entiero cual lo tuma lugar na Aurora Funeral Home diamars 24 di september 2024 di 2’or pa 4’or di atardi. Despues lo sali pa Santana Central Sabana Basora
Disculpa nos si den nos tristesa nos a lubida algun famia of conocir.
obituario/internacional a22
Diamars 24 september 2024
“Señor ta mi wardador, mi’n tin falta di nada. Den cunucu di yerba berde e ta ponemi sosega. E ta hibami na awa trankil, pa mi bolbe haña forsa”. Salmo: 23 Cu dolor na nos curason, nos ta participa fayecimento di nos ser stima:
Sra. Florentina M. Dirksz Cariñosamente yama “Ruby of Bibi” *15-12-1949 - †08-09-2024
Acto di entiero lo wordo anuncia despues
Y oí una voz del cielo que decía: «Escribe lo siguiente: benditos son los que de ahora en adelante mueran en el Señor. El Espíritu dice: “Sí, ellos son en verdad benditos, porque descansarán de su arduo trabajo, ¡pues sus buenas acciones los siguen!”. Apocalipsis 14:13 NTV
Su partida deja un vacio inmenso en nuestros corzanones, pero su legado vivirá por siempre en nuestra memoria.
Javier Kassar 11 marzo 1968 – 22 septiembre 2024
Acto de entiero sera el jueves 26 de septiembre 2024 de 09:00 a 11:00 am en la Funeraria Aurora, siguendo para el cemeterio central en Sabana Basora.
“Señor ta mi wardador, mi’n tin falta di nada Den cunucu di yerba berde e ta ponemi sosega. E ta hibami na awa trankil, Pa mi bolbe haña forsa”. Salmo: 23
Nos ta anuncia fayecimento di
Leopoldo Willems *15-11-1943 - †15-09-2024
Acto di entiero lo wordo anuncia despues.
Wycliff Kent Monah * 14-07-1952 †09-09-2024
Mama: † Marcella (Chichi) Monah-Hill Tata: † Diego Monah
Na nomber di su: Rumannan: † Reginald Laurens Wyle Monah George Monah Henk y Ita Monah-Ridderstaat Garfield y Cheryl Monah-Trimon
Demas famia: Monah, Hill, Laurens, Klee, Arends, Orman, van Cleef, Harms, Richardson, Trimon, Ridderstaat
Nos disculpa si den momento di tristeza nos no a menciona nomber di algun familiar
Ta invita pa e acto di entiero cu lo tuma lugar diamars 24 di September 2024 na misa San Francisco na Playa di 2:00 pa 4:00 pm despues lo sali pa Santana catolico na Playa.
Famia di dokter acusa di blasfemia na Pakistan ta bisa cu polis a mat’e den encuentro falso
(AP) - E famia di un dokter acusa di blasfemia a bisa dialuna cu el a ser asesina pa polis mientras e tabata bao custodia na Pakistan despues cu el a boluntariamente entrega su ems, aunke a garantisa cu e lo haya un chens pa comproba su inocencia, nengando polis su version cu el a ser accidentalmente asesina den medio di tiroteo.
Si berdad, e lo ta e di dos asesinato extra-hudicial den un siman, atrayendo condenacion for di gruponan di derechonan humano. Polis a bisa cu Nawaz a ser asesina accidentalmente ora cu e oficialnan den e ciudad di Mirpur Khas a señala pa dos hende homber riba un motocicleta stop. Na luga di stop, e hombernan a habri fuego y a purba huy, causando cu polis a cuminsa los tiro, asesinando un di nan, segun polis.
El a bisa cu ta solamente despues di e tiroteo e oficialnan a haya sa cu e homber asesina tabata e docter cu tabata busca pa supuesto blasfemia.
“Mi kier husticia pa mi yiu homber cu a ser asesina ora cu e tabata den custodia di polis,” Rehmat Knubhar, Nawaz su mama a comenta. “Nos a pidi’e pa enfrenta un investigacion despues cu polis a garantisa nos cu e lo ricibi proteccion,” el a bisa via telefon. “Mi no tabata sa cu polis lo mat’e,” el a comenta, entre lagrima.
El a bisa cu publicacionnan riba Facebook a sigui despues di su detencion, demostrando cu un persona a hack esaki. Nawaz su tata, Mohammed Saleh, a bisa cu ungrupo di hende a bay cu su yiu su curpa despues di su morto y a kim’e su dilanti. “Nan a basha petroleo riba e curpa di mi yiu y a kim’e , mientras mi mester a wak sin por haci nada,” el a conta.
Polis a bisa cu nan a deteni 9 persona bao cargo cu nan a bay cu e curpa y a kima esaki. Noor Mohammad, oficial di polis cu ta investigando e caso, a bisa cu e oficialnan ta buscando detencion di mas di 100 persona cu ta involucra cu e violencia cu a surgi prome cu y despues di detencion di Nawaz. Riba diabierna, autoridadnan a suspende e hombernan di polis cu a habri fuego y a asesina Nawaz, ken a ser aplaudi y yena di petalonan di flor pa residentenan local despues di e asesinato. Miembronan di sociedad civil a bishita Nawaz su pueblo riba diahuebs y a reuni cu su famia ademas di pone flor na su tumba como señal di respet y sosten.
“Nos tin miedo y awo nos no por manda nos yiunan scol,” Niamat Bibi, Nawaz su viuda a conta.
Acusacionnan di blasfemia, y tin biaha te hasta rumor, por causa manifestacion y violencia na Pakistan. Aunke e asesinato di sospechosonan di blasfemia pa gruponan ta comun, asesinatonan extra-hudicial pa polis ta poco comun.
Un siman prome cu Nawaz su asesinato, un oficial a habri fuego dilanti stacion di polis na ciudad di Quetta, causando morto di Syed Khan, otro sospechoso cu ta deteni a causa di acusacionnan di blasfemia.
internacional a23
Diamars 24 september 2024
4 migrante a fayece purbando di yega un isla Griego den boto chikito cu a hundi
(AP) - Un boto chikito cargando migrantenan di Turkia a hundi dialuna den awanan na Aegan Sea net cerca di e isla di Samos, asesinado por lo menos 4 persona, autoridadnan Griego a bisa.
E curpa di 3 hende muhe y un mucha a ser haya den e awa. E Warda Costa a bisa cu 5 otronan a ser rescata for di lama y otro 26 a yega safe na costa y despues a ser haya riba tera.
Un operacion ‘search & rescue’ via aire, tera y lama a keda den efecto pa motibo cu e sobrevivientenan a bisa cu ta posibel cu un of dos persona
te ainda ta perdi, Autoridadnan ta inicialmente alerta pa un residente local cu a tende gritonan y yoramento ademas di ruego pa ayudo for di lama, segun oficialnan local a bisa.
No a keda inmediatamente conoci con e boto, cu aparentemente tabata un dinghy chikito, a hundi y tampoco tabatin informacion inmediato tocante e identidad ni nacionalidad di e sobrevivientenan ni esnan fayeci.
Sonia Balleron, e hefe di Grecia su mision pa e caridad medico internacional Doctors Without Borders, a bisa cu e grupo ta “impacta y indigna” pa e sucedido y lo provee sosten di emergencia na e sobreviviente.
“E mortonan aki ta e consecuencia trafico di politicanan di migracion inhumano,” Balleron a bisa den un declaracion. Derechonan Humano ta acusa autoridadnan Europeo di no provee caminda di migracion legal pa hendenan cu ta buscando un miho bida den e continente.
Miles di prizonero malo libera na Congo su prison principal pa haci espacio
(AP) - Casi 1,700 prizonero malo a ser libera na Congo su prizon mas grandi, segun e Minister di Husticia, como parti di un esfuerso pa habri mas espacio na e prizonnan mas yen.
E operacion a tuma luga na Makala Central Prizon na e capital Kinsasha riba dialuna atardi. Varios prizonero malo a ricibi cuido medico inmediato, mientras cu otronan a ser manda cas riba bus cu e ministerio di husticia a provee, segun
e Minister Constant Matumba a bisa.
Makala Prison, Congo su prizon mas grandi cu un capacidad di 1,500 persona tin mas cu 12,000 persona deteni, mayoria personanan cu ta wardando un huicio segun Amnesty International a bisa den su rapport mas recien.
Anteriormente e luna aki, un intento di escape na e prizon a laga 129 persona fayeci, incluyendo algun cu a ser tira
pa e guardianan y soldaatnan y otronan cu a fayece a causa di un stempede na e facilidad, segun autoridadnan a informa. Emmanuel Adu Cole, un activista di derecho den prizon na Congo y president di e fundacion local Bill Clinton Peace Foundation, a pone e cantidad di mortonan na 200.
E prizoneronan tabata birando cada biaha mas frustra cu e mal condicionnan di e facilidad, incluyendo camanan inadecua, mal cuminda y tiki higiena. Sinembargo, autoridadnan no a tuma accion apesar di e advertencianan, segun Cole, ken su fundacion a bishita e prizon den pasado.
Stanis Bujakera tshiamala, un reportero Congoles cu recientemente tabata deteni en e prizon pa lunanan largo, a papia di su “condicionnan deplorabel y inhumano” y con e prizoneronan tin un falta constante di cuminda, awa y cuido medico. Casi 700 hende muhe, y centenares di menor cu ta “trata di mesun manera cu e adultonan,” ta entre e detenidonan, el a bisa.
Italia ta tene huicio tocante asesinato di muhe cu a causa debate tocante femicidio
(AP) - E huicio pa trata e asesinato brutal di un muhe di 22 aña a cuminsa na Italia riba dialuna, den un caso cu a impacta e pais y a causa debate tocante e raiz cultural di violencia basa riba genero.
Autoridadnan ta bisa cu Giulia Cecchettin su ex pareha, Filipo Turetta, tambe di 22 aña, a confesa na fatalmente staca su persona na Fosso, cerca di Venecia den 2023, dianan prome cu e mester a gradua den su estudio di ingenieria biomedico.
Awo e ta enfrenta cargonan cu ta inclui asesinato voluntario, empeora pa premeditacion y secuestro y ta pone den riesgo pasa henter su bida den prizon. Ta anticipa cu lo yega un veredicto den comienso di december, segun media local a reprota.
Fiscalnan ta bisa cu turetta no por a wanta ora cu Cecchettin a kbira e relacion, y pa e motibo aki el a atrae Cecchettin pa bay un ultimo trip di compras cune y come prome cu el a asesin’e.
E muhe su curpa, cu mas di 20 herida ,a ser haya benta. Turetta a huy pa Alemania, a ser gara y awo ta den prizon wardando e veredicto di corte na Venecia.
Cecchettin su caso a capta noticia na Italia y mundialmente, poniendo luz riba e problema nobo di femicidio, cual a bria cada biaha mas preocupante na e peninsula Italiano.
Den aña 2023 so, 120 hende muhe a ser asesian na Italai y mas di mita di nan a fayece na man di nan pareha of ex pareha. Cecchettin su asesinato a causa rabia den henter e nacion a causa di e brutalidad di su asesinato y e edad di tanto e victima y e asesino.
Turetta no tabata presente na dialuna su audiencia, pero tambe e abogado Giovanni Caruso a conta reporteronan cu e ta hopi probabel di presenta na corte en futuro.
internacional a24
Diamars 24 september 2024
Dia di mas mortal na Libanon for di 2006: Bombardeonan Israeli a mata mas cu 270 hende
(AP) – Bombardeonan Israeli a mata mas cu 270 Libanes ayera dialuna den e dia mas mortal pa Libanon for di e guera di 2006 entre Israel y Hezbollah, mientras cu e ehercito Israeli a adverti hendenan den sur y ost di e pais pa evacua prome cu un campaña aereo mas amplio contra e grupo politicomilitar.
Miles di libanes a hui for di sur y e caminda principal pafo di Sidon tabata yena cu autonan cu tabata bay Beirut den e exodo di mas grandi for di e bringamentonan di 2006. Mas cu 1.000 hende a keda herida den e atakenan, un cifra doloroso pa un pais cu apenas ta recuperando di un operacion siman pasa den cual centenares di aparato electronico a explota.
E cantidad di morto te hasta a surpasa esun di e explosion di waf di Beirut na 2020, ora cu centenares di ton di nitrato di amonio a explota, matando por lo menos 218 hende y heridando mas cu 6.000.
Den un video dirigi na civilnan Libanes, prome minister di Israel Benjamin Netanyahu a pidi nan pa haci caso di e yamadanan di Israel pa evacua, bisando: “Tuma e advertencia aki na serio.”
“Por fabor sali for di e zona di peliger awor mes,” Netanyahu a declara. “Un bes cu nos operacion ta cla, nan lo por
regresa nan cas sano y salvo.”
Ehercito Israeli a bisa dialuna atardi cu nan a realisa un atake dirigi na Beirut. E no a duna detaye.
Agencia di noticia estatal Libanes a informa cu tres misil a cay den e bario di Beir al-Abed den sur di Beirut. E canal di television di Hezbol
lah, Al-Manar TV, a bisa cu seis persona a resulta herida. Polis a cera e area y a prohibi periodistanan di drenta.
Minister di Salubridad di Libanon, Firass Abiad, a bisa den un conferencia di prensa na Beirut cu atakenan aereo anterior a dal hospitalnan, centronan medico y ambulance. Gobierno a ordena pa
cera scolnan y universidadnan den mayoria di e pais y a cuminsa prepara refugio pa hendenan desplasa for di sur.
Ehercito israeli a bisa cu el a dal alrededor di 800 instalacion, bisando cu a dirigi riba arsenalnan di Hezbollah. Algun bombardeo a dal pueblonan den sur y e valle di Beka den oost. Un a dal Byblos, den centro di Libanon, nort di Beirut y mas cu 128 kilometer for di e frontera. El a agrega cu e tabata amplia e alcance di e bombardeo pa cubri areanan di e valle banda di e frontera oriental di Libanon cu Siria. Hezbollah pa hopi tempo a mantene un presencia den e valle, unda e grupo a ser funda na 1982 cu ayudo di e Guardia Revolucionario Irani.
Hefe militar Israeli, teniente general Herzi Halevi, a bisa cu Israel tabata preparando su “siguiente fasenan” di operacionnan contra Hezbollah, y cu su atakenan aereo ta “proactivo,” dirigi riba e instalacionnan di e grupo cu a ser lanta durante e ultimo 20 aña.
Francia ta anuncia gobierno nobo di centro derecha, mas di dos luna despues di eleccion
(AP) – Palacio presidencial Frances a anuncia un gobierno nobo di centro-derecha, mas cu dos luna despues di un eleccion cu a produci un parlamento sin consenso y a profundisa divisionnan politico mientras Francia ta luchando cu problemanan economico y diplomatico.
Prome minister conservador Michel Barnier a logra pone e gobierno den otro despues di simannan di negociacion complica, y presidente Emmanuel Macron a aproba esaki. E gobierno nobo a keda anuncia na palacio presidencial.
Un coalicion di iskierda a gana e mayoria di asiento den e eleccionnan teni na juni y juli, pero no a logra haya un mayoria absoluto. E Gabinete di 38 miembro anuncia diasabra ultimo ta inclui principalmente ministernan di aliansa centrista di Macron y partido republicanonan conservador. Jean-Noël Barrot ta e
minister nobo di asuntonan exterior di e pais, un politico central di partido Movemento Democratico cu ta conoci pa su trabou riba transformacion digital y asuntonan Europeo. E ta trece experencia amplio den maneho di asuntonan internacional compleho, particularmente den UE.
Minister nobo di Finanzas ta
Antoine Armand, un figura emergente den politica Frances cu awor ta enfrenta e tarea di dirigi e politica fiscal di Francia y maneha e proximo presupuesto di 2025 memey di presion di Bruselas pa atende e debe creciente di Francia.
Sebastien Lecornu ta mantene su posicion como
minister di Defensa. E tabata instrumental den fortalece e capacidadnan militar di Francia, incluyendo modernisacion di sistemanan di defensa y maneha yudansa militar na Ucrania. Su liderazgo di defensa lo ta crucial segun cu Francia ta nabega su rol den NATO y ta maneha e creciente tension geopolitico riba gueranan na
Ucrania y Medio Oriente.
E posicion di Minister di Interior ta bay pa Bruno Retailleau, un conservador firme cu awor lo ta encarga cu asontunan domestico critico manera seguridad nacional, inmigracion y cumplimento di ley.
Barnier su habilidad pa goberna efectivamente ta bou di control caba y su oponentenan politico di iskierda ta priminti di desafi’e na cada turno. E partido di e politico di iskierda extremo, Jean-Luc Melenchon, France Insoumise, a tene protestanan diasabra contra su gobierno y ta bisa cu e nombramento di Barnier ta representa un rechaso di e boluntad di votadornan.
E partido di derecha extremo, Rally Nacional, lidera pa Marine Le Pen, a bisa cu lo vigila e gobierno di cerca y tin suficiente voto den parlamento pa bah’e, pero a expresa boluntad pa coopera riba asuntonan clave di presupuesto.