Translate this text / Traduci e texto aki:    

N°. 1. Donderdag: 21 Maart 1901, 1ste Jaargang,
De Zuid-Holl. Melkinrichting1 en Broodbakkery, viTaldorpstraat, b d. Kijsw. weg. Aan de Clientèle wordt in herinnering; gebraeht, dat in de maand December van ieder jaar 16 pet. wordt terugbetaald over het bedrag der gekochte Melk en 15 pet. over dat van het Brood. DB DIRECTIE.
Abonnementsprijs per jaar.
Vrij aan buis of franco per post binnenland f%.— Vôor Oost-lndië en het Buitenl. » 2.50 Afzonderlijke nummers. . . . »0.10 Verschijnt alle -veertien dagen,
Prijs der advertentiën.
Per regel f 0.10 Dienstaanbiedingen 25 cents per geheele annonce.
REDACTIE: De 4de Commissie, aan welke de verspreiding van populaire kennis omtrent Oost- en West-Indië is opgedragen.
v i e d e d e e l i n g e n of I n g e z o n d e n S t u k k e n moeten worden geadresseerd aan den lieer G . E . V. L V A N Z U Y L E N , Voorzitter der Redactiecommissie, ï a H e e r e n g r a c l t t , of den Secretaris, Mr. G. V A N S L O O T E N AZN. , 4 3 C o n r a d f c a d e , beiden Den Haag. Administratie er Adverts tien wende men zich tot de üitgev^^néschappij „HET GEMEENSCHAPPELIJK BELANG" Haag poort 4 , Den Haag. ,vour de
•A hoofddoel d e r Vereeniging „Oost West" i s : Met verspreiden Tan p o p u l a i r e k e n n i s uitrent onze I n d i e n onder gansch h e t "'• en het bevorderen d e r welvaart in gewesten, o m zoodoende en ook »r h e t verleenen van onderlinge h nip, Are belangstellingen liefde t e k w e e k e n issehen 3Fe**erla»d hier e n ginds. ->e Vereeniging vestigt zooveel in«»ge«oowel in E u r o p a als in Iodic, »f• ogen, die te zaïnen met het hoofdstuur dit doel t r a c h t e n te bereiken. <>m lid te worden, k a n m e n hel op Ie 3e bladzijde afgedrukte formulier Hkiïippen e n opzenden a a n e e n d e r ïdeelingen of a a n h e t b u r e a u in d e n ilaag H e e r e n g r a c h t 4. Gewone leden betalen ee«e contributie a n f 1.— tot f 5 . — . Zij die f 5 . - - e n xeer ' s j a a r s , of f 100.— in eens betalen, J n donateurs. De leden k u n n e n , aooang e r geene afdeeling in h u n n e « «on« >laats is, kiezen bij welke afdeeliügzij ;f"h willen aansluiten. l e d e r lid w e k k é in zijne omgeving, ooveel mögt tyïc, a n d e r e n op on* lid lex Wereeniging te worden.
Ons woord vooraf.
""'•' het verschijnen van het eerste nommer : „Oost en "West", het orgaan der Vereeniging an denzelfden naam, is het de taak der redactie ,-• -t aan de, naar zij hoopt talrijke, lezers en i .eressen van dat blad uit te leggen, hoe het i de wereld kwam, wat het beoogt en op welke rijze men zal trachten het aan 't doel te doen antwoorden. i .-Taarmate het ledental van de Vereeniging : enam en de commission hun werk uitbreidden, vrwijl in verschillende plaatsen afdeelingen 13i"den opgericht, voelde men duidelijk het gemis 'tn een voortdurenden onderlingen band. Men rerkte om zoo te zeggen ieder afzonderlijk maar -Brnam van elkanders arbeid weinig, terwijl de den, nadat het eerste jaarverslag was rondezonden, van hetgeen er werd gedaan om aan de rtikelen III en IV der Statuten gevolg te geven 'echts nu en dan iets hoorden uit dagbiadbechten. Het Hoofdbestuur begreep zeer goed, dat dit liet was in het belang der Vereeniging en toen !.. den boezem der 4e commissie, die de verleiding van kennis omtrent Oost- en West-Indië )t hoofdtaak heeft, het plan rijpte om een \eerendaagseh blad uit te geven, dat het gebrek aan aderlinge gemeenschap tusschen Hoofdbestuur, den, commission en afdeelingen zou wegnemen T tGVcüb /sou kunnen dienen om de kennis van idië bij bet volk te vergrooten en daarc.oor jlangstelling -en liefde voor die ver afgelegen ïelen van ons land op te wekken en aai; te
ezing van den Heer H. F. Nierstrasz te Utrecht op 27 Februari 1901
Alvorens een kort verslag van deze interes„nte lezing te geven zij 't mij vergund >,exi ïkel woord als inleiding vooraf te doen gaai. Bij het lezen van bovenstaand opschrift zal enigeen vragen: „Bestaat er al een afdeelhg m onze Vereeniging te Utrecht?" Hierop l.an gerust „ja"! zeggen, hoewel het huishoudelijk iglement nog niet van het Hoofdbestuur is ^rug ontvangen, maar blijkens mededeel ;ng •M zulks weldra 't geval zijn. Is de afdeeling eenmaal geconstitueerd, Can hepen wij, Utrechtsche leden van Oost en Wus't, ook iets te kunnen bijdragen tot stichting -an een hechten band tusschen Nederland en Zijne Koloniën, een band niet verkregen door machtsuitoefening, maar door wederzijdsche waardeermg iri belangstelling in wat goed is in Europa en d« Indien, met terzijdestelling van godsdienstige en staatkundige meeningen van weerskanten en allen een ieders overtuiging respecteerende, zoocis iet den beschaafden en eerlijken mensch betaamt.
kweeken, vond dit denkbeeld niet alleen bij het Hoofdbestuur maar ook bij de leden een open oor. In de Algemeene Vergadering van 7 December 1900 werd tot de uitgave van een orgaan besloten, onder voorwaarde echter, dat de 4e commissie bereid zou zijn de redactie van het blad op zich te nemen. Aan die voor vaarde heeft genoemde commissie gemeend te moeten en te kunnen ^Aioen. Zij heeft daarbij echter de taak, die zij op zich nam niet licht geacht, doch zich ten volle rekenschap gegeven van het moeielijke van. den arbeid die haar wachtte. Maar zij heeft durven rekenen op de medewerking van alle werkelijke vrienden van Oost- en West-Indië; zij heeft er op vertrouwd, dat van dien kant krachtigen steun zou worden ondervonden en dat velen haar met raad en daad zouden bijstaan om het orgaan ten voile te doen beantwoorden aan het dubbele doel, waarmede het werd in het leven.geroepen. Toen door de pers het besluit tot het uitgeven van een veertiendaagsch blad bekend werd, heeft men van verschillende zijden waarschuwend er op gewezen, dat een Indisch orgaan, hier te lande uitgegeven, geen kans heeft op een lang bestaan en voorbeelden werden aangehaald. Wij verkeeren echter in een gansch ander geval, want „Oost en West" zal in de eerste plaats zijn een blad voor de ruim duizend leden, die de Vereeniging thans reeds telt. Een belangrijk deel zal dan ook gewijd zijn aan de mededeelingen van het Hoofdbestuur der Vereeniging, van de Algemeene Commission en van de Besturen der Afdeelingen, terwijl ook de verslagen der Vergaderingen, hetzij in hun genomen. Verder zal het bevatten : Nieuwstijdingen, die op de Koloniën betrekking hebben, zoowel de Nederlandsche als die van andere Volkeren. Korte Verslagen der Vergaderingen en handelingen van andere Vereenigingen, die koloniale belangen behartigen. Stukken van de redactie en van andere vaste medewerkers. Die stukken zullen door de schrijvers worden onderteekend of op de een of andere wijze zoodanig worden gewaarmerkt, dat dezelfde persoon steeds dezelfde pseudoniem of dezelfde letters of teekens gebruikt. Voor die stukken is echter, door den aard harer samenstelling, de redactie in haar geheel niet verantwoordelijk. Wil de 4e commissie hare collectieve meening over het een of ander uitspreken, dan vindt zij daartoe gelegenheid in de eerstgenoemde rubriek „Mededeelingen". Zij heeft echter haren voorzitter en haren secretaris bereid gevonden om als Redactiecommissie op te treden. Vertalingen en uittreksels van boeken en andere geschriften ; boekbeoordeelingen en aankondiging van nieuwe werken over koloniale onderwerpen of van belangrijke tijdschriftartikelen. Ingezonden stukken, die de Redactiecommissie hoopt, dat haar, zoowel door leden als niet-leden in grooten getale zullen worden toegezonden. Niemand denke, dat het niet de moeite waard is om aan ons te sturen hetgeen hij in het belang der Vereeniging of van haren arbeid zou willen zeggen of vragen ; wij zullen zelfs ook het kleinste steentje, dat wordt aangedragen, in dank ontvangen en zijn vast overtuigd, dat het orgaan alleen dan blijvend belangstelling zal wekken, als de medewerking algemeen is. Zoowel ingezonden stukken als artikelen van vaste medewerkers zullen worden geplaatst
In Januari jl. werd een ieder hier ter stede de gelegenheid gegeven zich op de hoogte te stellen van doel en werkkring onzer Vereeniging, doordat de heer G. E. V. L. VAN ZDTJLEN daarover een zeer onderhoudende causerie hield, waartoe de entree vrij was. Niettemin waren slechts een dertigtal personen, meest leden, opgekomen. Wel een bewijs hoe noodig de oprichting der Afdeeling was. Op dienzelfden avond werd op initiatief van mej. P. BRONDGEEST, correspondente der Vereeniging, dan ook daartoe besloten en terstond een voorloopig bestuur gekozen. Dit bestuur hield den 2n Februari eene vergadering met mevr. VAN OEVEREN VAN SCHAICK, als presidente, en beraamde reeds dadelijk plannen tot het doen houden eener lezing en een tentoonstelling van photographieën van wat de Indien ons op allerlei gebied te aanschouwen geven. Na die lezing werd op denzelfden avond de algemeene vergadering gehouden, waarin het concept huishoudelijk reglement der Afdeeling aan de goedkeuring der leden werd onderworpen, het voorloopig bestuur definitief gekozen en tevens het voorstel van een der leden om de keuze van twee leden voor het Hoofdbestuur [art. VIII der Statuten van de Vereeniging] door het be
zonder uitsluiting van eenige politieke of economische richting, terwijl in eene rubriek „Correspondentie" met alleen de ons gedane vragen zullen worden besproken maar ook mededeeling gedaan van de redenen, die tot het niet opnemen van het een of ander ingezonden geschrift deden besluiten. Een eerste vereischte voor de plaatsing is, dat men zich onthoude van persoonlijke aanvallen, wanneer ze voor de behandeling der zaak niet bepaald noodig zijn. De Redactie wenscht zich stipt te houden aan den eisch, dat ons blad ionder billijke ergernis door een ieder kan worden gelezen. Ten slotte nog een enkel woord, gericht aan de periodieke pers in Nederland. Zal ons pogen om de kennis van den Indiër en van Indische toestanden hier te verbreiden, zooveel als mogelijk, vruchten dragea, dan zullen wij dit aan haar te danken hebben, want het is duidelijk, dat ons blad, hoe ruim het ook worde verspreid, in evenredigheid tot de bevolking toch nog maar een klein getal lezers zal tellen. Wij hopen dan ook, • dat er veel uit zal worden overgedrukt en dat belangrijke quaestiën, die er in worden behandeld, ook in de dag- en weekbladen van allerlei kleur •en aard niet onbesproken zullen blijven: het Koloniaal belang is zeker ook in de eerste plaats . dat van het Moederland. Den Haag, 21 Maart 1901. De Redactiecommissie. ?
Hededeelingen. I. Van het Hoofdbestuur. Sedert in April 1900 het jaarverslag aan de wdèû werd rondgezonden valt in de eerste plaats mee te deelen, dat het ledental aanmerkelijk is toegenomen en thans 1187 bedraagt: In het laatst van verleden jaar werd te Breda de eerste Afdeeling opgericht, als een gevolg daarvan in December de Afdeeling 'sGravenhage geconstitueerd en ter voldoening aan art. VI der statuten, zes van hare bestuursleden aangewezen om in het Hoofdbestuur zitting te nemen. „Breda en Omstreken" met 63 leden benoemde drie leden, zoodat het Hoofdbestuur thans bestaat uit: Mej. N. van Berkum, Mevr. M. ten Bosch—Bosscher, Jhr. W. F. Clifford Kocq van Breughel, de heer G-. P. H. H. Gonggrijp, Mej. Elise A. Haighton, Mevr. E. Kunst — Heynneman, Mevr. Roukens —van der Does de Bye, Mevr. M. Tersteeg —Pronk, Mevr. N. van Zuylen—Tromp. In afwachting, dat de in het tweede kwartaal van dit jaar te houden Algemeene Vergadering eene keuze zal doen voor het Dagelijksch Bestuur werden aangewezen, als presidente, Mevr. van Zuylen —Tromp, als secretares Mej. Haighton en als penningmeester de heer Gronggrijp. In Januari 1901 volgde de oprichting der Afdeeling Utrecht en in Februari, die van Arnhem, welke nog geen leden voor het Hoofdbestuur benoemden, terwijl in Kampen eene Afdeeling in wording is. Het spreekt wel van zelf, dat de Afdeeling Curaçao geen leden in het Hoofdbestuur benoemt; evenmin als dit later door die in Suriname en in Oost-lndië op te richten, zal worden gedaan. In Suriname hopen wij, dat de afdeeling spoedig tot stand zal komen en ook uit Oost-lndië zijn
stuur zelve uit zijn midden te doen plaats hebben, met algemeene stemmen aangenomen. Ten slotte werd door den heer DR. J. H. F. KOHLBRUGGE de krachtige medewerking der leden verzocht tot het doen welslagen der te houden tentoonstelling.
De lezing van den heer NIERSTRASZ had tot onderwerp: „Het leven in de diepe zeeën van Neder landsch-Indië ". Zooals men weet, heeft de heer NIERSTRASZ deel uitgemaakt van de Siboga-expeditie, die in 1898 werd uitgezonden, om de diepzeeën van onzen Indischen Archipel te onderzoeken. Deze expeditie heeft gewerkt op drieërlei gebied : 1°. Op zoölogisch, 2°. „ geographisch en 3°. „ oceanographisch gebied. Daar het niet mogelijk is, om in -;en kort tijdsbestek een overzicht van alle werkzaamheden der expeditie te geven en dit ook niet in den aard der te houden voordracht kon liggen, vermits die populair wetenschappelijk zoude zijn, zou Spr. zich alleen bepalen tot datgene, wat het onderzoek omtrent het leven in de diepzee had aan 't licht gebracht.
wij nadere gunstige berichten wachtende. De bedoeling is, om te Batavia te trachten een centraal comité op te richten of een gedelegeerd bestuur te vormen, dat alle Oost Indische afdeelingen onder zich vereenigt en met ons Hoofdbestuur in betrekking staat. Bij het doen van onze mededeeling vestigen wij er de aandacht op van hen, die als donateur of lid van onze vereeniging willen toetreden, dat zij zich kunnen aanmelden bij de afdeeling, die het dichtst bij hunne woonplaats is; zij kunnen dit echter ook doen aan de ondervolgende correspondenten van het Hoofdbestuur te: Almelo . . . Mevrouw W. Jansen geb. Scholl Engberts, Adastraat. Amersfoort . Jhr. Mr. T. A. J. van Asch van Wijck villa 'Para. Apeldoorn . . P. B. Bruijn van Rozenburg, Emmapark 617. Assen . . . . mej. A. LambrechtsDeventer . . de heer G. D. Birnie, Brink. Delft mevr. Hoogesteger—Gortmans, Noordeinde 34. Dordrecht . . Dr. Kievit de Jonge. Groningen . mej. M. J. Cohen, Noorderkiupen 25. Hilversum. . mevr. de Voogt—Vreede, Graaf Florislaan 38. L e i d e n . . . . mej. J. Pino, Rapenburg 123. Leeuwarden de heer C. Huygens. Maastricht. . de heer G. A. Valette, Wijk. Nijmegen . . de heer C. G Jager. Roermond. . mej. A. Lauweriks, Munsterplein. Rotterdam. . C. R. van Griethuyzen, v. Oldenbarneveldstraat 124. Tiel de heer D. C J. van Batenburg. W".geni 'gen mevr. Berkhout —Bimmerman. Zutfen . . . . mevr. J. J. A. T. Koppenol —deSeyfl Batavia . . . de heer H. J. W. van Lawick var Pabst, Hoofdinspecteur van Cul tures en de heer Th. J. A. Hil gers, onderwijzer. . Padang . . . de heer K. H. H. van Bennekom, chef der Firma van Houten, Stephan en Co. Semarang. . de heer E. Marcella, Luit.-Kol. der Genie. Suriname . . Dr. H. D. Benjamins, Inspecteur van onderwijs te Paramaribo, of aan het dagelijksch bestuur der Vereeniging Heerengracht 4 en worden dan gerekend te behooren tot de afdeeling 's Gravenhage. In de reeds genoemde algemeene vergadering van 7 December werd beslotaa tot de uitgave van het orgaan der vereeniging en bepaald, dat dit gratis en portvrij zou worden toegezonden aan alle leden die in Nederland minstens f 1.50 en die in Oost- en West-Indië of het buitenland minstens f 2 contributie per jaar betalen, terwijl de minder betalende, zoo ze het blaadje wenschen te ontvangen, respectievelijk f 0.50 en f l voor frankeering en verdere onkosten zullen moeten overmaken aan den uitgever.
II. Van de Afdeeling 's Gravenhage. Wegens vertrek naar Amersfoort is als bestuurslid afgetreden Jhr. Mr. T. A. J. van Asch van Wijck, terwijl de heer J. H. Bijning heeft bedankt. Als waarnemend secretaris is opgetreden Mr. G. van Slooten Azn. Mr. D. Mounier is tijdelijk naar Indië vertrokken, maar als bestuurslid der afdeeling aangebleven. Do afdeeling vestigt de aandacht op de thans na 'afloop der tentoonstellingen in een der beneden-localen van Heerengracht 4 gezellig ingerichte
Tot voor ongeveer vijftig jaar waande men de diepzee onbewoond. Met het leggen der onderzeesche telegraafkabels kwam men echter tot een geheel ander inzicht, wat tengevolge had, dat men expedities ging uitrusten met 't doel het leven in de diepzee te bestudeeren. In 1863 ging Engeland hierin voor weldra gevolgd door Duitschland, totdat wij eindelijk in 1898 eene expeditie uitzonden belast met het diepzee-onderzoek in onzen Indischen Archipel. Het hiervoor bestemde schip heette „de Siboga". Wat verstaat men onder diepzee? Men kan zeggen de diepzee begint daar, waar het zonlicht niet meer doordringt, dat is op ongeveer 400 M. diepte, doch men kan ook aannemen, dat de diepzee begint, daar waar het water een constante temperatuur heeft aangenomen (van 2 tot 3 graden Celsius), welke grens veel lager dan eerstbedoelde ligt. Gewoonlijk neemt men een grens aan van 1000 M. beneden het oppervlak der zee. Daar dringt het zonlicht niet door, is het volkomen duister en is de temperatuur constant. De bodem der diepzee vertoont bergruggen, alleenstaande bergen en vulkanen evenals de verdere aadbodem. De bodem der zee is voor het grootste deel bedekt met een laag slib, voornamelijk gevormd door de overblijfselen van het.
leeskamer, waar men behalve Indische bladen en periodieken allerlei lectuur vindt op de koloniën betrekking hebbende en op haar bureau, waar de algemeene secretaris der commission iederen werkdag van 10-12 en van 2 - 4 ure alle gewenschte inlichtingen betreffende de vereeniging geeft. De overige localen van Heerengracht 4 zijn te huur voor vereenigingen, die er vergaderingen willen houden. III. Van de Commissie van beheer der geldleening voor het gebouw. Aangezien het nog niet mogelijk is, om met juistheid de rente te bepalen, die over het eerste jaar zal kunnen worden uitgekeerd, wordt de betaalbaarstelling van Coupon nu. 1 der aandeelen de leening, gesteld op 15 April in plaats van m 1 April. In het hierover nader. volgende nommer van dit blad
VOOR DEN INLANDER.
Toen uit de Indische bladen aangrijpende berichten tot ons kwamen van hongersnood in Midden-Java, werd er van verschillende zijden bij onze Vereeniging op aangedrongen, om het initiatief te nemen tot het in 't leven roepen van een fonds, dat dienen zou om dadelijk hulp te verleenen en om later bij buitengewonen nood hier of daar in onze koloniën onmiddellijk te kunnen steunen. De presidente schreef in „Het Vaderland" van 29 Januari jl. een ingezonden stuk, waarin zij te kennen gaf, dat de Vereeniging niet stil had gezeten en zeker dadelijk een krachtig beroep zou hebben gedaan op de offervaardigheid van het publiek, wanneer niet van Regeeringswege de mededeeling was ontvangen, dat door reliefworks (werken opzettelijk ondernomen om de nooddruftigen geld te doen verdienen) in den bestaanden nood was voorzien, want het is niet zoozeer rijst-gebrek, als hooge rijstprijs en gemis aan koopkracht bij de bevolking, die oorzaak zijn van de ellende. Zij besloot met te zeggen, dat de Vereeniging toch bereid was giften in ontvangst te nemen en die tot goede bestemming te brengen, terwijl zij voor de algemeene bekendmaking van dit bericht op de haar steeds zoo bereidwillig betoonde hulpvaardigheid der dagbladpers durfde rekenen. Ruim stroomde het geld niet toe. Er kwamen in, behalve van het bestuur zelf, van J. v. Z. te Delft ƒ1.— , van de familie v. K. te Prinsenhage /"10.- , van K N. te Wageningen ƒ 5 . - . Zij, die geen hoog denkbeeld hebben van de liefde der Buropeesche Nederlanders voor hunne tropische landgenooten, zeggen : dat komt, omdat 't voor Indiè' gevraagd 'wordt, maar het uitvoerend bestuur van „Oost en West" wil 't liever daaraan toeschrijven, dat het ingezonden stuk der presidente slechts door zeer weinigen gelezen werd (wij waren midden in de t jbereidselen voor de huwelijksfeesten der Koningin) en dat daardoor ook de redacteuren der verschillende dagbladen aan den oproep namens de Vereeniging niet hebben voldaan. Het wenscht dien daarom nu in het eerste nummer van ons eigen orgaan te herhalen in de hoop, dat dit wèl gelezen zal worden en roept U toe: Komt mannen en vrouwen in Nederland laten wij allen naar ons vermogen een penninkje offeren, om zoodra er in de verder-af gelegen deelen van ons land nijpend gebrek geleden wordt, die mee te kunnen lenigen. Als de regeering „relief-works" uitschrijft en daardoor degenen helpt', die voor zich en hun gezin in staat zijn te arbeiden, laat ons dan kunnen zorgen, dat ouden, zieken en gebrekkigen niet nog ten laste komen van hen, wien 't toch reeds hard genoeg moet vallen, om met hun door den honger uitgeteerd lichaam, voor eigen huisgezin te werken. Zeer zeker is het de taak der regeering, om herhaling van dergelijke rampen te voorkomen, door te trachten in slechte toestanden geleidelijk verbetering te brengen en zoo er nood mocht heerschen. dadelijk hulp te verleenen zooveel zij kan; maar de ellende is nu nog soms plotseling zoo groot, dat daarnaast steun van particulieren kant waarlijk niet overbodig is. De gewone weg tot het inzamelen van dergelijke fondsen, is het vormen van een comité, waarin personen van naam en positie zitting hebben, dat circulaires verspreidt, met dikke letters vermeldende, dat binnen enkele dagen de gaven zullen worden afgehaald. Is 't nu eigenlijk niet veel eenvoudiger en van meer hartelijke mildheid getuigend, zoo een ieder, hetgeen hij of zij er voor over heeft, dadelijk zelf brengt of stuurt aan een vertrouwd adres, dat zich met de zorg voor al het ingekomene belast? Aan het lokaal der Vereeniging Heerengracht 4, is daartoe altijd gelegenheid, onder het motto:
kalkomhulsel van de in de diepzee levende dieren en planten. Groote moeielijkheden zijn aan het visschen in de diepzee verbonden. Als vischmateriaal heeft men twee soorten van netten, kor en dreg genaamd. Beide zijn zeer stevig, toch gebeurde het herhaalde malen, dat zoo'n net geheel aan stukken gereten boven kwam. Voor het sleepen van het net over den zeebodem, alsmede voor het inhalen zijn bizondere voorzorgen noodig en heeft men aan boord van het vaartuig afzonderlijke machines, die er vooral op ingericht zijn te zorgen, dat de lijn, waaraan het net is bevestigd, gelijkmatig wordt afgewonden en niet onverwachts een lijn verloren gaat door mogelijk breken. Aangaande de fauna der diepzee werd door Spr. nog het volgende meegedeeld: Van de visschen af teruggaande vindt men alle diersoorten in de diepzee vertegenwoordigd, waaronder wel het meest de eencellige. Ook vindt men er planten met een kalklaag overdekt. Alle dieren kenmerken zich door hunne zonderlinge verhoudingen, zooals b.v. spinnen met pooten, die wel 60 maal zoo lang zijn als het lichaam. Anderen hebben naar evenredigheid enorme koppen en kaken, terwijl die groote koppen meestal voorzien zijn van kleine oogen.
„Voor tien Inlander" en ook de direetiëü of redaction van dag- en weekbladen, die os streven willen steunen door dezen oproep in hunne kolommen op te n e m e n , zullen zich wel bereid verklaren giften in ontvangst te nemen en ons toe te zenden. Mochten echter verscheidene onzer lezers van meening zijn, dat het werken door commission, liefdadigheidsvoorstellingen, fancy-fairs of dergelijken doeltreffender mocht zijn, zoo zijn wij gaarne bereid met hen in overleg te treden en zooveel als in ons vermogen is, mee te werken. Er zal veel geld noodig zijn, om eenigszins afdoende te kunnen helpen, men geve dus ruim, maar ook de kleine giften van hen, die weinig kunnen missen, zullen worden gewaardeerd en -van alles zal in elk nummer van ons orgaan verantwoording worden gedaan. Wij waren mild voor Zuid-Afrika en zijn hetdikwijls, wanneer onze hulp wordt ingeroepen voor de een of andere ellende, die in onze onmiddelijke nabijheid wordt geleden. Laat ons 't nu ook zijn tegenover de somtijds zoo bitter treurig en toch zoo geduldig lijdende landgenooten in Indië! — den Haag, 18 Maart 1901. Namens het Dagelijksch Bestuur der Vereeniging „Oost en W e s t " ^ N. VAN ZUYLEN—TROMP, Presidente.
"NIEUWSTIJDINGEN! ~
De heer B. A. VAN DBLDEN controleur le kl. bij het Binnenlandsch bestuur, die eerlang naar Oost-Indië vertrekt, heeft enkele zeer belangrijke voorwerpen van ethnografische en kunstwaarde ten geschenke aangeboden aan de vereeniging „Oost en West"; wij hopen dat zijn voorbeeld ook door anderen zal worden gevolgd.
Indië hier in Nederlagd bekend zijn en hoe weinig men zich laat gelegen liggen aan hetgeen er in de Oost en in de West omgaat; hij vertoonde daarna eenige lichtbeelden. Mr. Smeenge sprak nu op nieuw een krachtig' woord van aanbeveling en wees er op, dat vooral zij, die nog niets van Indië weten, zich aan moesten sluiten bij „Oost en West", dat alle krachten inspant om licht te verspreiden omtrent onze koloniën en koloniale toestanden. Verscheidene der aanwezigen traden als lid toe en binnen kort zal te Amsterdam eene afdeeling worden opgericht. * * * Onze jongste afdeeling. — In de nieuwe Arnhemsche Courant komt een zeer aardig geschreven stukje voor geteekend, Menrha, waarin met recht de lof van Arnhem wordt verkondigd, als gezonde en aangename woonplaats voor oud en jong. Wanneer wij daarvan melding maken dan is het, omdat M. tevens een goede schets geeft van de werkzaamheid der te Arnhem gevestigde nog jonge afdeeling van Oost en West. Al' dadelijk hebben enkele leden zich belast met het geven van inlichtingen aan Indiërs, die zich ter plaatse zullen vestigen. Voor kinderen, wier opvoeding men uit Indië aan de afdeeling zou willen toevertrouwen, zal niet alleen worden gezorgd in dien zin, dat men ze onder
h dak brengt, maar ook toezicht zal worden ge; •tienden. Openbare voordrachten zullen worden gehouden en in een locaal der afdeeling liggen Indische couranten ter lezing.
Wij lezen in „Belang en Recht" van 15 dezer : Tot dusver was krachtens de bepalingen voor de opium-regie de toelating van vrouwen in de opiumkitten op Java verboden. Dit verbod is thans opgeheven en eene ordonnantie afgekondigd, waarbij in genoemde bepalingen eene wijziging is gebracht met het bepaaldelijk uitgesproken doel om „waar noodig ook aan vrouwen gelegenheid (te) geven tot het verbruiken van opium, gekocht van de regie, in daartoe met toestemming van het bestuur opgerichte verbruiksplaatsen." Er zullen duä voortaan door de hoofden van gewestelijk bestuur schriftelijke vergunningen worden uitgereikt, krachtens welke er verbruikplaatsen worden geopend „öf voor mannen, öf voor vrouwen". In de kitten voor vrouwen worden geen mannen, en in die andere kitten geen vrouwen toegelaten. Volgens het Bat. Nbl. is deze bepaling, genomen „in het belang der schatkist." Dat zij ook bevorderlijk zal zijn aan de moraliteit valt moeilijk te gelooven, wanneer men denkt aan de ellende tengevolge van het opiumschuiven onder de inlanders. Voor deze gelijkstelling der vrouwen met de mannen ter wille van een vermeerderde opbrengst der opiumpacht kunnen wij der Indische regeering onmogelijk dankbaar zijn. * * * Uit de Provinciale Groninger Gourant nemen wij het volgende over. — Men schrijft ons aangaande de gecombineerde tentoonstelling deiMaatschappij tot Bevordering van Nijverheiden der Vereeniging Oost en West dat de Vereeniging Oost en West eene prachtige collectie voorwerpen van Indische kunst heeft gezonden, waaronder met goud bewerkte klewangs, rijk gesneden krissen met menschelijk haar versierd, wandelstokken met diamanten bezet, eene groote verzameling sarongs, Indische hoofddeksels en ander vlechtwerk, kunstig bewerkt koper, voorwerpen van bankatin enz. De goederen van de Mpu v. Nijverheid zijn, verpakt in 16 groote kisten, heden aangekomen. Voor smaakvolle arrangeering wordt zorggedragen door de dames Cohen en Van Prooijen en de heeren Oldewelt en Bach, terwijl de heer Huizenga met zijn personeel daarbij zijne hulp verleent. De opening der tentoonstelling zal in den loop dezer week plaats hebben. * * * Samenkomst te Amsterdam. — Op den Ie Maart werd in het locaal der Mij tot Bevordering der Bouwkunst te Amsterdam een openbare samenkomst gehouden. Onze presidente door ongesteldheid verhinderd zijnde, presideerde Mr. H. Smeenge, lid van de Tweede Kamer. Na eene korte inleiding van den Voorzitter, hield de LuitKolonel van het O.-I. leger, Jhr. G. Graafland, eene krachtige en boeiende rede, waarin hij aan-, toonde, hoe weinig de werkelijke belangen van
Over 't algemeen gelijken die dieren in ons oog op monsters. Eene andere eigenaardigheid is, dat de meeste dieren lichtgevende organen bezitten. Sommige dragen op een langen spriet, vooraan den kop, als 't ware een lantaarntje, andere hebben langs de zijden van het licbaam een rij lichtjes. Dat de strijd om het bestaan fel is daar in de diepte, kunnen we opmaken uit de omstandigheid, dat nagenoeg alle als ware roofdieren toegerust zijn met vervaarlijke aanvalsen verdedigingswapenen. Sommige kunnen andere, die evengroot zijn, geheel inslokken en bergen ze dan in een zak of ver wij ding onder aan 't lichaam". Een serie zeer mooie en duidelijke lichtbeelden verleende aan de belangwekkende voordracht eene bizondere aantrekkelijkheid, o.a. zag men de werkzaamheden aan boord, oj> dek, in het primitieve laboratium, het inhalen van kor en dreg, verschillende der zooeven beschreven zeemonsters en tenslotte verschillende soorten van visschersvaartuigen gebruikt in de streken waar de Siboga kruiste. D. E. ROMIJN, Secr.-penningm. der afdeeling „Utrecht en Omstreken".
Vechten tegen de Bierka. — Bij een lezing over Oost-Indië onlangs gehouden, gaf een der aanwezigen zich als lid van „Oost en West" op, maar toen hem werd gevraagd tegen welke contributie, kwam het antwoord, dat hij zich had bedacht, omdat een deskundige hem had verzekerd, dat al dat werken van „Oost en West" toch was „Vechten tegen de Bierka". Het spijt ons, dat wij hemzelven tot die „Bierka" moeten rekenen. Werd hij van harte lid, dan viel er al vast één steentje af, dat spoedig door meerdere zou worden gevolgd, totdat de „kade" vanzelf ophield te bestaan. Wij hopen echter, dat zijn deskundige zich heeft vergist en dat het Nederlandsche Volk, waarvan wij oor en hart voor de koloniën willen openen, zal blijken niet van steen te zijn.
Tentoonstellingen. — Die te Groningen is Zondag 17 Maart geopend en duurt veertien dagen. Daarna denkelijk te beginnen met den eersten Paaschdag 7 April, zal de Vereeniging „Voor de Kunst te Utrecht" onze kunstnijverheidsvoorwerpen in hare localen exposeeren. Ook de Rotterdamsche Kunstkring hield zich aanbevolen en naar alle verwachting komt er dus tegen eind April en in Mei ook een tentoonstelling te Rotterdam. * * * Lezingen en Voordrachten. — Op Dinsdag 9 April zal de heer Dr. J. H. F. Kohlbruggen uit Utrecht in Heerengracht 4 eene voordracht houden voor de leden. Later zal de heer J. H. F. Hamelberg eene voordracht ncraden met lichtbeelden over Curaçao, terwijl ook mevrouw Schalkwijk uit Nijmegen spoedig spreken zal in een der afdeelingen. Vereenigingen of afdeelingen van Vereenigingen, ook buiten Oost- en West, die gaarne een voordracht of een lezing zouden hebben over Oost- of West-Indië kunnen zich wenden tot onze 4e Commissie, adres la Heerengracht en 43 Conradkade den Haag.
De Indische Tentoonstelling in het Stedelijk Museum te Amsterdam.
De Indische Tentoonstelling, die thans in het Stedelijk Museum te Amsterdam wordt gehouden en die Maandag 11 Maart werd geopend en nu voor het publiek is opengesteld, mogen wij niet onbesproken, laten omdat het hier te lande exposeeren van hetgeen te Parijs verzameld was, zoo geheel ligt in de richting onzer Vereeniging. Uit het oogpunt van Kunstnijverheid was de aandacht onzer 5e commissie dan ook te Parijs gevallen op de belangrijke collectie Wajangpoppen van den Soesoehoenan van Soerakarta, en reeds in October deed Oost en West het verzoek aan den Commissaris-Generaal van Nederland der Tentoonstelling te Parijs, om te trachten van den Soesoehoenan de vergunning te verkrijgen, dezen schat ook door het publiek in Nederland te doen bewonderen, maar men was toen bevreesd, dat het bij herhaling in- en uitpakken de collectie, die te Parijs reeds geleden had, te veel zou schaden, zoodat wij een weigerend antwoord ontvingen. Wij verheugen ons echter oprecht, dat bovengenoemd bezwaar later minder heeft gegolden en dat ze nu te samen met het Hindoe-pantheon van het eiland Bali en met fraaie batiks en sieraden van metaal, te Amsterdam (zaal VI) met smaak zijn geëtaleerd. ' Ook de beelden en kunstvoorwerpen van brons, benevens de basreliefs van den Boro-boedoer, die in de eerezaal (zaal I) worden tentoongesteld, zijn een bezoek overwaard en alleen om die te zien — voor den kunstliefhebber om ze te bestudeeren — is een bezoek aan het Stedelijk Museum de moeite waard. Er is echter nog heel veel meer in de zeven zalen bij elkaar gebracht en van verschillende kanten heeft men meegewerkt, om wat er in Parijs ontbrak nog aan te vullen. Wy zullen echter, na een oppervlakkig bekijken, bij een kort bezoek op den openingsdag ons bepalen tot bovenstaande mededeeling en tot de aanmaning aan hen, die in Oost-Indië en in kunst belang stellen, om zelf te gaan zien. Wij komen lateimeer gedetailleerd op enkele der inzendingen terug. In eene advertentie zagen wij, dat de entree prijs voor de tentoonstelling op f 1 is gesteld, doch wij vertrouwen, dat ook hier naderhand wellicht op enkele vaste dagen der week en op Zondagen wel toegang voor minderen prijs zal worden gegeven. Wat Nederlandsch-Indië is en wat het
voortbrengt moet door 'tgansche volk gezie kunnen worden. De heer C.M. PLBYTB Wz., oud-conservator van het Ethnographisch Museum van Artis, bezorgd , een zeer uitgewerkten „Gids voor den bezoeker". die echter door den hoogen prijs wel buiten het bereik zal blijven van een deel der tentoonstelling-bezoekers. E. v. Z.
Het Hecht van Koloniën-exploitatie, In weldadige tegenstelling met het sans-gène^ waarmee de „kracht is recht" theorieën tot nog zoo kort geleden alle verplichtingen tegenover onderworpen volken van andere gelaatskleur plachten te negeeren, begint thans de nuchtere rechtswetenschap niet zoozeer het recht van koloniseeren en beschaven te bepleiten, als wel van het standpunt van beschuldigden voor het bezet houden van koloniën een excuus te zoeken. Het komt daarbij dan dikwijls tot eigenaardige uitspraken. Zoo heeft de Amsterdamsche Rector-Magniflcus, Prof. Jitta, in zijne hoogst belangwekkende diesrede „Staatsburgerschap en Wereldburgerschap", waarin hij de lust tot exploitatie van o verzeesche bezittingen kenschetst als „die bedenkelijke vorm van strijdlustige vaderlandsliefde", die de welvaart van de staatsburgers wil bevorderen ten koste van het recht van wereldburgers of vreemde _ lingen, speciaal omtrent de positie van Ncderlan^B tegenover zijne koloniën gezegd: „Het valt niet te ontkennen, dat nagenoeg iedere kolonie door geweldpleging en verovering is gevestigd. De goede bedoelingen der veroveraars, verspreiding van beschaving of van wat zij verder heilzaam geacht hebben, zijn hoogstens verzachtende omstandigheden. Ik vraag U niet eens of naar Uwe rneening het onrecht wordt uitgewischt door de voordeelen, welke de handel, de nijverheid of eenvoudig de schatkist van het moederland uit de koloniën trokken. Toch sou noch ik, noch een Uwer, naar ik vermoed, wenschen dat Nederland zijne koloniën aan haar lot overliet. Waarom niet? Alleen uit vaderlandsliefde ? Is vaderlandsliefde sterker dan recht, erkend door de rede? Mi] dunkt het kan niet zijn, er moet een overweging van recht bijkomen, eene overwegi|g die misschien alleen den doorslag niet zo geven, maar die met vaderlandsliefde gepaard, althans het evenwicht herstelt. Die overweging ligt in de omstandigheid, dat het met mogelijk is aanspraken, die op een grijs verleden rusten, te erkennen. Er is eene geschiedkundige verjaring, dië zelfs onrecht dekt. Ik geef zulks niet als een alles afdoenden grond, en ik erken het gevaar van mijne redeneering, omdat het tijdperk willekeurig is, toch is het een grond, die ook steunt op de redelijke orde der samenleving. Er moet ééns een einde komen aan rechtsgeschillen. Ook bij volken geldt dit. Om bij ons land te blijven, hoe dikwijls zijn onze gewesten niet door verovering in andere handen overgegaan? Zou men elk onrecht, dat door of n Bàiayi imemen. Frankeii„.en anderen, ten bate of ten nadeele van iieerei*, Graven, Vorsten en dergelijken, is gepleegd, willen hersteilen? Moet er weer een graaf in Holland regeeren of zelfs een Heer van Amstel worden opgezocht om, behoudens nog oudere en betere rechten, te gebieden van uit de veste, die aan het Damrak weer zal verrijzen?" Er is veel voor dit alles te zeggen ! IntusscheQ zal iedereen toegeven, dat le beau rôle niet aan dengeen is, die zich op eene verjaring beroept, om te kunnen volharden in een gepleegd onreciit en dat deze kunstgreep hem moreel niet schoo^wascht. En nog iets met betrekking tot de yocf beelden uit onze eigen vaderlandsche geschiedenis. Voorzeker er is bv. aan de Friezen een onrecM aangedaan, toen ze als zelfstandig volk verdwijnen moesten, maar tegenover dat onrecht kan,*6 Nederlaï^sche Staat van heden naast de „geschiedt: v -ige verjaring" er zich nog op beroepen, dat overweldigers en overweldigden toch volkome" gelijke .nenschen en staatsburgers zijn en broederhjK elkanders belangen behartigen. En dit laah geeft den doorslag, en niet eerder kunnen wi.; de inlanders en zelfs europeesche bevolking in onze koloniën naar voorbeelden uit eigen gesol .enis verwijzen bij een beroep op den tijd, die alle onrecht dekt, voordat wij hun niet daarbij kunnen toevoegen, dat zij daardoor ook gei ijk met ons burgers van éen groot vaderla'r z reworden. J v rï slotte nog één opmerking. De Hoog Geleen spreker doet 't even voorkomen, alsof wij atr. scruld tegenover de koloniën zouden hebben .. ge 3 n. 'tonrecht hersteld, dooi uiizeové.'ZéGöCh-.. bezittingen „r.an haar lot over te laten", te abftndonneeren! Dit kan wel zoo niet gemeenc v. Daargelaten nog de practische on uitvoer ..eid, welk een flater ook voor de ko" miën i Neen, onze schuld wordt zóó eenvoudig uitgewischt. Aan het land, aan het volk 3rt de kracht terug gegeven te worden, de dknstenbewhzende slavin moet hare plaats var en milddadige zuster kunnen innemen. Oi is ren soms bang, dat ze dan Nederland „aan ziji lot zal overlaten"? S.
!De Oost-Indische Kiesvereeniging herboren. Gedurende de crisis, waarin de Oost-Indisch. Kjivsvereeniging vóór haar afsterven geruime.!, tijd heeft verkeerd, kwam een door haar ce noemde commissie ook bij „Oost en West" aar kloppen om een fusie voor te stellen. Het Hoofdbestuur meende echter, dat het zich dirVicJ bemoeien met kies werk zou zijn in strijd m< de letter en den geest der statuten, en daare: Oi.^en niet in het belang der toen nog zeer jeugdig-e vereeniging, die hare kracht juist zoekt in uo , .menwerking van alle partijen en richtingen. Het vestigde er echter de aandacht op, dat het propageeren der bekendheid met onze Kolonie" öndèr het gansche volk, en het daardoor oi
wekken van belangstelling in die schoone overzeesche gewesten, zooals dit door „ Oost en West" wordt gedaan, zeker een der beste middelen is, om in de Staten-Generaal mannen t e krijgen, die de belangen der Koloniën, welke toch tevens die van het Moederland zijn, kennen en behartigen. Het noodigde de leden uit zich bij haar aan te sluiten, hetgeen ook enkelen hebben gedaan. De Kiesvereeniging werd eenigen tijd daarna ontbonden, maar ze was slechts schijndood, want uit hare overblijfselen, versterkt door nieuwe krachten, is enkele dagen geleden de vereeniging „Moederland en Koloniën" opgericht, die bij een snel optreden zelfs nog op de aanstaande verkiezingen voor de Tweede Kamer invloed zal kunnen uitoefenen. „ Oost en West " is uit den aard van eigen streven met die wedergeboorte zeer ingenomen. Wel wekte het haar verwondering, dat in de oproepings-circulaire te lezen stond, dat „ iedere „band ontbrak tusschen hen, die in de Koloniën „waren werkzaam geweest, daar belangen hadden „of er belang in stelden", maar zij nam gaarne de verzekering aan, dat die rethorische figuur een vergissing was, en dat de nieuwe vereeniging zooveel prijs stelt op samenwerking, zoowel niet haar, als met de Nederlandsche afdeeling der Oost-Indische Maatschappij van "Nijverheid en Landbouw, dat in hare statuten een afzonderlijk artikel werd opgenomen, op die samenwerking jdoelende. Het spreekt wel van zelf, dat die lust tot samenwerking wederkeerig is en zoolang „Moederland en Koloniën " nog geen eigen orgaan heeft, . noodigt „Oost en West" haar en hare leden uit, om van ons blad gebruik te maken tot het bespreken van alle vraagstukken, die zij in het belang acht van Oost- en West-Indie. De afdeeling ' 's Gravenhage vestigt de aandacht van het Bestuur der nieuwe Vereeniging voor zijn vergaderingen, op de daarvoor zoo geschikte localiteit in Heerengracht 4. N. v. Z. inriname. E e n aanbevolen ooels. "Van de hand van den heer I. S. THOMSON, onderwijzer aan de school voor M. L. O. te Paramaribo, is bij de „Zuid-Hollandsche Boek- en Handelsdrukkerij" te 's Gravenhage, verschenen een zeer belangrijk Werk, getiteld „Overzicht der Geschiedenis van Suriname". Wij bevelen dit boek van 219 bladzijden zeer aan ter lezing, daar het kort en duidelijk een zeer goed overzicht geeft. Vooral voor de scholen van M. L. O. en van M. O. kan het van uitstekend nut zijn. Laat men toch de jeugd meer doen kennis nemen van hetgeen op het gebied van kolonisatie en kolorüseering gedaan is door onze voorvaderen. De heer THOMSON is een man, die steeds warm is opgekomen voor de kolonie, waar hij ruim 25 jaar werkzaam was. 17 Februari 1876 opende hij een school en bij de herdenking van zijn 25jarige werkzaamheid, ontving hij van oud-leerlingen en autoriteiten vele bewijzen, van hulde. De aanbieding van een prachtig geschenk in zilver, vervaardigd in de fabriek van de Heeren VAN KEMPEN, van een porseleinen servies, de serenade hem gebracht en de vele bewijzen van ^uVuaurliuiu, zijn voor den schrijver zeker aangenaam, maar wij zijn overtuigd, dat het nog grooter voldoening voor hem zijn zou, indien het hem blijken mocht, dat zijn „overzicht" niet alleen in Suriname, maar vooral ook in Nederland gelezen wordt, opdat de belangstelling in de Kolonie moge toenemen. Het werk is opgedragen aan den in Suriname zooveel belangstellenden F. W. VAN EEDEN. Het werk geeft een ' overzicht van de Kolonie en hare bevolking, en behandelt de geschiedenis der Kolonie van 1492 af. Moge de wensch van den Heer THOMSON, dat de Kolonie Suriname moge worden „een parel aan de Kroon van Nederland" door kennisneming van zijn werk worden bevorderd. ; T o e n a m e der Bevolking. — In 1900 zijn in de districten geboren 1068 kinderen, waarvan 552 van het mannelijk en 516 van het vrouwelijk geslacht. Gestorven in de districten gedurende 1900. 709 personen, waarvan 391 van het mannelijk en 269 van het vrouwelijk geslacht.
E e n goede maatregel. - Blijkens mededeeling van den heer I. B, Wigman, Directeur van den Cultuurtuin, zal aan jongelieden, die dat verlangen en aan hen, die zich op den kleinen landbouw willen toeleggen, gelegenheid verschaft
worden om zich in den Cultuurtuin practisch te oefenen. — Benoemd tot kommies 3e kl. bij den actieven dienst der belastingen, de heer TH. W. GOETEB, eervol ontslagen ambtenaar van de Nederlandsch Zuid-Afrikaansche Spoorweg Mij. Het doet aangenaam aan te zien, dat ook in Suriname nog een toekomst is voor hen, die in Zuid-Afrika hun plicht deden. Al moet ontraden worden, dat velen naar Suriname gaan, omdat er voor -velen geen plaats is, zoo mag toch de aandacht wel op Suriname gevestigd zijn.
Afdeeling Curaçao. Tot onzen spijt zijn wij niet in de gelegenheid reeds in dit nummer een eenigszins belangrijk opstel te plaatsen over de kolonie Curaçao. Toch willen wij in dezen onzen eersteling niet over die volkplanting zwijgen, waar reeds sinds een jaar een afdeeling der vereeniging bestaat. Ofschoon onder den naam van ,.De West" met recht èn Suriname èn Curaçao zouden kunnen worden gerekend, dient echter niet uit het oog verloren, dat Curaçao en Suriname twee geheel afzonderlijke kolonies vormen. Is Suriname een groot vast land, de kolonie Curaçao daarentegen bestaat uit zes verschillende eilanden, n.m. Curaçao, Bonaire, Aruba, St. Eustatius, Saba en St. Martin (dit laatste slechts voor de helft, zijnde het andere gedeelte Franset territoir). Het eerstgenoemde eiland is het grootste van de zes. Dàt alléén telt ruim 30,000 inwoners op een oppervlakte van 430 D K.M., terwijl de andere eilanden samen 530 D K.M. oppervlakte hebben, waarop een bevolking van bijna 22,000 zielen. Een afstand van meer dan 1000 zeemijlen scheidt deze eilanden van Suriname en met die kolonie hebben zij trouwens zeer weinig gemeen. Is Suriname altijd een landbouwkolonie geweest, de eilanden der kolonie Curaçao hebben door hun minder vruchtbaren bodem en droog klimaat voor den tropischen landbouwer nooit veel behoorlijkheden aangeboden en het was voornamelijk de handel, waarop de ingezetenen zich toelegden. Als handelscentra zijn vooral St. Eustatius en Curaçao zeer bekend geweest, doch geen van beide eilanden heeft het lot kunnen ontgaan van zoovele plaatsen in West-Indië, die eens om hare groote welvaart bekend, door verplaatsing van haren handel thans in verval zijn. Zeer moeten daarom geprezen worden de pogingen van den heer J. H. J. HAMELBERG, postdirecteur op Curaçao, die meermalen blijken heeft gegeven van zijn warme sympathie voor de kolonie, om deze eilanden op te beuren uit den staat van diep verval, waarin zij verkeeren. Door artikelen in „Vragen v. d. Dag" en „Vragen des Tijds" vestigde hij — nadat men jaren lang zeer weinig van Curaçao had gehoord — weer de aandacht op die kolonie; door de oprichting aldaar van een geschiedkundig genootschap, waarvan de jaarverslagen met bijlagen hier te lande zeer gunstig werden gerecenseerd en eveneens door het vestigen van een tak van het Algemeen Nederlandsch Verbond, welks orgaan „Neerlandia" ook meermalen opstellen van de hand van den heer H. opnam, bracht hij hier te lande meer belangstelling in de kolonie en ook aan hem dankt onze vereeniging de oprichting van een Afdeeling „Oost en West" op Curaçao. Een der zaken, die de heer H. warm voorstaat, is de vestiging in de kolonie van de cultuur der sisal, een touwvezel produceerende plant, voor welker verbouwing klimaat en bodem onzer Curaçaosche eilanden bijzonder geschikt schijnen. Voorloopig werden zijne pogingen met een goeden uitslag bekroond, daar de Nederlandsche regèering uit eigen beweging op de koloniale begrooting een post uittrok voor proeven met de sisal-cultuur. Het is ook door den heer H., dat wij hopen onzen lezers spoedig nadere bizonderheden betreffende de kolonie Curaçao te zullen kunnen geven, maar vóór wij dit kort woord besluiten, willen wij toch de aandacht vestigen op het gloren van nieuw licht. De Vereenigde Staten van NoordAmerika komen meer en meer tot de overtuiging, dat het Panama-Kanaal ook voor hen beter is •dan dat in Nicaragua en op dit oogenblik worden er in Washington ernstige onderhandelingen gevoerd tusschen den gemachtigde van de Eegeering der Vereenigde Staten, den Columbiaan sehen Minister van Buitenlandsche Zaken en de Panama-Maatschappij. R. C.
Een Museum te koop. Uit het Vaderland nemen wij het volgende bericht over: „Ter aanvulling van het bericht omtrent de voorstellen van B. en W. van Delft met betrekking tot de bibliotheek en de ethnologische verzameling der Indische Instelling aldaar deelt de „D. Ct." nu mede, dat het de bedoeling van B. en W. is, behoudens goedkeuring van den Raad, overeenkomstig het bij den oud-hoogleeraar-directeur van genoemde Instelling ingewonnen advies, de verzamelingen elk en bloc te verkoopen en daartoe gebruik te maken van de tusschenkomst van in genoemd advies genoemde personen." „Hoe heerlijk zou het zijn wanneer iemand van vermogen of eenige rijke Hagenaars te samen konden besluiten, om op dit fraaie Museum de hand te leggen en het in een geschikt locaal te plaatsen, waar het zonder eenige verdere kosten met vreugde en toewijding door de Vereeniging „Oost en West" zou worden verzorgd en door aanvulling verrijkt. Mocht iemand de uitvoering van zulk een plan mogelijk voorkomen, dan zal het Hoofdbestuur der Vereeniging zeker wel willen medewerken, zooveel het kan, want ook voor het doel van „Oost en West", de verspreiding van kennis onzer Koloniën onder het volk, zou het bij het houden van lezingen en voordrachten zoo uitmuntend kunnen dienen, terwijl het juist door de wijze, waarop het werd bijeengebracht, de grondslag zou kunnen zijn van de permanente tentoonstelling, die men hier wil stichten, om in Europa voor Indische kunstnijverheid een markt te vinden. Van de meeste der verzamelde voorwerpen toch is de herkomst nauwkeurig bekend en zal men ook den handelsprijs gemakkelijk kunnen te weten komen. E. v. Z.
Inhoud van Tijdschriften. De I n d i s c h e Me re uur van 12 Maart: Nederl.-Indische Maatschappij van Nijverheid en Landbouw. Hoe een Liberia-kofüe pulper ontstond. De Indische Tentoonstelling te Amsterdam. Huldeblijk van de Ingezetenen van Banda. Caoutchouc en Getah Pertja. Een ziekte van den Ceara Proefnemingen met de cultuur van suikerriet in Antigua. Onderzoekingsmaatschappij van Mijngronden ter Westerafdeeling van Borneo. De I n d i s c h e Gids van Maart: Vervanging van de gedwongen Koffiieteelt door
eene vrije volkscultuur; door F. Fokkens, Resident, tijd. Lid van de Algemeene Rekenkamer. Eene veranderde inrichting van den waterstaatsdienst op Java; door E. Gerst. Het rapport van J. C. van Eerde over de regeling der agrarische toestanden in West-Lombok; door v. S. Varia; door v. S. : De controleur-grootvader. Maandelij ksche Revue van brochures en van Tijdschrift- en Dagbladartikelen : Mr. D. Fock over de wetgevende bevoegdheid der StatenGeneraal voor Ned.-Indie, in het Vaderland. — Het Algemeen Handelsblad over de benoeming of verkiezing van dessa-hoofden. — Vijfjaarlijksche economische verslagen, in het Algemeen Handelsblad. — Mr. C. T. van Deventer over de decentralisatieplannen, in De Gids. Correspondentie Artikelen: De streep tot afscheiding van terreinen voor Katholieke en Protestantsche zending; door P. Jansz. — De Heerendiensten bij den bouw der waterleiding te Salatiga: door Wong Tanie. De onderwerping van Bantam, 1676 — 1684; door N. Mac Leod. I. Britsen Noord-Borneo; door H. Zondervan, I en II. Financieel Overzicht. Verzending O.-I. Mail.
Amsterdam, Nederl., 29 Maart 12 April 11.20 'sav. Kotterdam, Lloyd, 22 Maart 5 April 11.30 's av. Genua, Nederland, 26 Maart 9 April 11.30 's af. Marseille, Lloyd, 2 April 6.30 's av. Marseille, Fr. dienst, 23 Maart 6 April 7.30 vm. Brindisi, Eng. dienst, 29 Maart 12 April 12.30 mid. Napels, Duits, dienst, 1 April 12.— mid. MAIL SURINAME. Amsterdam, Nederl., 31 Maart 15 April 11.15 's av. Southampton, Eng., 1 April 11.30 'sav. Suppl. verzending daags daarna 6.30'sav. ; aansluiting niet altijd verzekerd. St. Nazaire, Fr., 8 April 8 Mei 7.45 vm. MAIL CUBAÇAO. Via Genua den 2n van elke maand , alleen op verzoek. Eiken Dinsdag en Vrijdag 6.30 's av. via Southampton en Oueenstown en New-York, MAIL CONGO. Antwerpen den 15n en den laatsten van elke maand 7.20 'sav. Lissabon den 3n en den 18n van elke maand 3.20 m. MAIL CANAEISCHE EILANDEN. (Teneriffe.) Liverpool. Elken Maandag 7.20 's av. Southampton. Elken Vrijdag 7.20 's av.
Ondergeteekende
Donateur-trice
Lid wenscht te worden van de Vereeniging „Oost en West"
tegen betaling eener jaarlijksche contributie van f of door
eene gift in eens van f
Handteekening en volledig duidelijk adres.
NB. Doorslaan wat men niet wil.
Abonnement voor niet-leden.
Ondergeteekende verklaart zich te abonneeren op het orgaan „OOST en WEST" à ƒ 2 . - per jaar.
Naam: Woonplaats:
Verzoeke dit biljet na invulling uitteknippen en aan de Uitgevers van dit blad, Haagpoort 4, den Haag te zenden.
A D V E R T E N T I E N.
Gemeub. Äpartementen
Lauge Voorhout No. 30. Den Haagjm
H. J. TEN HAGHUIS.
Grootste en Nieuwste Sorteering EEBEM OEDEN
in alle prijzen. A. J. König Ji*.?
26 SCHOOLSTRAAT 26.
JOH. H. HOPMAN, MAGAZIJN ter MEUBELEERING 3 PRÏNSESTRAAT 3 , Ben Haag over liet Postkantoor. COMPLETE MEÜBELEEEIM van huizen en enkele vertrekken. Modern en in stijle. Eenvoudig en rijk bewerkt Doch solide.
Administratie-Kantoor „talmde". Volgestort Kapitaal f 100.000 — Prinsengracht 1087, Amsterdam.
Belast zich met : Het Administreeren en in bewaring nemen van fondsen en andere geldswaardigo papieren. Het administreeren van alle roerende en onroerende goederen. Het koopen en verkoopen van Effecten en het uitvoeren van alle Beurszaken. Het geven van rentevergoeding in fiekeinngCourant. Het nemen van gelden à deposito en het nemen en geven van gelden op prolongatie. Het wissexen van vreemd bankpapier en muntspeciën. Het verzilveren van coupons. Het syndicateeren en emit1 teeren van solide Maatschappijen.
Telegram-Adres: INSULA. Be Directie,
A. C. ENGELBERTS. J. SCHEUER. Correspondent voor 's- Qravenhage : K. J. THOMAS, K. Emmakade 99.
All BON MARCHÉ - MODES. Dames- en Kinderhoeden, Voiles, Tulle, Linten, Bloemen, Veeren.
Wagenstraat 58, Den Haag.
> V .,„„,. 1>„„„,I /,«,. ...... 1CAK "
Zij wordt geleverd S t e e n - en G r u i s v r ij. Is in het gebruik de goedkoopste. Geeft veel hitte. Brandt zeer lang. Prijs per H.L.
C. ÄÄISOEWIEL,
Hofleverancier. Kantoor SU M ATR ASTRAAT 145, DEN HAAG. TELEFOOTSTNTTIIVEMEIt 1 0 1 4 . ZALEN TE HUUR
YOOR
t e 's G r a v e n , li ag-e. Kantoor Z. O, Buitensingel 245 b/h. Bezuidenh. Directeuren : W. F. MASTENBROEK en C W. VERSTEGE.
Commissarissen : Mr. W. K. F. P. Graaf van BYLANDT. Mr. J. G. GLEICHMAN. A. J. H. VAN KAPPEN.
VERGADERINGEN »EST R A - J L G Heerengracht 4 .
FOELIERDERIJ. MEUWSTKAAT 17, Telefoon 870. Levering van alle soorten W i l l i en g e v o g e l t e tegen de meest concurreerende prijzen. Aanbevelend
H. C. LIEFTINCK.
INFORMATIE BUREAU
VOOR Binnen- en Buitenlandsche Pensions.
Aanbevelenswaardige adressen van P e n s i o n s in de voornaamste plaatsen in Europa. Zeer aanbevolen voor families die minstens een week op de een of andere plaats wenschen te verblijven en liever niet hun intrek nemen in de veei duurdere en meestal ongezellige Hotels. J. P. KOCH & Co., 125, LAAN van MEERDEBVOOET, 's-Gravenhage.
K L E E D E R M A K E R , Luthersche Burgwal 19, Den Haag. Steeds voorradig een nieuwe sorteering S T o a v e a u t é ' S S t o f f e n waarvan de goederen tegen de navolgende prijzen geleverd worden : Gekleed costuum van af f 34 tot f 56 „ „ 28 „ 46 „ -, 22 „ 42 „ * 16 „ 30 „ ,, 20 „ 56
Jaquet „ Veston „ Demi-Saisons Winterjassen Goed passende coupe en solide bewerking.
M A G A Z I J N Tapijten, Linoleum Groote heuse. Concurreerende prijssen Binnen- en Buitenlandsche Verhuizingen.
DEE" HAAG, Kepplerstraat 115 bij de Eegentesselaan.
1&ataxv<j«v\
COMPLBB: ^ ^ l s ^ : E T J B I I - . E E E , I 3 S r C 3 - .
Bericht de ontvangst der nieuwe VOORJAARS COLLEGTIEH
VLEESCHHOUWERIJ A. J. PRINS, Prins Hendrikstraat 129. jtmw HAAG, levert voortdurend 1ste kwaliteit RUND-, RALFS- en LâMSVLEESCH tegen concurreerende prijzen. Leverancier van de Vereeniging OOST en WEST.
B A R N S ™ k ZONEN, Ie WAGENSTRAAT 40 :D:EÏ>T H A A G . Het beste adres voor HEERENHOEPEH. A.A1NUIJYER& ZONEN, Oedempte Raamstraat 11-12, 's •• G- R A V E N H A Gr E . Hofleveranciers.
31 Veenestraat 31.
Grootste en meest uitgebreide sorteering PARAPLUIES, PARASOLS, ENCAS
EN
Steeds de laatste NOUVEAUTÉS. Bekende lage prijzen.
T O K O JE» ÄX&ÄNGr,
voorheen TOKO DAVIDSON, te Padang. Heden ontvangen!
JN, C A 1 1 ) , REBOEN
BUSGEOENTEN van TIELËMAN en DROSV r a a g t T H U E R É ' s T H E E . Aanbevelend, 3. VLEESCHDRAGER, Zoutmanstraat 16a, P e n Haag.
Nederlandsche Fabriek van Horduuren Passementwerken, Galonweverij à Jacquard, Photograflën en Teekeningen van Vaandels. Maconieke Artikelen enz. worden franco ter inzage gezonden. Ziherea Medaille Wereldtentoonstelling - P A R I J S 1 9 0 0 .
HAAGSCHE MÜZIEKHANDEL
H0FSPÜ1 N?97.
ENDERLE en OOSTEBVEEN
' HOFSPUI NS 97,
„"Rotte* àamsck Ilo^à" 14daagsche Maildienst op Nederlandsch-Indië, via MARSEILLE. Naar Padang, Batavia, Samarang en Soerabaja en in doorvracht naar alle andere plaatsen in den Ned.-Ind. Archipel, die door de Stoomschepen der Kon. Paketvaart-Maatschappij worden bediend. Eerstvolgende afvaarten van Rotterdam: 23 Maart, Stoomschip „MERAPI", Kapt. TL UDEMA. 6 April, Stoomschip „SALAK", Kapt. J. SHAEP. De „Merapi" laadt direct voor Cheribon en Tagal. E X T R A A F V A A R T : Direct naar PADANG, JAVA's NOOEDKUST j 16 April SS. „Solo", en TJILATJAP I Kapt. W. ENGELSMAN. De Agenten, Ruys & Co., Rotterdam en Amsterdam. Courier dit Dubekart & Co., 's-Hage, Bazarstraat 40.
Meubelfabriek, Behanger«, Stoffeerder! Beddenmakerij, Gebr. ROOS, Roggestraat 4 en 12, Arnhem, _ Intercom. Telefoon 242. Speciale inrichting voor geheele ineiibileering van Huizen en Villa's. Extra gunstige voorwaarden voor verhuring van Gemeubileerde Villa's en Woonhuizen, Begrooting en Prijscourant Kosteloos. Franco \erzending door geheel Nederland.
@e»B*. TEM HOUTEH
G.KERNER&CO
T V i J fl Lange Houtstraat 4. Teleph. No. 926.
£ * ENGELSCHE LEDIKANTEN.
S W BEDDEN, DEKENS, MATRASSEN enz. g | ~ J MIM MI eü KINDER IIMiil. g I (Q Ledikanten voor Indië.p •
Behangerij. Stoffeerder«.
23 Wagenstraat, 's-Gravenhage,
T E L E P H Ö O I S T 2STo_ 6 5 9 .
S l ^ £ i » X » © ï ï L in alle soorten en prijzen. Doelmatige verpakking voor de tropen. S p e c i a l i t e i t v o o r E x p o r t .
GEAND CHOIX d ' A P P A R E I X S POUR LA PHOTOGRAPHIE pour amateurs et accessoires pour la P H O T O G R A P H I E . S. BOSMAN, Opticien et Graveur, (Diplômé à divers Expositions). H O O G S T R A A T 8 , IL..Ä. H A Y E . Unique Dépôt de VERRES ISOIÉTROPES pour LUNETTES et PIUEZ.
Fabriek „SIMANALAGI" Den Haag. KEPPLERSTRAAT 138—144 Ingrediënten voor de INDISCHE RIJSTTAFEL, als: Samballans, Hoemboe's, Atjars, Manisan», diverse Kruiden, Visch-Artikelen, diverse Keuken-gereedschappen. Prima HOLLMDSCHE TAFELZUREN, Likeur «LAIIDJIWO» Diverse JjIMOWJtnESIMOPEW Stoomvaart-Maatschappij „ INeclerlancl ».
GRATIS en FRANCO
MAILDIENST tusschen Amsterdam en NederUndië. (VIA GENUA). Naar Padang, Batavia, Cheribon, Samarang en Soerabay a
en in doorvracht naar alle andere plaatsen in den Ned. Ind. Archipel, die door de Stoomschepen der Kon. Paketvaart-Maatschappij worden bediend. SS. K o n i n g W i l l e m I I I . Kapt. D. J.DUINKER, » O M a a r t . SS. P r i n s H e n d r i k , Kapt. S. TURFBOER, 1 3 A p r i l . Laadt ook voor PANARQEKAN direct.
E X T R A A F V A A B T E J f . SS. Ambon, Kapt. G. A. ZEILINGA, 37 Maart. SS. goembawa, Kapt. S. FENENGA, 6 April. Adres voor tADIWG en PAKETTEN : Te Amsterdam: VRACHTBUREAU STOOMVAART-MAATSCHAPPIJ „NEDERLAND" (Handelskade). Te Rotterdam: KUYPER, VAN DAM & SMEER voor s.s. Prins Hendrik en Ainbon, HUDIG & BLOKHUYZEN voor ss. Koning Willem III en °Adres voor passage : Afdeeling Passagiersdienst, Prins Hendrikkade 160, te Amsterdam en bij hare Agenten te 'sHage, CRANS & Co,, Celebesstraat 40.
WETO
(Coöperatieve Vereeniging).
HUISARBEID en REF0RM-RLEED1R
Zeestraat 31, Den Haag.
Bericht de ontvangst eener groote collectie Koperwerk, Hoeker's Aardewerk, Matten, Manden, Frieseh Houtsnijwerk etc.
"Vereeniging OOST en WEST Afdeeling '®-&ravenhage. Bij de 3de Commissie B u r e a u ï l e e r e n g r a c h t 4 , zijn van 10—12 en van" SS—4f uur, ook per brief, inlichtingen te bekomen omtrent de volgende personen die werk zoeken.
Een gewezen Boekhouder tevens Hofmeester in een Bataviasch hotel.
Een geschikt persoon voor C o p i e e r w e r k die vreemde talen verstaat.
Een Dame die lessen geeft in N o o r sc h, Zweedsch, D u i t s c h en I t a l i a a n s c h .
Een gewezen Ambtenaar, vroeger onderofficier der genie, liefst geen zittend werk.
Een Artiest, die zich voor het geven van teeken- en s c h i l d e r l e s aanbeveelt ook naar de natuur.
Jonge Dame ter waarneming van het h u i sh o u d e n en het oppassen van kinderen.
Een gewezen Koetsier en echtgenoote, die h u i s b e w a a r d e r s willen worden.
Een bekwame l i n n e n n a a i s t e r .
Jonge Dame voor J u f f r o u w van Gezelschap.
Een Jonge Dame, die als K i n d e r j u f f r o u w of voor g e z e l s c h a p mee naar O.I-. wil.
Een door de Muziekschool gediplomeerde jonge Dame die z a n g l e s s e n geeft.
Een beschaafde Dame op leeftijd die E n g e l s c h e en F r a n s c h e conversatieles Beeft.
Jonge Dame, thans op een Fröbelschool geërnployeerd, voor l e s s e n aan k i n d e r e n in O.-L Heeft kennis van muziek.
Gewezen Sergeant in W.-I. voor p o r t i e r , loc per of h u i s b e w a a r d e r ; kan ook c o p i e e r w e r k verrichten.
De 's-Gravenhaagsche Boek- en Handelsdrukkerij voorheen Gebr, Giunta d'Albani,